روزنامه شرق
1399/08/26
ایران و منازعه ۲ کشور همسایه
ایران و منازعه 2 کشور همسایه مجید اسدی جنگ چندهفته‌ای دو جمهوری همسایه آذربایجان و ارمنستان، با پادرمیانی روسیه و ترکیه، منجر به توافق‌نامه و صلح شده است. در این میان نکاتی چند مورد توجه است که ازدیدگاه من قابلیت بررسی دارد زیرا بر امنیت ملی ما تأثیر دارد و بی‌توجهی به آن باعث خطراتی آشکار، همچنین تبعاتی زیان‌بار است.1- نخست اینکه در این درگیری بین دو کشور همسایه، چرا و چگونه است که کشور ثالثی به نام ترکیه در حد پای ثابت یکی از طرفین درگیری ظاهر شده است و از قضا همسایه هم‌تبار و هم‌مسلک ما، یعنی جمهوری آذربایجان با آغوش باز از ترکیه استقبال کرده است؟ کشوری که اگر بپذیریم اندک مشترکاتی با جمهوری آذربایجان داشته باشد، چرا جمهوری آذربایجان همه مشترکات تباری، مسلکی، مذهبی و فرهنگی خود را با ایران کمتر می‌بیند و بیشتر به سوی ترکیه می‌چرخد؟ بحثی نیست که در آن سو شیطنت‌هایی وجود دارد ولی با این همه آیا موضوع اهمیت آن را ندارد که نورافکنی بر سیاست‌های خود کنیم تا اشتباهات احتمالی را اصلاح کنیم؟ بحث بر سر این است که احتمالا اعمال کدام‌یک از سیاست‌های ما، همسایه هم‌تبار و هم‌مسلک ما را که در حوزه تمدنی ماست و دارای مشترکات وسیع، تا حدودی از ما دور کرده است؟
2- حسب معمول، نیروهای نظامی و امنیتی هر کشوری تحولات نظامی و امنیتی منطقه خود را رصد می‌کنند و در صورت احتمال هر گونه اتفاقی، به مسئولان مربوطه گزارش می‌دهند. چنان‌که قبل از حمله شوروی به افغانستان، ایران به این موضوع آگاه شده بود. همچنین قبل از حمله صدام به ایران، ایران از قصد صدام آگاهی یافت، در این صورت متولیان سیاسی در وزارت خارجه چه سناریوهایی را متصور شدند و بر اساس قرائن، چه پیش‌بینی‌هایی کردند تا کوشش شود بر این اتفاقات بر اساس منافع همسایگان طرف درگیر و با درنظرداشتن منافع ملی ایران تأثیر لازم را بگذارند.
3- می‌بینیم که به محض ادامه درگیری و چند روز پس از آن، چند هزار نفر از نیروهای تکفیری توسط ترکیه به منطقه اعزام شده‌اند که بلافاصله نیروهای دلاور نظامی ایران با استعداد کامل به مرزها اعزام شده‌اند. در این خصوص ضمن ابراز نگرانی، با وجود نیروهای دلاور ما باکی نیست اما اعزام نیروهای تکفیری باید از قبل توسط مسئولان مربوطه دیده و هشدارهای جدی داده می‌‌شد و امروز نیز که این جنگ فیصله یافته است، مسئولان امر باید با قاطعیت و جدیت بیشتر خواهان پاک‌سازی منطقه از این نیروهای تکفیری باشند.
4- در آغاز این درگیری، مسئولان کشور بحق و به‌درستی اعلام کردند که ایران هیچ‌گونه تغییر ژئوپلیتیکی را نمی‌پذیرد و از طرف فرماندهان نظامی نیز این هشدار داده شد. اما در توافق‌نامه‌ای که با میانجیگری روسیه و دخالت ترکیه و در غیاب ایران! برای خاتمه جنگ این دو همسایه حوزه تمدنی ما به امضای طرف‌های درگیر رسیده، بحث کریدور اتصال نخجوان به آذربایجان مطرح شده است. در این خصوص پرسش اول اینکه چرا ایران در این جلسه میانجیگری غایب است؟! و به جای حضور به‌حق ایران از تمامی جوانب و مناظر، ترکیه حضور دارد. اشکال کار در کجاست؟ جمهوری فدراتیو روسیه با جمهوری همسایه ترکیه می‌تواند مراودات بسیاری از جهات گوناگون داشته باشد که دارد، اما این نمی‌تواند باعث پرکردن جای وسیع خالی ایران در منازعه دو همسایه ما باشد.
5- مسئله دیگر و البته مهم بحث کریدور جمهوری خودمختار نخجوان به جمهوری آذربایجان است که ارتباط مستقیمی با امنیت و منافع ملی ما دارد. اینکه ماهیت مرز ایران و ارمنستان و چگونگی اتصال این مرز برای مراودات تجاری و... را تحت تأثیر قرار خواهد داد. در این خصوص لازم است دستگاه دیپلماسی با جدیت ورود کند.
ضمن اینکه این کریدور کشور ترکیه را به آذربایجان وصل می‌کند که به هیچ وجه نباید این مسئله اساسی را از نظر دور داشت. ترکیه‌ای که از لیبی تا خلیج فارس حضور دارد و به‌عنوان اقتضائات امنیتی خود مسافت زیادی از خاک سوریه و عراق را اشغال کرده است. چنان‌که امروز می‌بینیم، این کشور همسایه علاوه بر دخالت فعال و البته یک‌جانبه، با همه یک‌جانبه‌گری که پای ثابت یک طرف درگیری علیه همسایه دیگر ما بوده است، به عنوان عضو دوم مرکز مشترک کنترل آتش‌بس با اتفاق روسیه قرار دارد! و با وجود تکذیب مکرر روسیه اعلام می‌کند که بر اساس توافق‌نامه موصوف، نیروهای ترکیه به عنوان صلح‌بان به منطقه حائل درگیری اعزام خواهند شد! بر این اساس و باز بر اساس آنچه در این مجال گفته شد، جا دارد دستگاه دیپلماسی کشور با جدیتی بیشتر وارد صحنه شود و ضمن دفاع از حقوق و منافع ملی ایران هرگونه نگرانی را در این خصوص برطرف کند.
سایر اخبار این روزنامه
بلاتکلیفی اصولگرایان بر سر مذاکره
مجادله دوباره با روحانی
ناگزیر از انصراف
بازگشت ۳میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار ارز به کشور
ماجرای تخلفات سال ۹۳ شهرداری تهران
اتحاد بزرگ در غياب آمريكا
تعطیل کنید
وزیر ارشاد نباید از کنار برخی شائبه‌های مطرح‌شده عبور کند
فروش فله‌اي سنگ‌هاي زينتي
فوتبالی‌ها نمی‌گیرند!
نقش ما در پلتفرم جهانی اقتصاد
ایران و منازعه ۲ کشور همسایه
زلزله ازگله سرپل ذهاب، ۳ سال بعد
ضرورت بازسازی ستاد مقابله با کرونا
