روزنامه شرق
1399/08/21
تغییر پارادایمی رابطه قوه مقننه با قوه مجریه
تغییر پارادایمی رابطه قوه مقننه با قوه مجریه اگر تا پیش از این دخالت قوه مقننه در قوه اجرائی محدود و منوط به دخالت نمایندگان در عزل و نصب‌ها در وزارتخانه‌ها و مدیران و کارمندان استانی بود، اما به نظر می‌رسد که در مجلس یازدهم این تداخل وظایف به شکل و شمایل دیگری درآمده و جزء کارویژه نمایندگان از رئیس تا دیگران شده است. نکته تأمل‌برانگیز این است که این‌بار حتی نمایندگان در حوزه نمایندگی هم با نگاه مرکزگرا ورود می‌کنند؛ مثلا در‌حالی‌که دیده نشده نماینده دزفول در حوزه کاری نماینده تهران دخالت کند؛ اما نمایندگان تهران در این چند‌ماهه کاملا به حوزه‌های دیگر نمایندگان سرکشی کرده و به قول خودشان بر دولت نظارت کرده‌اند. نمونه بارز آن سفر هیئت نمایندگان تهران به همراه نماینده اول این شهر به اهواز و سیستان و بلوچستان بود یا مثلا در ماجرای کارگران شرکت نیشکر هفت‌تپه این نماینده تهران و عضو کمیسیون امنیت ملی است که به آنجا سرکشی می‌کند و گزارش می‌دهد و گزارش می‌گیرد، نه نماینده منطقه. احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان، در آغاز به کار مجلس یازدهم خطاب به نمایندگان گفته بود: شما حتما باید بر کار دولت نظارت کنید و درباره انتصاب افراد نالایق سؤال کنید و تذکر بدهید؛ ولی حق دخالت در حوزه اجرا را ندارید. روز گذشته شاپور منوچهری، وکیل پایه یک دادگستری، به ایلنا گفته است: نمایندگان مجلس و حتی رئیس مجلس حق دخالت در امور اجرائی را ندارند. آنها می‌توانند از وزرا و رئیس‌جمهور سؤال کنند؛ اما این به این معنا نیست که در امور اجرائی دولت دخالت کنند. بازدید از استان‌ها و شهرهای مختلف در صورت تداخل با امور اجرائی و دادن وعده‌های اجرائی از صلاحیت رئیس مجلس و نمایندگان خارج است و هر نوع دخالت در امور اجرائی کشور با اصل تفکیک قوا مغایرت دارد. منوچهری گفته است: ما مسائل و مشکلات زیادی در کمیسیون‌های مختلف مجلس داریم و طرح‌ها و لوایح متعددی در این زمینه مطرح است؛ همچنین شکایات عدیده‌ای از طرف مردم در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس مطرح شده و به بسیاری از این شکایات رسیدگی نشده است. هنوز کمیسیون‌های مجلس فعلی بهصورت جدی شروع به کار نکرده‌اند. در‌حال‌حاضر بحث بودجه در این شرایط بحرانی و تحریم مطرح است؛ بنابراین اساسا حتی اگر قانون‌گذار به موجب قانون این اجازه را به رئیس مجلس می‌داد که نظارت میدانی انجام دهد، با توجه به اهمیت مسائل کنونی، فرصت این کار نباید داده می‌شد. این وکیل دادگستری با اشاره به اینکه با توجه به نزدیک‌بودن انتخابات ریاست‌جمهوری به نظر می‌رسد در سفرهای استانی رئیس مجلس و نمایندگان تحت عنوان نظارت میدانی، بیشتر بحث تبلیغات مطرح است، گفته مسئله مهم این است که در شرایطی که مردم با گرفتاری‌های اقتصادی عجیب دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند و تنفس آنها نیز تبدیل به معجزه شده است، سفر مجلسی‌ها آن‌هم با یک هیئت همراه به استان‌ها و هزینه‌کردن از بودجه مجلس، نه‌تنها با اصول قانونی، بلکه با اصول شرعی نیز مغایرت دارد و باید این افراد پاسخ‌گوی مردم باشند. گفته‌های این وکیل دادگستری در شرایطی است که دو روز پیش هم محمود صادقی گفته بود که نمایندگان ساختمان مجلس قدیم را به ستاد انتخاباتی بدل کرده‌اند! در شرایطی که مجلس یازدهم عمدتا در اختیار اصولگرایان و اعضای جبهه پایداری است، قابل پیش‌بینی بود که رفتاری از نمایندگان سر بزند که شائبه دخالت در امور اجرائی بیش از مجلس پیشین شود. به نظر می‌رسد یکی از دلایلی که بستر دخالت یک قوه به‌ویژه قوه مقننه را در قوه مجریه تشدید می‌کند، انتظارات مردم از نمایندگان خود است. انتظاراتی که با شأن و وظایف واقعی نمایندگی همسو و همخوان نیست. مثلا وقتی یک نماینده به محلی می‌رود سیل نامه‌ها و درخواست‌ها به سوی او جاری میشود که غالبا در حیطه اختیارات و وظایف او نیست و نماینده با مشکل مواجه میشود. قالیباف در توصیف کارویژه جدید خود و مجلس یازدهم در سفر به اهواز گفته بود: «در دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی اولویت اصلی این مجلس را نظارت گذاشتیم و اینکه با رفتار سیستمی این نظارت را به صورت «میدانی» انجام بدهیم و پیش ببریم. پس در راستای حل‌وفصل مسائل و مشکلات خوزستان اکنون آمدیم تا کمک کنیم. هدف ما از این کارها مچ‌گیری نیست و مدیرانی که قوی و امین هستند، حتما از آنها حمایت می‌کنیم تا شجاعت در تصمیم‌گیری داشته باشند و بتوانند شجاعانه کار خود را پیش ببرند و با انگیزه کار کنند و همچنین اگر جایی تخلفی باشد و خارج از مسیر قانون یا کم‌کاری باشد، بر‌اساس قانون پیگیری می‌کنیم؛ چرا‌که پیشگیری از مشکلات ممکن است بعد به وجود آید». این در حالی است که بر‌اساس همان نظم تفکیک قوا، امر نظارت هم به صورت سیستماتیک و نه فردی برای مجلس پیش‌بینی شده است. نظارت بهصورت فردی نیست، بلکه گروهی است و در قالب کمیسیون اصل ۹۰ مجلس، تحقیق و تفحص، تذکر و سؤال و استیضاح، دیوان محاسبات و نظایر اینها انجام میشود. به‌عنوان نمونه تصمیماتی که مثلا برای حوزه اشتغال در خوزستان گرفته میشود، کاملا مربوط به دولت است، نه مجلس؛ اما قالیباف در آن سفر گفته بود: «در حوزه «اشتغال» بنا شد یک اولویت ۴۰ هزار شغل را علاوه بر برنامه‌هایی که قرار بوده در دستور کار باشد، قرار بدهیم که جزئیات آن بعدا اعلام میشود». انتقاداتی که افرادی مانند محمدرضا باهنر و به‌تازگی خود مصطفی میرسلیم به رفتار نمایندگان مجلس یازدهم درباره رفتار نمایندگان مجلس یازدهم مطرح می‌کنند، به‌نوعی به همین تداخل وظایف کاری و ورود به مباحثی است که یا به حیطه وظایف نمایندگی ربطی ندارد یا خارج از توان و مسئولیت نمایندگان است. باهنر گفته بود که «برخی از نمایندگانی که برای بار نخست به مجلس می‌آیند، می‌گویند در دوره‌های قبل هیچ کاری صورت نگرفته است و من می‌خواهم بیایم همه چیز را درست کنم؛ اما بعد از شش ماه که در مجلس حضور یافتند، می‌بینند خبری نیست. مردم نیز اطلاع کافی از اختیارات نماینده ندارند. البته مردم حق دارند؛ چرا‌که در حاکمیت نیستند؛ اما نماینده‌ای که می‌خواهد به مجلس برود، باید متوجه این موضوع باشد». میرسلیم هم به‌تازگی گفته بود که برخی رفتارهای نمایندگان مجلس یازدهم مصداق عوام‌فریبی است و 90 درصد طرح‌هایی که مطرح کرده‌اند، قابلیت اجرائی ندارد.
سایر اخبار این روزنامه
پاسخ جبهه پایداری به یک گزارش
ظریف نامزد اصلاح‌طلبان خواهد بود؟
۱۵۷ محکوم امنیتی آزاد شدند
رهبران جدید آمریکا اراده ملت خود را برای تغییر درک کنند
بر سر دوراهي جنگ
انتساب اموال روستاییان به خان‌های فراری
داستان دلخوری محمود یاوری از داوود احمدی‌نژاد
تغییر پارادایمی رابطه قوه مقننه با قوه مجریه
نویسنده دوران فقدان
بایدن وفرصت‌یابی برای اقتصاد
انتخابات آمریکا و چند نکته
افزایش توان رقابتی شرکت‌های نفتی ایرانی
گام سوم پول‌پاشي
