گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: اوج گیری شیوع کرونا که باعث افزایش تعداد مبتلایان و به تبع آن افزایش مرگ ناشی از این معضل شده از یک سو و بی توجهی مردم به رعایت نکات بهداشتی برای جلوگیری از شیوع گسترده، مسوولان را بر آن داشت تا تصمیم به تعطیلی کشور بگیرند. این تصمیم ابتدا به صورت تعطیلی مراکز اقتصادی از ساعت ۶ بعداز ظهر به بعد مطرح شد اما اعتراض کسبه ای که با این طرح بخش اعظمی از درامد خود را از دست می دادند، باعث شد تا مسوولان در فشار قرار بگیرند. البته این اعتراض ها هرگز به اندازه ای که جان انسانها اهمیت دارد، تاثیر گذار نبود و نتیجه آن شد که دولت تصمیم به تعطیلی دو هفته ای تهران و دیگر استانهای قرمز، نارنجی یا زرد بگیرد. تصمیمی که با اعتراض اصناف رو به رو شد زیرا بسیاری از اصناف در تامین هزین های جاری خود با چالش رو به رو می شوند. تاکنون واکنش کسبو کارهای مختلف به شیوع کرونا متفاوت بوده، برخی متاثر از محدودیتهای اعمال شده، کرکرههای خود را پایین کشیدند و تعطیل شدند و بخشی هم این تهدید را به فرصتی برای رونق و پیشرفت تبدیل کردند و راه چندساله را در چند ماه سپری کردند.

رکود ٣٨ درصدی کسب و کارها

اینکه تا چه اندازه کرونا به اقتصاد آسیب زده، نیاز به بررسی دارد که در این زمینه پژوهشهای مرکز آمار درباره میزان فعالیت کل کسبوکار اقتصادی در زمان شیوع ویروس کرونا نشان داد که ۳۸ درصد کسبوکارها در اسفندماه و فروردینماه فعالیتی نداشتند که این آمار در اردیبهشتماه به ۲۱ درصد رسید. در مقایسه با ماههای اسفند و فروردین فعالیت کسبوکارها در اردیبهشتماه ۱۷ درصد افزایش یافت. این بحران در جهان نیز چشمگیر بود به نوعی که سازمان بینالمللی کار اعلام کرد این بیماری مرگبار که بدترین بحران از زمان جنگ جهانی دوم به شمار میآید، خسارتهای مالی فراوانی را در پی داشته و میتواند موجب نابودی ۲۴۵ میلیون شغل در سراسر جهان شود.

کسب و کارهای متضرر از کرونا

اینکه تا چه اندازه می توان به بررسی ها و آمارها اعتماد کرد، بحث دیگری است اما کارگروه مقابله با پیامدهای اقتصادی ناشی از شیوع بیماری کرونا اعلام کرده بود که ۱۲ رسته فعالیت در دوران کرونا دچار آسیب جدی شده و فعالان آنها در دوران تعطیلی از کار بیکار شدند.بررسیها نشان میدهد مراکز تولید و توزیع غذاهای آماده اعم از رستورانها و تالارهای پذیرایی، مراکز مربوط به گردشگری شامل هتلها و مراکز بومگردی، مراکز تفریحی، حملونقل عمومی مسافر برون شهری اعم از هوایی، جادهای، ریلی و دریایی و حملونقل عمومی مسافر درون شهری، تولید و توزیع پوشاک، کیف و کفش، باشگاهها و مجتمعهای ورزشی و تفریحی، مجتمعهای فرهنگی، آموزشی و هنری رستههایی هستند که در دوران پاندومی کرونا و اعمال محدودیتها متضرر شدند.

بسته پیشنهادی اتاق اصناف

از انجا که بیشترین زیان کرونا، گریبانگیر اصناف شد، نمایندگان اصناف به رایزنی پرداختند به نوعی که اعضای هیات رییسه اتاق اصناف با اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس نشستی برگزار کردند که سعید ممبینی در این نشست گفت: برخی از صنوف بیش از ۹ ماه است که تعطیل هستند و برخی دیگر نیز در شرایط رکود اقتصادی قرار دارند که بر همین اساس، بسته حمایتی پیشنهادی اتاق اصناف که بار هزینه مالی نیز ندارد ارائه شده و باید مشکلات جدی اقتصادی اصناف دیده شود. رییس اتاق اصناف ایران با اشاره به مشکلات اقتصادی اصناف در پی شیوع ویروس کرونا، اظهار امیدواری کرد با حمایت مجلس بخشی از خسارتهای وارد شده جبران و مسائل و مشکلات اقتصادی که امروز اصناف گرفتار آن هستند، با همراهی دولت و نمایندگان مجلس رفع شود. وی با توجه به اهمیت اصلاح قانون نظام صنفی کشور، گفت: ضرورت توجه به این موضوع در قالب طرح در دستور کار نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار گرفت و امیدواریم برای بررسی و تصویب به زودی اعلام وصول شود.

تصمیم تعطیلی با تأخیر

بی شک تصمیم به تعطیلی برای جلوگیری از شیوع کرونا اجتناب ناپذیر است، زیرا تمامی خانواده ها یا داغدار شده یا در آستانه داغدارشدن قرار دارند. البته این تصمیم بیشتر بهداشتی است و مشکلات اقتصادی در این مساله نادیده گرفته شده به همین دلیل با اعتراض گسترده رو به رو شده است. آنچه می بایست در این تصمیم گیری لحاظ شود و دیده نشده، تبعات این تعطیلی و نحوه حمایت از اقشار و افرادی است که در نتیجه این تعطیلی زیان دیده اند. با نگاهی به حمایت دیگر کشورهای جهان از مردم در ایام تعطیلی اجباری، متوجه می شویم که نمی توان مردم را از مرگ زودرس به سوی مرگ تدریجی هدایت کرد. این تعطیلی برای کارمندان و کارگران دولتی و استخدامی مشکلی ندارد، اما برای اصناف و کارفرمایانی که می بایست حقوق کارگران و هزینه های بنگاه اقتصادی از جمله هزینه اجاره، حق بیمه و... را بپردازند، بسیار مشکل افرین است.

اعتراض های منطقی

جوانی که مغازه ای را اجاره کرده، با انتقاد از تعطیلی اجباری می گوید: پس از آنکه از سربازی برگشتم، کاری پیدا نکردم و ناچار شدم با توسل به پس انداز پدرم، مغازه ای را اجاره کنم، اما با این تعطیلی نه تنها سودی از مغازه نمی برم، بلکه باید اجاره مغازه را هم از جیب بدهم. یک راننده تاکسی هم از کاهش مسافران خبر می دهد و می گوید: وسایل حمل و نقل عمومی مانند مترو و اتوبوس تعداد مسافران را به شدت کاهش داده و از سوی دیگر کرونا نیز به این معضل دامن زنده است. در این شرایط اگر دو هفته تهران را تعطیل کنند، چگونه باید خرج خانه ام را تامین کنم؟ از طرف دیگر بیمه ماشین، مالیات مشاغل، معاینه فنی و... را که در ایام تعطیل به ما نمی بخشند و باید تامین کنیم. یک بازنشسته که به کار دستفروشی مشغول است می گوید: ماهی ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان حقوق می گیرم که همان روزهای اول ماه تمام می شود و اگر دستفروشی نکنم، نمی دانم چگونه باید پایان هفته نان سفره را برای فرزندانم، عروس، داماد و نوه هایم تهیه کنم؟

داغ فضای مجازی بر دل محرومان

یکی از کارگران ساختمانی که منتظر است تا برای کار به سراغش بیایند با نشان دادن فیلمی در گوشی اش می گوید: یک نفر از انگلیس فیلم گذاشته که برای یک ماه ارزاق عمومی مورد نیازش را به رایگان تحویلش داده اند تا از خانه بیرون نیاید، فرد دیگری در آمریکا می گوید چند هزار دلار به عنوان کمک برای تامین هزینه ها به مردم داده اند و این داستانی است که در تمامی کشورهای اروپایی و آسیایی، آمریکایی دیده می شود. در این شرایط به ما هم وام داده اند، یک میلیون تومان داده اند که با بهره ۱۲ درصد باید آن را بازگردانیم و اکنون چند ماه است بخشی از یارانه ما را نیز بابت اقساط کم می کنند.

مهر سکوت بر لب رکن چهارم دموکراسی

هنوز بخاطر داریم که رییس جمهوری در ستاد مقابله با کرونا از رسانه ها درخواست کرد نقش خود را در فرهنگ سازی برای مقابله با کرونا بخوبی ایفا کنند، اما اکنون که زمزمه تعطیلی دو هفته ای مطرح می شود، معلوم نیست تکلیف رسانه ها چه می شود، در حالی که دولت چاپخانه ها را مکلف به تعطیلی کرده، معلوم نیست روزنامه ها چگونه و کجا باید چاپ شوند؟ به عبارت بهتر هیچ آینده روشنی برای اشتغال کشور وجود ندارد.

معافیت در قالب حمایت

اگر دولت فرمان تعطیلی می دهد، می تواند با معافیت مالیاتی یا دریافت نکردن حق بیمه یا پرداخت حقوق کارگران و کارکنان و روشهای گوناگون دیگر به حمایت از مشاغل واصناف بپردازد. البته در دور اول شیوع کرونا، دولت وامهایی برای بنگاههای اقتصادی در نظر گرفت که بسیاری از بنگاهها هنوز نتوانسته اند دریافت کنند و آنهایی که گرفته اند در فاز دوم و سوم شیوع کرونا ناچار هستند اقساط آن را بپردازند که غوز بالای غوز شده است.