گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: در مدت کمتر از یک هفته قیمت دلار از ۳۰ هزار تومان به ۲۲ هزار تومان سقوط کرد و سپس به ۲۸ هزار تومان رسید. هیچ اقتصاد دانی دلیل منطقی برای این تغییرات ندارد. اما تبعات محسوسی بر اقتصاد برجای می گذارد. تولید کننده ای که با دلار ۳۰ هزار تومانی مواد اولیه خریده و محصولش را با خون دل تولید کرده، یک باره مشاهده می کند قیمت ها در حال سقوط است، با دستپاچگی موفق می شود محصولش را به قیمت دلار ۲۲ هزار تومانی بفروشد، هنوز سرخوش از این است که توانسته جلوی زیان بیشتر یا ورشکستگی احتمالی از سقوط بیشتر قیمت ها را بگیرد که یک باره دولت تصمیم می گیرد قیمت دلار را در صرافی ها ۲۴ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام کند و فردا نیز ۲۶ هزار تومان اعلام می کند و البته معلوم نیست این دولت روز دیگر با اقتصاد نابسامان چه کار خواهد کرد. اما یک چیز مسلم است، این تولید کننده یک باره متوجه می شود که ریالی که بابت فروش محصولش دریافت کرده، حدود ۳۰ درصد بی ارزش شده و با پولی که بابت فروش تولیداتش گرفته، نمی تواند مواد اولیه کالایی که فروخته را تهیه کند حتی اگر بخواهد همان کالایی که فروخته را بخرد، بیچاره خواهد شد. نتیجه آن می شود که فاتحه تولید و اشتغال در این کشور خوانده می شود.

شتابزدگی بلای جان اقتصاد

در این رابطه عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی از اظهار نظرهای بی پشتوانه و تصمیمات سوال برانگیز انتقاد کرد و گفت: اینکه مسئولان درباره آینده اقتصاد امید بخشی میکنند، مناسب است اما تجربه نشان داده اظهارات شتابزده در چهارسال اخیر بیشتر مشکل به اقتصاد تحمیل کرده تا گره گشا باشد. محمدرضا نجفی منش افزود: هیچ تولید کنندهای نیست که از بهبود شرایط خشنود نباشد اما بسیاری از تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی براین باورند که بیثباتی و عدم امکان برنامهریزی برای آینده بلای جان کسب و کارشان شده است.

تولید نیازمند ثبات و برنامه ریزی

از سوی دیگر نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران با اشاره به نوسانهای اقتصادی از ابتدای سال ۹۷ به بعد گفت: براساس اصول اقتصادی، تولید و فعالیتهای اقتصادی زیر سایه ثبات قوانین و قدرت برنامهریزی برای فعالان اقتصادی شکل میگیرد، اما متاسفانه تقریبا ۴ سال است که هیچ ثباتی در امور اقتصادی نیست و تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی نمیتوانند حتی برای یک روز بعد خود برنامهریزی کنند. عباس آرگون افزود: انتشار وعدههایی از جمله گشایش اقتصادی یا کاهش نرخ ارز شاید به نوعی برای فعالان اقتصادی بیمعنا شده چون نکتهای که برای این گروه مهم است برنامهریزی برای آینده بوده و اگر امکان برنامهریزی نداشته باشند مثلا هرچه نرخ ارز هم کاهش داشته باشد نمیتوانند فعالیت کنند، زیرا امکان افزایش دوباره آن وجود دارد. وی تاکید کرد: جریان تولید یا فعالیت اقتصادی نیازمند برنامهریزی بهصورت کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت است بنابراین اگر شرایط اقتصادی حتی با ارزانترین نرخ پول داشته باشیم اما نتوانیم در این سه بخش برنامهریزی کنیم هیچ فعالیت تولیدی یا بازرگانی شکل نخواهد گرفت. نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران گفت: یک تولید کننده برای تولید یک کالا برنامهریزی کرده و براساس مواد اولیه مورد نیاز و قیمتهای فعلی، سرمایه تخصیص داده یا یک وارد کننده براساس بازار فعلی اقدام به ثبت سفارش کرده حالا چطور انتظارداریم وقتی این برنامه تحقق یافت، یکباره با کاهش نرخ ارز این تولید کننده یا وارد کننده قادر به ادامه راه باشد؟

بیثباتی باعث فرار سرمایه

اما رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با تاکید بر اینکه اقتصاد مانند یک موجود زنده و هوشمند عمل میکند گفت: رشد اقتصادی یا جهش تولید زیر سایه ثبات محقق میشود. سیدعبدالوهاب سهل آبادی افزود: تقریبا در یک دهه گذشته همواره مسئولان از حمایت از تولید سخن گفته و در جلسات مختلف خبرهایی منتشر میشود اما در واقعیت بازار نتیجهای تجربه شده را همه میبینیم که نه به تحریمها بلکه به سوء مدیریت و عدم ثبات مرتبط است. وی تاکید کرد: ثبات برای تولید و اقتصاد موتور محرکی است که اگر نادیده گرفته شود به هیچ عنوان نمیتوانیم سرمایهها را یکجا زمینگیر کنیم دقیقا اتفاقی که اکنون برای بخش تولید کشورمان افتاده است و به دلیل عدم ثبات در اقتصاد و قوانین دست و پاگیر یا خلقالساعه، بسیاری از سرمایههای بخش تولید اکنون در بخش غیرمولد ارام گرفته و تولید زمینگیر شده است.رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با اشاره به سیاستهای ارزی در چند سال اخیر گفت: تولید کنندگان در انتظار خبر خوشی از سوی دولت درباره ثبات در قوانین و شرایط هستند و کاری به این ندارند که دلار ارزان میشود یا گران، بلکه فقط ثبات می خواهند. وی افزود: تولید کننده با نرخ دلار گران اگر ثابت اقتصادی داشته باشد، بازهم میتواند برنامهریزی کند اما وقتی نوسان در این زمینه داشته باشیم، هیچ فعالیت تجاری منطقی و قابل دفاع نیست که انتظار توسعه یا جهش تولید داشته باشیم.

دامنه های خطرناک نوسان ارزی

در همین رابطه رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق با تاکید بر اینکه افزایش نرخ ارز در بیشتر حوزههای اقتصادی اثرات خود را باقی خواهد گذاشت گفت: مهمتر از افزایش نرخ ارز، ثبات و پایداری آن است. برنامهریزها باید بتوانند درباره نرخ ارز تصمیمگیری کنند. یحیی آل اسحاق با تاکید بر اینکه بدترین مشکل در شرایط کنونی آن است که این نوسانات، دامنههای بلندی داشته که بسیار خطرناک است گفت: نوسانات ارزی شرایط قمارگونهای را ایجاد کرده که پیشبینی آن ممکن نیست و هر تصمیمی در این شرایط، منطبق با شانس است. چنین اتفاقی در حوزه اقتصاد بزرگترین ضربه را به تصمیمگیران اقتصادی میزند. وی گفت: ارز خارجی در تمام کشورهای جهان تأثیرگذار است، اما ایران به سبب وابستگی بالا به نرخ ارز، بیش از سایر کشورها متأثر میشود. ارز صعودی درحالحاضر بر تمام حوزههای اقتصادی که تأمین کالاهای آن مرتبط با کالاهای خارجی است، اثر منفی خود را باقی گذاشت. وی با تاکید بر اینکه تولیدکنندگان متوسط و کوچک در بین قشر تولیدکننده، بیشترین فشار را متحمل میشوند گفت: مواد اولیه گران شده و اگر این تولیدکنندگان قیمتهای تمامشده کالای خود را افزایش دهند، بیش از پیش در دام رکود گرفتار خواهند شد. وزیر اسبق بازرگانی گفت: از سویی ابهام در بازار ارز، سوداگری را افزایش میدهد. خرید و فروش ارز تبدیل به کاسبی شده، زیرا در تصور عامه با رصد بازار، نرخ دلار در طول زمان افزایش خواهد یافت، در نتیجه اقدام به خرید ارز بهعنوان دارایی میکنند.

بحران هیجان زدگی

صرف نظر از اینکه دولت تا چه اندازه در بازی با ارز نقش دارد یا تا چه اندازه اظهارات کارشناسان و نمایندگان مجلس مبنی بر اینکه دولت در قالب بازی با ارز سعی دارد کسری بودجه خودش را از جیب مردم تامین کند، درست یا غلط است، فرار سرمایه و بحران اقتصادی، جدی ترین معضلی است که دولت در این بازی خطرناک بروز تولید و اقتصاد می آورد.