گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: مدتهاست از بی ثباتی در قیمت ها رنج می بریم به نوعی که گرانی، آسایش و آرامش را برای جامعه مختل کرده است. اما معضلی که بسیاری جدی مشاهده می شود این است که هر چند وقت یک بار، تورم و گرانی در یک بخش از اقتصاد خودنمایی می کند و آنچنان بحرانی در یک بخش از اقتصاد ایجاد می کند که هر فردی خواه آگاه یا بی اطلاع از مسایل اقتصادی می تواند ایمان بیاورد که نقدینگی این بار در این بخش ظهور کرده است. آنقدر این بحرانها هدفمند و سازمان یافته است که می توان عوامل بحران آفرین را ردیابی کرد اما متاسفانه مسوولان و دولتمردان گویا هیچ توجهی به این ماجرا ندارند. چندی قبل که تیم اقتصادی دولت میهمان خانه ملت بود، رییس مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که مشکل در سیستم توزیع کالاهاست و باید برای آن بخش چاره اندیشی کرد. این اظهار نظر قالیباف بیانگر وجود دلالان در بازارهای مختلف است.

دلالی معضل تمامی دولتها

معضل دلالی مشکل دیروز و امروز نیست بلکه دلالی در تمامی دولتها وجود داشته و برای تمامی روسای جمهور چالش درست کرده است. اگرچه دلالی به عنوان یک شغل در اقتصاد جهانی شناخته شده و پلی بین تولیدکننده و مصرف کننده محسوب می شود، اما مفهوم دلال در کشور ما شامل عده ای فرصت طلب و سودجو می شود که هر کار کثیفی را انجام می دهند تا سود بیشتری کسب کنند. کافی است کشف انبارهایی را به یاد بیاوریم که تا سقف کالاها و محصولاتی احتکار شده که بازار را به چالش کشیده تا در نتیجه این بحران سود غیر قابل تصوری به جیب دلالان سرازیر شود.

تشکیل مافیای دلالی

امروزه وضعیت دلالی به اندازه ای بحران ساز شده که از آن به عنوان مافیای دلالی یاد می شود. این یک ادعا نیست، بلکه با نگاهی ساده به جریان های موجود می توان به این واقعیت پی برد. هنگامی که نقدینگی از یک بخش از اقتصاد به سوی بخش دیگر هدایت می شود و پس از آنکه باعث تورم و بحران در آن بخش شد به سوی بخش دیگری از اقتصاد کوچ می کند، بسادگی می توان وجود مافیای دلالی را اثبات کرد. کافی است افرادی که هر چند وقت یکبار در یکی از بخشها سردر می آورند را رصد کنیم و با شناسایی آنهایی که در تمامی این بخشها حضور دارند، مافیای دلالی را شناسایی کنیم. البته افرادی هستند که در یک بخش اقتصاد جا خشک کرده و مافیای آن بخش را شکل داده اند به نوعی که هر بخش از اقتصاد در انحصار یک فرد یا افراد خاص است.

دامداران آماده عرضه گوشت ارزان

یکی از این بخشها گوشت قرمز است که یک باره تا کیلویی ۱۵۰ هزار تومان نیز رسید. در این رابطه رئیس شورای تامین دام گفت: افزایش قیمتی که در ابتدای ماه جاری تجربه کردیم غیر منطقی و نتیجه فعالیت دلالانی بود که به دنبال بهانه برای سودجویی خود هستند. منصور پوریا ادامه داد: افزایش قیمت موجب شد خرید گوشت قرمز از توان بسیاری از مردم خارج شود و تقاضا به شکل چشمگیری کاهش یابد. وی گفت: افزایش قیمت سودی را نصیب دامداران نکرد، اما کاهش تقاضا زیان دامداران را به همراه داشته است.وی از پیشنهاد دامداران برای عرضه گوشت منجمد گوساله به قیمت هر کیلوگرم ۸۵ هزار تومان خبر داد تا راهی برای تحریک بازار و افزایش دوباره تقاضا باشد. پوریان با اشاره به مصوبه اخیر ستاد تنظیم بازار درباره خرید حمایتی گوشت قرمز از دامداران اظهار کرد: با توجه به شرایط پیش آمده، اجرای این مصوبه نیز میتواند علاوه بر تنظیم بازار از زیان دامداران جلوگیری کنند.

معضل دلالی در خودرو

اگرچه دلالی خودرو برای همگان شناخته شده و مفت خریدن و گران فروختن بشدت احساس می شود، اما اینکه افرادی به صورت هدفمند و سازماندهی شده بازار خودرو را مدیریت کنند، بحث دیگری است. کافی است بیاد بیاوریم که سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی اعلام کرده بود که ۷ نفر در کشور بیش از ۱۰۰ دستگاه خودرو دارند. شریعتی افزوده بود: بیش از هزار نفر بین ۵۰ تا ۱۰۰ دستگاه خودرو دارند که همه آنها از بنزین یارانهای استفاده میکنند. این در شرایطی است که دو نماینده مجلس دهم، مدیرعامل قبلی سایپا و بسیاری مقامات دیگر به دلیل همکاری با یک زوج در خرید مساله دار خودروهای سایپا به زندان و جریمه های نقدی محکوم شده اند. البته امروز هم معضل دلالی بلای جان خودرو است به نوعی که قیمت خودرو در بازار آزاد و درب کارخانه تا ۳۰۰ میلیون تومان اختلاف دارد و هیچ کس نیست به این سوال پاسخ بدهد چه اتفاقی افتاده که خودرو به دست مصرف کننده واقعی نمی رسد و چه کسانی هستند که صدها خودرو را در پارکینگها انبار کرده اند؟

تفاوت ٢٠٠ درصدی میوه از زمین تا مغازه

آمارها حکایت از آن دارد که ایران بیش از ۱۸ میلیون تن میوه تولید میکند و براساس آمارهای فائو ایران در تولید ۶۸ محصول کشاورزی جایگاه نخست تا پانزدهم جهان را دارد. حال این سؤال مطرح است که چرا با این تولید میوه قیمتها در بازار آنچنان گران است که بسیاری از خانوادههای متوسط توان خرید ندارند. متاسفانه میوهها در سطح شهر با افزایش تا ۲۰۰ درصدی نسبت به سر زمین عرضه میشود. دراین رابطه نایب رئیس اتحادیه بارفروشان گفت: نبود نظارت بر بازار میوه باعث میشود که قیمت چند برابری از میدان مرکزی میوه و ترهبار تا سطح شهر را شاهد باشیم. علی حاجفتحعلی افزود: درحالیکه فاصله میدان مرکزی میوه تا نزدیکترین مغازههای سطح شهر کمتر از ۲ کیلومتر است قیمتهای دو، سه برابری را نسبت به قیمت میدان مرکزی میبینیم.

دلالان سکه و ارز

در اینکه مادر تمامی گرانی ها ارز و سکه است، شکی وجود ندارد، اما در این بخشها دلالی و مافیا به اندازه ای قوی است که با دستگیری باندهای بزرگ و حتی اعدام سلاطین سکه و ارز، هیچ کنترلی بر قیمت این دو وجود ندارد. مافیای ارز و سکه به اندازه ای قدرت گرفته که در بانک مرکزی و دستگاههای دولتی نیز آدم دارند که تاکنون بارها افرادی در این رابطه دستگیر و محکوم شده اند اما همچنان این روند ادامه دارد به نوعی که بتازگی شاهد بودیم در مدت کمتر از یک هفته قیمت دلار ۱۴ هزار تومان نوسان داشت که معلوم نیست سود این نوسان به جیب چه کسی رفته است.

ردپای دلالان و مافیا در همه دستگاهها

دستگیری باندهای مافیایی که از سوی سربازان گمنام اطلاعاتی شناسایی می شوند و اقداماتی که از سوی پلیس قضایی صورت می گیرد و محاکمه های علنی در دادگاههای قوه قضاییه، اثبات می کند که دلالان و مافیا در همه بخشها ریشه دوانده اند. هرچند پس از مدتها تعداد معدودی از آنها شناسایی می شوند، اما متوقف نشدن بحران های اقتصادی نشان می دهد که مهره های اصلی همچنان پشت پرده همه کاره هستند و آنها هستند که تعیین می کنند مردم چگونه زندگی کنند. این یک واقعیت است که دولت بسادگی می تواند با تعریف شبکه های توزیع، به نوعی رفتار کند که کالاها با کمترین واسطه بدست مصرف کنندگان برسد، اما بی تفاوتی دولت در تنظیم سیستم توزیع نشان می دهد که نظام دلالی و مافیا از قدرت ویژه ای برخوردار هستند