روزنامه جوان
1399/08/12
مجلس در مسیر پوشش بیمه‌ای درمان ناباروری
سرویس جامعه جوان آنلاین: با کاهش رشد جمعیت کشور به کمتر از یک درصد نگرانی‌ها درباره آینده جمعیتی کشور جدی‌تر شده است. طبق داده‌های سازمان ملل متّحد سهم جمعیّت سالمند بالای ۶۵ سال ایران از کل جمعیّت کشور در سال ۱۴۰۹، به بالای ۱۰درصد می‌رسد. یعنی از سال ۱۴۰۹ وارد سالمندی خواهیم شد؛ بنابراین ۱۰ سال بیشتر فرصت نداریم تا مانع از سالمندی جمعیت کشورمان شویم. در این میان هستند زوج‌ها و خانواده‌هایی که نیازی نیست برای اقناع و ترغیب‌شان به فرزندآوری دست به دامن آمار و ارقام و تحلیل‌های جمعیتی بشویم. زوج‌هایی که آنچنان مشتاقند فرزند یا فرزندانی داشته باشند که خودشان به هر دری می‌زنند تا لذت مادری و پدری را تجربه کنند، اما مادر شدن و پدر شدن آن‌ها به این سادگی‌ها نیست؛ چراکه این زوج‌ها نابارورند. آمار این زوج‌ها کم هم نیست و ۲۰ درصد زوج‌های کشور را تشکیل می‌دهند. این سه و نیم میلیون زوج نابارور می‌توانند صاحب فرزند شوند، اما درمان ناباروریشان هزینه‌بر است و گاهی برای حصول نتیجه لازم است تا درمان‌ها چندین بار تکرار شوند. همین مسئله هم موجب میشود تا این زوج‌ها به رغم اشتیاقی که به چشیدن طعم شیرین داشتن فرزند دارند، به خاطر هزینه‌های درمان ناباروری از ادامه درمان چشم‌پوشی کنند. حالا و با بحرانی‌تر شدن وضعیت رشد جمعیت کشور کمیسیون بهداشت مجلس برای کمک به درمان زوج‌های نابارور برنامه‌هایی دارد و این کمیسیون با ایجاد بیمه ناباروری موافقت کرده است. آمار ناباروری در ایران از متوسط جهانی آن بالاتر است. در کشورمان از هر پنج زوج یک زوج نابارور هستند و برای آنکه بتوانند پدر یا مادر شوند نیازمند مراجعه به پزشک و طی مراحل درمان ناباروری هستند. از سوی دیگر این آمار ثابت نیست و سالانه حدود ۸۸ هزار زوج نابارور به ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار زوج نابارور کشورمان اضافه میشود. زوج‌های نابارور برخلاف برخی زوج‌ها و خانواده‌هایی که با چنین مشکلی دست و پنجه نرم نمی‌کنند به شدت مشتاق این هستند تا فرزند داشته باشند. بدیهی است کمک به باروری این زوج‌ها می‌تواند تا حد قابل ملاحظه‌ای مشکلات جمعیتی کشور را حل و فصل کند. اما در حال حاضر بیمه بخش کمی از این هزینه‌ها را پوشش می‌دهد و حمایت از زوج‌های نابارور به گونه‌ای نیست که همه این زوج‌ها بتوانند مراحل درمانشان را طی کنند. این مسئله موجب شده تا بسیاری از زوج‌های نابارور درمان‌های ناباروری را نیمه‌کاره بگذارند و با وجود تمام اشتیاقی که به داشتن فرزند دارند به واسطه تنگنا‌های مالی و اقتصادی، از ادامه درمان صرفنظر کنند. به همین خاطر هم مجلس از مدت‌ها قبل و در بررسی طرح جمعیت و تعالی خانواده موضوع بیمه زوج‌های نابارور را در دستور کار خود قرار داده بود و حالا هم کمیسیون بهداشت با بیمه زوج‌های نابارور موافقت کرده است. بر این اساس ماده مربوط به ایجاد بیمه ناباروری و استفاده از تمامی تخصص‌ها در درمان ناباروری در طرح جمعیت و تعالی خانواده به تصویب کمیسیون رسید.تأکید قوانین بر حمایت از زوج‌های نابارور
اگر زوجی پس از یک سال از ازدواجشان به صورت طبیعی نتوانند صاحب فرزند شوند، نابارور تلقی می‌شوند. برخلاف برخی باور‌های رایج که سهم زنان را در ناباروری بیشتر می‌دانند، سهم زنان و مردان در ناباروری یکسان است. نتایج بررسی‌های علمی نشان می‌دهد ۴۰ درصد عامل بروز ناباروری در زنان، ۴۰ درصد در مردان و ۲۰ درصد هم در هر دو زوج است.
البته شانس باروری در زنان بعد از ۳۵ سالگی و در مردان به طور الگوریتمی کاهش پیدا می‌کند. به همین خاطر هم هست که زوجین نابارور هر قدر زودتر برای درمان ناباروریشان مراجعه کنند، احتمال رسیدن به نتیجه مثبت بیشتر خواهد بود.
با وجود این، اما هزینه‌های درمان ناباروری یکی از مهم‌ترین سنگ‌هایی است که در مسیر زن و شوهر‌های نابارور وجود دارد و راه را برای آنان سخت و پر فراز و نشیب می‌کند.
این در حالی است که بند سوم از سیاست‌های کلی جمعیت هم به حمایت از زوج‌های نابارور اختصاص دارد. بر اساس این بند درمان ناباروری مردان و زنان باید تحت پوشش بیمه قرار گیرد.
علاوه بر این، تبصره «ح» ماده ۱۰۲ قانون پنج ساله توسعه در توصیف بخشی از وظایف دولت برای پیاده‌سازی سیاست‌های کلی جمعیت، بر تمهیدات لازم از قبیل ارائه تسهیلات برای افزایش سلامت ازدواج و درمان ناباروری در قالب بودجه سنواتی تأکید کرده است.
۷۷ درصد احتمال شکست و نیاز به تکرار درمان‌های ناباروری
طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس ۱۵ تا ۳۵ درصد زوج‌های نابارور برای فرزندآوری نیازمند انجام عمل پیشرفته تلقیح آزمایشگاهی (ICSI) و لقاح خارج از رحم (IVF) هستند که احتمال موفقیت هر یک از عمل‌های پیشرفته که منجر به باروری شود، ۳۳درصد است. این بدین معناست که درمان‌های ناباروری صددرصد به نتیجه منتهی نمی‌شود و هر چند احتمال موفقیت وجود دارد، اما ۷۷درصد هم احتمال دارد روش‌های درمان ناباروری به شکست منتهی شود.
آنطور که در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است، حمایت‌های یارانه‌ای دولت از زوجین نابارور نهایتاً ۳۰درصد هزینه لازم برای طی دوره درمانی را دربرمی‌گیرد و صرفاً در مراکز درمان ناباروری دولتی برخی شهر‌ها و زوجین با شرایط خاص قابل دسترسی است. از سوی دیگر حدود ۷۵ مرکز فعال درمان ناباروری در کشور وجود دارد که تنها ۳۲ مرکز دولتی هستند و از مراکز خصوصی نیز تعداد کمی ذیل آیین‌نامه حمایتی وزارت بهداشت قرارداد همکاری دارند.
هزینه هر سیکل درمانی در مراکز دولتی ۵/ ۸ میلیون تومان و در مراکز خصوصی ۱۸میلیون تومان است. اگر این عدد و رقم را در شانس ۳۳درصدی موفق بودن روش‌های درمانی در نظر بگیریم، گاهی وقت‌ها درمان ناباروری زوجین هزینه‌های اضافی را به آن‌ها تحمیل می‌کند.
از سوی دیگر از بین ۷۵ مرکز فعال درمان ناباروری در کشور ۲۷ مرکز در تهران قرار دارد که این چیزی حدود ۳۰ درصد مراکز درمان ناباروری کل کشور را شامل میشود. این در حالی است که تهران ۱۱درصد از جمعیت کشور را در دل خود جای داده است و توزیع نامناسب مراکز درمان ناباروری هزینه‌های رفت و آمد را هم به زن و شوهر‌های نابارور تحمیل می‌کند. همچنین آن‌ها ناگزیرند تا در مدت درمان هزینه‌های اقامت را هم بپردازند، بنابراین در عمل هزینه درمان ناباروری برای این زوج‌ها چیزی بسیار بیشتر از محاسبات معمول این هزینه‌ها خواهد شد. این در حالی است که وزارت بهداشت مدعی است دولت ۸۵ درصد هزینه‌های درمان ناباروری را تأمین می‌کند. بررسی‌های میدانی و همچنین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، اما خلاف چنین ادعایی را نشان می‌دهد.
درمان سالانه ۱۰ درصد زوج‌های نابارور سالانه ۳۰۰هزار نفر به نرخ موالید کشور می‌افزاید
میانگین آمار ناباروری در دنیا ۱۵ درصد است، اما برخی تحقیقات داخلی این آمار را تا ۲۱ درصد هم عنوان می‌کند. به بیان دیگر آمارناباروری در ایران از آمار جهانی آن بالاتر است.
شاید مقایسه آمار ناباروری ایران در مقایسه با آمار جهانی، این سؤال را در ذهن ما ایجاد کند که چرا در ایران زوج‌های بیشتری نمی‌توانند به صورت طبیعی صاحب فرزند شوند و نیازمند بهره‌گیری از درمان‌های ناباروری‌اند؟
کارشناسان در این باره معتقدند افزایش سن ازدواج و فاصله‌گذاری زیاد میان فرزندان از جمله عواملی هستند که آمار ناباروری را در ایران افزایش داده‌اند.
شهلا کاظمی‌پور، جمعیت‌شناس درباره اینکه ناباروری چقدر در کاهش موالید و تغییر هرم سنی جمعیت تأثیر می‌گذارد، می‌گوید: «طبق یک فرمول میزان باروری عمومی از تقسیم تعداد موالید در یک سال بر تعداد زنان ۱۵ تا ۴۹ سال به دست می‌آید. هر چه تعداد زنان در معرض باروری بیشتر باشد تعداد موالید بیشتر میشود.»
به گفته وی، اگر در هر سال ۱۰ درصد از این زنان بارور شوند، سالانه ۳۰۰ هزار به نرخ موالید کشور افزوده میشود. به عبارتی اگر سالانه میزان ناباروری ۱۰ درصد کمتر شود به تبع آن ۱۰ درصد به جمعیت کشور اضافه میشود و به این ترتیب قاعده هرم سنی جمعیت وسیع‌تر شده و سیر سالمندی کمتر میشود. نظر کارشناس درمان‌های پیشرفته ناباروری اغلب نیاز به تکرار دارد یک‌سوم هزینه‌های درمان ناباروری مربوط به دارو است. اغلب دارو‌های مصرفی زوجین نابارور خارجی‌اند و بیمه‌ها تنها به اندازه ۷۰ درصد قیمت پایه (داروی ایرانی) را پرداخت می‌کنند.
اما عمده هزینه‌های درمان ناباروری مربوط به اتاق عمل است. به عبارتی یک زوج نابارور سه نوع خدمت درمانی دریافت می‌کند؛ هزینه خدمات دارویی، ویزیت و پاراکلینیک و هزینه‌های اتاق عمل. هزینه‌های پاراکلینیک بسته به مشکل زوج‌ها بین ۴ تا ۶ میلیون تومان است. این در حالی است که در هر بار اقدام به درمان ناباروری احتمال موفقیت یک‌سوم است و دوسوم احتمال دارد درمان ناموفق باشد (به‌دلیل وضعیت فیزیولوژیکی زوجین) یعنی اگر متوسط قیمت‌ها را ۶ میلیون تومان در نظر بگیریم، این عدد را باید در سه تا چهار دوره درمانی ضرب کنیم؛ بنابراین یک دوره چهار مرحله‌ای نزدیک به ۲۴ میلیون تومان برای یک زوج نابارور هزینه در بر دارد. درمان IUI یا تلقیح اسپرم آماده به رحم مادر زیر یک میلیون تومان است. درمان IVF (باروری داخل لوله‌ای) که بیش از ۹۸ درصد زوجین نابارور از این روش استفاده می‌کنند بین ۷ میلیون تا ۱۳ میلیون تومان است. در درمان‌های جایگزین مانند رحم جایگزین عرف بازار برای اجاره رحم به ۲۰ میلیون تومان هم می‌رسد که البته وجود واسطه‌ها قیمت‌ها را بالاتر هم می‌برد. پیش از ورود به مرحله اصلی درمان، مجموعه‌ای از آزمایش‌های مختلف و سونوگرافی‌ها هم انجام میشود که اغلب این خدمات به دلیل محدودیت ارائه خدمات، کیفیت و شانس موفقیت درمان در بخش دولتی و در مراکز خصوصی و بدون پوشش بیمه‌ای ارائه می‌شوند. به این لیست مخارج باید هزینه‌های رفت و آمد به مراکز درمان ناباروری را هم اضافه کرد.
دکتر علی صادقی‌تبار
مدیر مرکز درمان ناباروری پژوهشگاه ابن‌سینا موافقت کمیسیون بهداشت با ایجاد بیمه ناباروری
کمیسیون بهداشت در جلسه روز پنجم آبان ماه خود به بررسی بخش سلامت مربوط به طرح جمعیت و تعالی خانواده پرداخت و موافقت کرد که افراد با مشکل ناباروری تحت پوشش بیمه قرار گیرند، چون در حال حاضر بیمه ناباروری وجود ندارد و خیلی از خانواده‌ها به دلیل فشار مالی و مشکلات ایجاد شده از درمان منصرف می‌شوند. همچنین تأکید کمیسیون بهداشت بر این است که باید از تمام ظرفیت‌های علمی برای درمان ناباروری استفاده کرد و در این راه از متخصصان دانشگاهی و کارشناسان این حوزه و به طور کلی از تمامی ظرفیت‌ها برای هدف تعالی خانواده و افزایش جمعیت بهره گرفت. در این جلسه ماده مربوط به ایجاد بیمه ناباروری و استفاده از تمامی تخصص‌ها در درمان ناباروری در طرح جمعیت و تعالی خانواده به تصویب کمیسیون رسید.
زهرا شیخی مبارکه
سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی افزایش میزان ناباروری از ۸ درصد در دهه ۶۰ به ۲۱ درصد در دهه ۹۰ مجلس به دنبال این است که با بهبود خدمات ارائه شده به زوج‌های نابارور، میزان ناباروری در کشور را کاهش دهد چراکه وقتی در دنیا نرخ جانشینی جمعیت ۱/ ۲ است، ایران نرخ ۶/ ۱ را تجربه می‌کند و این در حالیست که شیوع بیماری کرونا در کشور، این عدد را به ۲/ ۱ کاهش می‌دهد، بنابراین این یک هشدار جهت خطر اضمحلال جمعیت است و باعث ایجاد سیاه‌چاله جمعیتی در نسل بعدی میشود، پس باید فکر جدی به حال آن کنیم.
میزان ناباروری در دهه ۶۰ حدود ۸ درصد، دهه ۸۰ حدود ۱۲ درصد و در دهه ۹۰ به ۲۱ درصد رسید، به عبارت دیگر در حال حاضر یک پنجم از زوج‌ها با ناباروری دست و پنجه نرم می‌کنند. این عدد، رقم کمی نیست و باید برای درمان ناباروری در جهت رفع مشکلات جمعیتی اقدام جدی صورت گیرد. ناباروری اولیه به دنبال ازدواج‌های فامیلی و مشکلات ژنتیک و ناباروری ثانویه به دلیل سبک زندگی، مشکلات تغذیه و مصرف مواد غذایی، سن بالا هنگام ازدواج و تصمیم برای تولد اولین به وجود می‌آید که عمده دلایل ناباروری‌ها مربوط به ناباروری ثانویه میشود. عمده درمان‌های ناباروری هزینه‌های بالایی دارند و معمولاً زوجین از پس این هزینه‌های هنگفت برنمی‌آیند بنابراین بیمه ناباروری زوجین می‌تواند کمک‌کننده باشد هرچند که سال‌های گذشته به صورت محدود اجرا شد و فقط یک نوبت از درمان زوجین را پرداخت کرد، اما موفقیت‌آمیز نبود. مجلس دنبال توسعه خدمات بیمه ناباروری است تا مراجعه مکرر زوجین نابارور را تحت پوشش قرار دهد.
بسیاری از زوجین با مشاوره تغییر سبک زندگی، تغییر الگوی تغذیه، مشاوره‌های مربوط به زناشویی و اورولوژی می‌توانند دارای فرزند شوند، حتی طب سنتی و ایرانی هم می‌تواند به تقویت اسپرم و تخمک کمک کند و منجر به فرزندآوری شود بنابراین در این طرحی که در کمیسیون فرهنگی مطرح شده است، تصمیم داریم تمامی این خدمات تحت پوشش بیمه قرار گیرند. مرحله دوم؛ هزینه‌های (IVF) است که، چون تنها ۴۰ درصد پاسخگویی دارد و ممکن است زوجی مجبور شوند تا چهار بار آن را انجام دهند، بنابراین مجلس تصمیم دارد طبق مستندات علمی به دست آمده تا سه جلسه را تحت پوشش بیمه قرار دهد.
فاطمه محمدبیگی
دبیر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی
سایر اخبار این روزنامه
چرا از شکست ترامپ خوشحال می‌شویم؟!
تفاهم بسیج و بهداشت علیه کرونا
تفاهم بسیج و بهداشت علیه کرونا
استکبارستیزی بدون تاریخ انقضا
التهابات امریکا!
نشان شوالیه را به بی‌فرهنگان پس دهید
سارق گردنبند دایی: عاشق علی‌آقا هستم!
روایتی از اختلاف دولتی‌ها و ریزش شدید سهام صندوق پالایش یکم
دستور روحانی برای رفع همه موانع ترخیص کالا
این مداخله‌گر را سر جایش بنشانید
مجلس در مسیر پوشش بیمه‌ای درمان ناباروری
