گروه بورس: سعیده زمانی- پس از شروع ریزش های بورس تهران از ۱۹ مرداد ماه و کاهش جو اعتماد در بین سرمایه گذاران، انتخابات آمریکا از مهمترین مواردی بود که سهامداران در انتظار آن بودند. این مساله از سویی به جهت پایان فشار حداکثری و تاثیرگذاری آن بر بازار ارز و از سویی دیگر به جهت بهبود وضعیت شرکت های بورسی از اهمیت زیادی برای سهامداران برخوردار است. حالا با نهایی شدن انتخاب جو بایدن به عنوان چهل و ششمین رئیس جمهور آمریکا و با توجه به وعده او مبنی بر بازگشت به برجام، به نظر می رسد این ابهامات در حال برطرف شدن است.

در خصوص جزییات آینده بازار سرمایه کارشناسان اگرچه نظرات متفاوتی دارند، اما نظر اکثر قریب به اتفاق آنها بر ظرفیت بالای بورس به جهت سرمایه گذاری، جذابیت قیمتی سهام ها و همچنین ریسک بالای سرمایه گذاری در بازارهای موازی بازار سرمایه حکایت دارد. بررسی وضعیت بازارها و P/E آنها نیز نشان می دهد بازار سرمایه در حال حاضر از جذابیت بیشتری برای سرمایه گذاری برخوردار است. کمااینکه گزارش ها نیز نشان می دهد میزان دریافت کدهای بورسی با وجود ریزش شاخص در ماه های گذشته ادامه داشته است. براساس آمار به دست آمده مجموع صدور کدهای بورسی تا پایان مهرماه از مرز ۲۱ میلیون کد عبور کرده است. بر این اساس تعداد کدهای بورسی جدید صادر شده در مهرماه ۵۶۶ هزار کد بوده درحالی که در مهرماه سال گذشته ۹۱ هزار کد صادر شده بود. از سویی دیگر با توجه به تصمیم بانک مرکزی مبنی بر عدم افزایش نرخ سود بانکی به نظر می رسد بازار سرمایه پتانسیل رشد را در ماه های آینده خواهد داشت. این مساله البته در گرو سایر فاکتورها از جمله بهبود شرایط فروش شرکت ها، نرخ دلار توافقی، افزایش اطمینان به سهامداران و البته پرهیز از اتخاذ تصمیمات اشتباه و قوانین محدودکننده در بازار سرمایه نیز می شود. خوشبینی در خصوص رشد بازار سرمایه تا جایی است که دلالان ارزی را نیز نگران کرده است. در روزهای اخیر و پس از ریزش های بازار ارز و سکه، تلاش سفته بازان برای القا این شابعه که بورس جایی برای رشد ندارد افزایش پیدا کرده است. آنها معتقدند اگر سرمایه ها از بازار طلا و ارز خارج شود مستقیم وارد بورس می شود و این به نفعشان نیست. در کانالهای تلگرامی و گروههای معاملاتی طلا و ارز و خودرو، اتحادی شکل گرفته است تا مانع از حرکت نقدینگی بهسمت بازار سرمایه شود تا جایی که فعالان این کانالها سعی دارند با منفی جلوه دادن بازار بورس و انتشار شایعات کماکان بورس را ریزشی کنند و اجازه ندهند که پولها از این بازارها خارج شود. بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند، بعد از تخلیه حباب طلا و ارز و کاهش قیمتها در این بازارها، نقدینگی حاصل از فروش طلا و ارز راهی جز بانک و بورس ندارد؛ آنها میگویند بعد از این احتمالاً سرمایهها یا تبدیل به سپرده بانکی میشوند یا سهام؛ و احتمالاً همین اطمینان از مسیر آینده سرمایههای موجود در بازار طلا و ارز و خودرو موجب شده است دلالهای این بازارها به تکاپو بیفتند.

برجام دوم

مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه در خصوص وضعیت بازار بورس در ماه های پیش رو به تجارت می گوید: با توجه به انتخاب بایدن به عنوان رییس جمهوری آمریکا و وعده های او مبنی بر بازگشت به برجام و رفع تحریم ها، شرایط برای صعود بازار سرمایه فراهم است و بر این اساس بهترین استراتژی برای سهامداران تازه وارد انتخاب سبدی مناسب با بهره گیری از نظرات کارشناسان و برای سهامداران دیگر بهره گیری از استراتژی صبر و پرهیز از رفتارهای هیجانی است. او با بیان اینکه انتخاب آقای بایدن شوکی به بازارها وارد کرده است که نمونه آن را در بازار ارز، سکه و خودرو مشاهده کردیم به ریزش بازار سرمایه اشاره کرده و می گوید: این ریزش ناشی از شوک والتهابات وارد شده و مقطعی است و بازار سرمایه وضعیتی برعکس بازار ارز خواهد داشت. این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه بازگشت به برجام و کاهش ریسک ناشی از رفع تحریم ها قاعدتا باید منجر به رشد بورس شود می گوید: نوع مراودات سیاسی کشورمان و امریکا و بهره گیری از فرصت به دست آمده برای کاهش التهابات اقتصادی از موارد تاثیرگذار بر آینده بازار بورس است. صفاری تاثیر کاهش تنش های میان ایران وآمریکا را به مثابه توافق برجام عنوان کرده و می گوید: پیش از این با توافق برجام شاهد رشد بورس بودیم و با توجه به افزایش احتمال بازگشت به توافق برجام و در صورت کاهش فشار حداکثری از سوی آمریکا وضعیت بازار سرمایه بهبود پیدا می کند.

این کارشناس بازار سرمایه در بخش دیگری از اظهارات خود با بیان اینکه برخی بالا آمدن ترامپ را به نفع بازار سرمایه و آمدن بایدن را به زیان آن می دانستند نیز می افزاید: این نظریه به دلیل ریزش قیمت دلار و تاثیرگذاری آن بر بازار سرمایه مطرح شد در صورتی که شرکتهای بورسی با دلار نیمایی که نرخ آن حدود ۲۴ هزار تومان است مرتبط هستند. صفاری در خصوص چگونگی مدیریت پرتفوی نیز در این شرایط می گوید: با بهبود وضعیت کلان اقتصادی، رفع تحریم ها و کاهش التهابات در بازار ارز، عموم بازار سرمایه شرایط مثتبی خواهد داشت و با توجه به اصلاح بازار سرمایه و جذابیت قیمت های فعلی به نظر می رسد بازار سرمایه همچنان به محلی مناسب برای جذب نقدینگی های سرگردان باشد. صفاری همچنین نحوه مراودات کشورمان با جامعه جهانی و کاهش فشارهای حداکثری را از عوامل تاثیرگذار بر بورس و همچنین افزایش سودآوری شرکتهای بورسی عنوان می کند و می گوید: در صورت تحقق این موارد پیش بینی می شود وضعیت صعودی را در بازار سرمایه شاهد باشیم.

چشم انتظاری برای رفع ابهامات

احمد اشتیاقی، یکی دیگر از کارشناسان هم در خصوص عوامل تاثیرگذار بر بازار سرمایه به تجارت می گوید: به طور کلی و براساس تجربه ادوار بعد از تجربه جهش ارزی و همچنین پس از گشایش های سیاسی، شاهد سرکوب نرخ ارز هستیم. او با بیان اینکه یکی از مهمترین مولفه های رشد بازار سرمایه در گرو رفع این ابهام در خصوص برنامه دولت برای نرخ ارز است می گوید: اگر نرخ دلار در حدود ۲۰ تا ۲۲ هزار تومان باقی بماند و پس از آن نیز تجربه سرکوب نرخ ارز تکرار نشود این مساله موجب بهبود فضای کلی در بورس می شود و در غیر این صورت کاش نرخ دلار به زیر ۲۰ هزار تومان مانع از تکرار رشد متوالی بورس خواهد بود. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اهمیت نرخ دلار بر سودآوری شرکتها می گوید: در حال حاضر پتانسیل برای رشد بازار سرمایه با توجه به قیمت های ارزنده سهام شرکتها و کاهش حباب آنها را شاهد هستیم و بر این اساس این مساله باید برای سرمایه گذاران تبیین شود که تقریبا هیچ بازاری P/E بازار سرمایه را نخواهد داشت.

او با اشاره به P/E بالای بازار مسکن که در حال حاضر حدود ۵۰ است می گوید: بر این اساس در حال حاضر زمینه برای رشد بازار سرمایه فراهم است و این مساله به شرطی است که ابهامات این بازار برطرف و از تدوین قوانین محدود کننده پرهیز شود. اشتیاقی با بیان اینکه در صورت بازگشت آمریکا به برجام و رفع تحریم ها، وضعیت صادرات و منابع ارزی کشور بهبود پیدا می کند می افزاید: این مساله منجر به بهبود وضعیت شرکتهای بورسی خواهد شد. این کارشناس بازار سرمایه در بخش دیگری از اظهارات خود نرخ سود بانکی را از دیگر مولفه های تاثیرگذار بر بازار سرمایه عنوان کرده و می گوید: با توجه به ریسک بالای سرمایه گذاری در بازار ارز و همچنین ریزش های اخیر در این بازار، بورس و همچنین بانکها دو محل برای جذب نقدینگی ها خواهند بود و در صورتیکه نرخ سود بانکی افزایش پیدا نکند بورس محلی مناسب برای حفظ سرمایه ها در برابر تورم و البته سودآوری خواهد بود. نرخ سود بانکی در کشور در حال حاضر حدود ۱۵ درصد است و با توجه به نرخ تورم که بیش از ۳۰ درصد اعلام شده نمی تواند به محلی مناسب برای حفظ سرمایه در برابر تورم باشد و از این منظر اگر دولت نظری بر افزایش نرخ سود بانکی نداشته باشد فرصت تکرار رشد در بازار سرمایه فراهم است. در نهایت به گفته او آنچه برای بازار سرمایه مهم است P/E شرکتها و کشف آن با در نظر گرفتن سیاست های مختلف پولی و مالی است. مجموع اظهارات این کارشناس بورس نشان می دهد سرکوب نرخ دلار و همچنین کاهش انتظارات تورمی، سود چندانی برای سرمایه گذاران بازار سرمایه رقم نمی زند اما در غیر این صورت، شرایط برای رشد بورس مهیاست. او در بخش دیگری از اظهارات خود مدیریت عرضه و تقاضا را از عوامل تاثیرگذار بر رشد بازار سرمایه عنوان کرده و می گوید: از مرداد ماه امسال شاهد بودیم که فشار فروش در این بازار افزایش یافته است و در واقع فروشنده ها دست برتر دارند. اشتیاقی با بیان اینکه در این شرایط باید نحوه عرضه با تقاضا همگون باشد می گوید: یکی از این موارد تاثیرگذار بر وضعیت آینده بازار سرمایه تصمیمات دولت در خصوص نحوه عرضه سهام عدالت است. به گفته او در شرایط فعلی در صورتیکه این عرضه زیاد باشد زمینه ای برای فشار فروش و در نهایت ریزش بورس خواهد بود و در غیر این صورت و با عرضه مناسب، شاهد بازگشت تعادل به بازار سرمایه خواهیم بود. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به سودآوری شرکتهای بورسی و گزارش های مثبت آنها در سه ماهه دوم سال می گوید: بر این اساس و در صورت رفع ابهامات فعلی بازار سرمایه و با توجه به انتخاب بایدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا و احتمال کاهش تحریمها، بازار بورس همچنان می تواند گزینه ای جذاب برای سرمایه گذاران باشد.

او همچنین اجماع تحلیلگران را نیز از دیگر موارد تاثیر گذار بر بورس عنوان کرده و می گوید: بازار سرمایه در مجموع شرایط مناسبی برای سرمایه گذاران دارد و آنها می توانند با داشتن پرتفوی مناسب سرمایه های خود را از تورم مصون بدارند.

عوامل تاثیرگذار گذار بر آینده بازار

با توجه به رشد حبابی بورس در ۵ ماهه ابتدایی امسال، اصلاح شاخص از مواردی بود که انتظار آن می رفت. گزارش ها نشان می دهد بازار سهام و شاخصهای آن در مقایسه با سایر بازارها، بازدهی غیرمعمول کسب کرده بود. آنچه در طول ماههای اخیر سبب شده بود تا برخی از تحلیلگران بازارهای مالی کشور ارزش داراییها را بیش از حد تخمین بزنند، خوشبینی بر جریان مداوم رشد قیمت ارز بود که در نتیجه بخش بزرگی از سهام موجود در بازار را مستعد رشد قلمداد میکرد. این دسته از افراد با توجه به فشار حداکثری تحریم ها و احتمال ماندگاری ترامپ در عرصه سیاست آمریکا، پیش بینی می کردند که روند جبران کسری بودجه دولت از طریق بورس ادامه دار باشد. این در شرایطی بود که به گفته بسیاری از کارشناسان، روند رشد حبابی شرکت ها نمی توانست ادامه دار باشد. در هر صورت در شرایط فعلی با توجه به رسیدن شاخص به سطح مهم یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی، کارشناسان اصلاح بیشتری برای شاخص متصور نیستند و معتقدند نهایتا بازار ۱۰ درصد پایین تر از قیمت های فعلی متعادل شود. از سویی دیگر به دلیل پیش خور شدن انتخاب بایدن و نگرانی از بابت تاثیرگذاری انتخاب او بر بازار سرمایه، انتظار نمی رود که بورس به اتفاقات جدید واکنش منفی زیادی نشان دهد. هر چند این روند در بازار ارز با شدت زیادی ادامه یافته استف اما به گفته بسیاری از کارشناسان در بازار سرمایه این روند ادامه دار نیست. بر اساس آنچه تا لحظه نوشتن این گزارش محقق شده دلار در بازار آزاد به کانال ۲۴ هزار تومان وارد شد. این مساله سبب شده تا نه فقط بازار ارز بلکه تمامی بازارهای دیگر، در مواجهه با شرایط جدید آرایشی متفاوت به خود بگیرند. برخی کارشناسان معتقدند با توجه به افزایش امید برای رفع تحریم ها، سهام های بانکی رشد خوب و در مقابل سهام های صادرات محور با کاهش سودآوری همراه هستند. از سویی دیگر برخی از کارشناسان نیز معتقدند کاهش انتظارات تورمی می تواند بر بازار سرمایه تاثیرگذار باشد. با کاهش نرخ دلار و همچنین کاهش انتظارات تورمی پیش بینی می شود روند رشد شاخص بورس متعادل دنبال شود. این در حالی است که پیش از این ورود نقدینگی های جدید به بازار سرمایه موجب شده بود شاخص از دو میلیون واحد نیز عبور کند. درنهایت پیش بینی بسیاری از کارشناسان روند خرسی بازار در کوتاه مدت و در میان مدت و طولانی مدت روند صعودی است. البته در این میان نباید از نقش افزایش اعتماد عمومی به بازار غافل شد؛ موضوعی که در نیمه مرداد ماه و با تصمیمات ناهمگون در زمینه عرضه دارا دوم، منجر به شروع ریزش بورس شد. بر این اساس یکی از مهمترین مولفه های رشد بازار، بازگشت اعتماد به سرمایه گذاران و رفع ابهامات از این بازار است. با توجه به اینکه یکی از مهمترین ابهامات بازار سرمایه که انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بود برداشته شده است، انتظار می رود بازار با شرایط بهتری رو به رو باشد. از سویی دیگر اظهارات اخیر رییس کل بانک مرکزی نیز موجب شد تا ابهامات زیادی که در چند هفته گذشته در خصوص افزایش نرخ سود مطرح شده بود برطرف شود. نرخ سود بانکی از مولفه های تاثیرگذار بر بازار سرمایه است و پیش بینی می شد در صورت افزایش آن، بازار بورس دستخوش تغییراتی شود. این در حالی است که هفته گذشته رییس بانک مرکزی افزایش نرخ بانکی را تکذیب کرد. همچنین نرخ ارز و کاهش آن نیز بر بازگشت نقدینگی ها به این بازار موثر است و بسیاری از کارشناسان معتقدند در صورت پرهیز سیاستگذار از سیاست های محدود کننده مقصد پول های خارج شده از بازار ارز و طلا بازار سرمایه خواهد بود. همچنین برخی از کارشناسان نیز معتقدند با توجه به رسیدن سهام به قیمت های جذاب و اشباع فروش در این بازار، شاهد بهبود وضعیت بازار سرمایه باشیم.