روزنامه ایران
1399/08/19
هنر از جانش برخاسته بود
علی اصغر ایزدیروزنامهنگار
آخرین بازمانده نسل پیشین «دوزله نوازی» درگذشت.
17/8/99 استاد امان‌الله طاهری معروف به «آمان دای» آخرین بازمانده نسل پیشین دوزله نوازی موسیقی سنتی شهرستان سنقر و استان کرمانشاه و مناطق کرد نشین غرب کشور در روز شنبه هفدهم آبان ماه 1399، ساز دوزله خود را به زمین گذاشت و به ابدیت پیوست.
اگر کسی در مورد موسیقی سنتی غرب ایران تحقیق کرده باشد، می‌داند که یکی از مرسوم‌ترین سازهای بادی منطقه، «دوزله» است. که نواختن آن احتیاج به نفس زیاد و تمرین و ممارست فراوان در چرخش دم و بازدم، برای استمرار یافتن هوا در «دوزله» دارد. از سوی دیگر چون این ساز بادی، بسیار کوچک است و حمل آن بسیار ساده، لذا مورد استفاده اکثر روستاییان، کشاورزان، چوپانان و عشایر غرب ایران قرار می‌گیرد. بیشترین نوازندگان این ساز، درگذشته چوپانان و گله داران بوده‌اند. نوازنده این ساز علاوه بر آن که باید دستگاه‌ها و مقام‌های نوازندگی را بشناسد؛ باید شگردها و استعدادهای ذاتی دیگری نیز داشته باشد که بتواند در نواختن این ساز موفق شود و جایگاه ارزشمندی را به خود اختصاص دهد. گاه سالیان سال می‌گذرد و نوازندگان فراوانی در این عرصه موسیقی بروز و ظهور می‌کنند اما کسی که بتواند با پنجه‌ای سحار، دل شنوندگان را با نواختن ساز خود بلرزاند، کم پیدا میشود. کم هستند نوازندگانی که علاوه بر نواختن ساز، بتوانند ندای دل خویش را، در سازها منعکس سازند و انگشتان سحار آنها با اراده دل، به حرکت درآید و به گونه‌ای شود که صدای ساز آنها در دل اثر بگذارد و هر نوای ساز، شنونده را در ژرفای هنرمندانه آن نواها فرو برد و به حرکت، به سکوت، به تحیر، به اندیشه و به اشک وادارد و آمان دای از این گونه مردان موسیقی سنتی غرب ایران بود. هر کس که به موسیقی اصیل روی می‌آورد نخست باید دردمند موسیقی باشد و این درد را با تمام وجود درک کند تا موسیقی را با بیانی احساسی و هنرمندانه برای زلالی و صافی روح انسانی خویش به کارگیرد. هنرمند واقعی با ساز خویش، خود را فریاد می‌زند و درد و رنج‌های اجتماعی خویش را بیان می‌کند و با ناله‌های درونی خود، ساز خویش را به نالش وا می‌دارد و امان‌الله طاهری از این گروه مردمان بود. شغل اصلی او کشاورزی و دامداری بود و هنر نوازندگی را برای تلطیف روح خویش به کار می‌گرفت. او هنرمندی به تمام معنا بود، هنرمندی عاشق و عاشقی هنرمند که در ارائه هنر خود با پنجه‌ای گرم و انگشتانی سحار، چنان آتش درونی خویش را به سازبادی «دوزله» منتقل می‌کرد که گویی آتش در نیستان می افکند به طوری که همه حاضران در جلسه را محو تماشا و مسحور صدا و نوای جانسوز ساز خویش می‌ساخت. این سخن را به گزاف نمی‌گویم. حضور او در جشنواره‌های موسیقی مقامی استان کرمانشاه و موسیقی فجر و کسب رتبه‌های برتر در استان های کرمانشاه، لرستان و شهرهای مختلفی همچون پاوه، قصرشیرین، سنندج، خرم آباد و تالار وحدت تهران و همراهی صمیمانه‌اش با گروه‌های نمایشی سنقر گواه صادق این سخن است.
او بازمانده نسل هنرمندان بزرگ موسیقی سنتی سنقر کلیایی همچون استاد محمد قلی، استاد مراد، کربلایی کریم و کربلایی احمد، مشهدی سهراب، رمضان کلیایی، محمد وطن خواه، حبیب مله‌ای، گروه موسیقی شرف کلیایی، .... و سایر هنرمندانی بود که بی‌ادعا، اما عاشقانه و با دل خویش، انواع سازها را می نواختند تا شادی را به مردم هدیه کنند. امان‌الله طاهری از دو سو با هنر موسیقی مرتبط بود و بهره‌مند گشت. اول از سوی خانواده مادری و دوم از سوی خانواده همسرش. او ابتدا هنر موسیقی دوزله نوازی و سرنا نوازی و نرمه نی نوازی را از دایی خود استان مراد طاووسی آموخت و سپس در حضور پدر همسرش استاد محمد قلی رعیتی به کمال رساند. این دو نفر از هنرمندان بزرگ روزگار خود بودند که «آمان دای» مقام‌های موسیقی را نیز از آنان کسب کرد و خود نیز از استعداد ذاتی و جانمایه‌های هنری بر آن افزود به طوری که سرآمد «دوزله نوازی» روز گار خود شد.
این هنرمند بی‌ادعا و ارزشمند در روز شنبه هفدهم آبان ماه یکهزار وسیصد و نود و نه در 85 سالگی ساز خویش را به فرزندان هنرمندش «یزدان» و «رسول» سپرد و خود به جهان باقی شتافت. یاد و یادگارهای این هنرمند ساده و مردمی مانا باد.
سایر اخبار این روزنامه
ثبت بالاترین میزان مرگ بر اثر کرونا در یک شبانه‌روز؛ ۴۵۹ نفر جان باختند
ممکن است طرح یارانه کالاهای اساسی رد شود
<خورشید> نماینده ایران برای رقابت در جایزه جهانی سینما
حرکت بازار ارز به سمت نرخ تعادلی
سمت و سوی اقتصاد
واکنش ایران به انتخابات امریکا
این ما و این فرجام شوم مثلث <ب>
سکوت عربستان دربرابر پیروزی بایدن
تئاتر تک نفره برای عروسک‌ها
هنر از جانش برخاسته بود
غیبت گلزنان و ستاره‌ها در بازی خوب اروپایی
پاسداری از منابع طبیعی و نگه‌داشت جایگاه وقف
از فردای پیروزی بایدن
روابط با اسرائیل اصل استراتژیک امریکا
