بازگشت به بازارهاي جهاني راه مقابله با فساد

آرمان‌ملي- محمدسياح: تغيير رياست جمهوري در آمريکا با تغيير موازنه‌هاي اقتصادي در جهان همراه بوده و اين فرصتي است تا کشورها در سايه نبود تهديدات ترامپ، بتوانند به تجارت آزادانه‌تري با يکديگر بپردازند. در اين ميان ايران هم کشوري است که مورد سنگين‌ترين تحريم‌ها به‌ويژه بعد از ارديبهشت 97 قرار گرفت و همين دليل و البته شيوع کرونا، تحت فشارهاي اقتصادي قرار گرفت. در شرايطي که حالا آمريکا قصد دارد به برجام برگردد مي‌توان فرصت‌هايي را براي توسعه اقتصادي ايران متصور شد که اگر از اين فرصت‌ها به‌درستي بهره‌گيري شود مي‌توان به گشايش‌هاي اقتصادي در سطح داخلي و خارجي اميدوار بود. در همين زمينه «آرمان‌ملي» گفت‌وگويي با سيدحميد حسيني، عضو اتاق بازرگاني ايران، داشته که در ادامه مي‌خوانيد.
با توجه به انتخاب بايدن به‌عنوان رياست جمهوري آمريکا و صحبت‌هايي که در مورد بازگشت به برجام داشته و فضايي که در مورد کاهش فشار تحريم‌ها شکل گرفته، فکر مي‌کنيد فضاي تجارت خارجي ايران تغييراتي خواهد داشت؟
قاعدتا با توجه به اينکه دموکرات‌ها صراحتا اعلام کردند که به 1+5 برمي‌گردند و با سازمان‌هاي بين‌المللي همکاري مي‌کنند، قطعا فضاي بين‌المللي تجاري براي همه کشورها بهتر خواهد شد. يکي از معاهداتي که قرار است به آن برگردند سازمان تجارت جهاني است که عملا در دوران ترامپ، آمريکا مقررات سازمان تجارت جهاني را زير پا گذاشت و با تمام کشورها قرارداد دوجانبه امضا کرد و حاضر به تبعيت از مقررات اين سازمان نشد. قطعا فضاي بين‌المللي در شرايط موجود آرام‌تر و منطقي‌تر و همکاري و تعامل در دنيا بيشتر خواهد شد. ما هم در صورتي که چه مذاکره کنيم چه نکنيم، بالاخره جزئي از برجام هستيم و هزينه آن را هم داده‌ايم و الان هم پايبند باقي مانده‌ايم. قاعدتا بايد از اينکه آمريکايي‌ها به برجام برمي‌گردند استقبال کنيم، اصولا نبودن ترامپ و حرکات ديوانه‌واري که در رابطه با تحريم‌ها انجام مي‌داد خيلي از کشورها را تشويق مي‌کند که با ما همکاري کنند. از طرفي ديگر به‌نظر مي‌رسد روابط سياسي منطقه نيز دگرگون شود. يعني بخشي از اتفاقاتي که در منطقه افتاد به‌دليل فشارهايي بود که آمريکايي‌ها به کشورهاي عربي وارد مي‌کردند. يکي از خواسته‌هاي دوموکرات‌ها پايان يافتن جنگ يمن است که اگر اين اتفاق بيفتد برخي از اختلافات منطقه‌اي و تنشي که بين روابط ما با سعودي‌هاست کاهش و همکاري‌هاي منطقه‌اي افزايش پيدا مي‌کند. حدود 60‌درصد از تجارت ما با کشورهاي همسايه انجام مي‌شود و اين مي‌تواند افزايش پيدا کند. از طرف ديگر هم ما مي‌توانيم به منافع مالي خود در بيشتر کشورهاي دنيا دسترسي پيدا کنيم و از آن براي تامين داروهاي کرونايي که به يک معضل در کشور تبديل شده و همچنين پوشش هزينه مقابله با اين بيماري استفاده کنيم. قطعا همه اينها مي‌تواند هم به سلامت و هم به تجارت کشور کمک کند تا سرانه تجاري شامل صادرات و واردات را بهبود يابد.
در اين شرايط با توجه به اينکه بنگاه‌هاي اقتصادي کشور خيلي فعال نيستند يا با کمترين ظرفيت کار مي‌کنند، چه کاري مي‌توان انجام داد که رشد ناخالص داخلي افزايش يابد؟


18 تا 19‌درصد توليد ناخالص داخلي کشور به بخش نفت برمي‌گردد، يعني بيشترين ارزش افزوده را نفت در کشور ايجاد مي‌کند، وقتي پنج يا 10 دلار براي استخراج يک بشکه‌ نفت هزينه مي‌شود و مي‌توان آن را 30 تا 60 دلار به فروش فروخت يعني ارزش افزوده زيادي در اقتصاد کشور ايجاد مي‌شود. اگر بتوانيم به بازار جهاني نفت برگرديم و ظرفيت توليد نفت را افزايش دهيم قطعا اين اقدام مي‌تواند اثر بسيار مثبتي در توليد ناخالص ملي داشته باشد، ضمن اينکه اگر اين همکاري باعث کاهش نرخ ارز شود، کاهشي که در توليد ناخالص ملي کشور بر اثر افزايش نرخ ارز افتاده نيز جبران خواهد شد. روزي مي‌گفتيم که ما 460‌ميليارد دلار توليد ناخالص ملي داريم يک روز 300‌ميليارد دلار و برخي هم مي‌گويند از اين ميزان هم کمتر است و قاعدتا اگر نرخ ارز کاهش پيدا کند، خودش باعث بهبود در توليد ناخالص ملي کشور خواهد شد. از آن طرف تورم ام‌الفساد کشور است که به کسري بودجه دولت و افزايش نقدينگي مربوط مي‌شود که اگر دولت بتواند به بازارهاي جهاني نفت برگردد قطعا کسري بودجه و تورم قابل مهار بوده و چشم‌انداز مثبت ايجاد خواهد شد. چشم‌انداز مثبت به تنهايي باعث مي‌شود که اقتصاد کشور دگرگون شود. سال 95 رشد دورقمي را در اقتصاد کشور تجربه کرديم ضمن اينکه تورم تک رقمي شد و قيمت ارز هم کاهش پيدا کرد و هم مجموعه صادرات کشور افزايش و اشتغال وضعيت مناسبي پيدا کرد و در مجموع همه شاخص‌هاي اقتصادي کشور در اين سال بعد از برجام بهبود پيدا کرد و هر کس منکر اين ممکن موضوع شود بايد کور باشد. مي‌توانيم انتظار داشته باشيم که اين بار هم با توجه به اينکه خيلي از نيازهايمان برطرف شده و شايد نيازهايمان در بازار جهاني کمتر هم شده باشد، بتوانيم در مذاکرات با دست بالا شرکت کنيم که قاعدتا مي‌توانيم امتياز بگيريم.
با توجه اينکه ممکن است فضا براي روابط بين‌الملل بازتر شود جايگاه ديپلماسي اقتصادي را در توسعه اقتصاد و تجارت جهاني چطور ارزيابي مي‌کنيد؟
آمدن بايدن راه را براي ديپلماسي باز مي‌کند، يعني فعال‌شدن ديپلماسي و نگاه‌هاي امنيتي کمتر خواهد شد. به‌نظر مي‌رسد در صورتي که احتمال حمله نظامي منتفي ‌شود کشور بيشتر احساس امنيت مي‌کند و در اين زمان کشور مجبور است اولويت خود را اقتصاد قرار دهد. به‌نظر مي‌رسد بعد از چندين دهه که امنيت محور اصلي کشور بوده به اين جمع‌بندي رسيديم که اقتصاد هم‌وزن يا بيشتر از امنيت براي کشور مهم است و اين اهميت بر کسي پوشيده نيست و کسي در جهان امروز نمي‌تواند منکر اين اصل باشد. در حال حاضر اين فضا ايجاد شده که بايد روي اقتصاد کشور تمرکز و اگر منابعي ‌هم داريم به اقتصاد تزريق کنيم که مي‌تواند به رشد و شکوفايي اقتصادي کمک کند و نگاه ما را به ارتباط با ديگران و ديپلماسي و همکاري با شرکت‌هاي بزرگ دنيا تغيير دهد.