روزنامه وطن امروز
1399/08/29
اوباما علیه اینترنت
ذانتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و تنش‌های فراوانی که در 3 هفته گذشته پیرامون آن شکل گرفته، طیف گسترده‌ای از اندیشمندان و حتی سیاستمداران این کشور را به فکر تلاش برای ساماندهی فضای اطلاع‌رسانی این کشور انداخته است. انتخابات ریاست‌جمهوری 2016 و بعد 2020 آمریکا شاهد بیشترین استفاده از اینترنت توسط کاندیداهای انتخابات آمریکا بود. اوباما که خود نیز سال 2008 میلادی با استفاده از همین فضا توانست بر رقیب جمهوری‌خواه خود پیروز شود، حالا خواستار نظارت بیشتر بر این فضا شده است. انتخابات امسال ریاست‌جمهوری آمریکا و آنچه 2 کاندیدا در انتقاد از یکدیگر و وارد آوردن اتهامات به هم انجام دادند سبب شد سیاست‌گذاران آمریکایی نگاهی جدی‌تر به فضای رسانه‌ای این کشور داشته باشند. اوباما که چند روز پیش با صحبت از افزایش شکاف میان جامعه آمریکایی، خبرساز شده بود، در انتقاد از فضای رسانه‌ای به نشریه آتلانتیک گفت: مردم آمریکا دیگر مجموعه‌ای از واقعیت‌های مشترک ندارند. «جفری گلدبرگ» سردبیر آتلانتیک از اوباما پرسید آیا معتقد است این معماری جدید و بدخواهانه اطلاعات، سبب دوری اخلاق از عدالت میشود یا خیر که اوباما گفت: فکر می‌کنم اینترنت بزرگ‌ترین تهدید برای دموکراسی ما است. فکر می‌کنم دونالد ترامپ مخلوق آن است اما او آن را خلق نکرده است. او ممکن است شتاب‌دهنده آن باشد. اوباما گفت: بیشتر نگرانی من بویژه درباره اینترنت است که معتقدم از بین رفتنی نیست و همچنین پلتفرم‌های بزرگی که بیشتر اینترنت را برای اکثر افراد طبقه‌بندی و توزیع می‌کنند. اوباما در ادامه گفت: من شرکت‌های فناوری را کاملا مسؤول نمی‌دانم، زیرا آنها قبل از شبکه‌های اجتماعی بودند. اینترنت از قبل بود اما شبکه‌های اجتماعی آن را توربوشارژ کردند. من بیشتر این افراد را می‌شناسم. با آنها درباره اینترنت صحبت کرده‌ام. بیشتر اصرار دارند که مثل یک شرکت تلفن عمل می‌کنند، فکر نمی‌کنم این ادعا قابل دفاع باشد. اوباما در ادامه با اشاره به نواقص قانونی در ارتباط با نحوه کار شرکت‌های اینترنتی و چیزهایی که به مخاطبان خود ارائه می‌کنند، گفت: قبل از بدتر شدن شرایط باید دیر یا زود به این نواقص قانونی پرداخته شود. اوباما گفت: وقتی با استفاده از متن میشود به دروغگویی و انتشار تئوری توطئه پرداخت، با استفاده از ابزارهای دیگر مثل صدا و تصویر این تاثیر چند برابر میشود. رئیس‌جمهوری سابق آمریکا ادامه داد: اگر توانایی تشخیص چیزهای درست از غلط وجود نداشته باشد، آن زمان دموکراسی عمل نخواهد کرد و بحران معرفتی ایجاد خواهد شد. * حرف اصلی اوباما چیست؟ اوباما اگر چه نگرانی‌های خود از فضای اینترنت را در میان لحن دیپلماتیکش پنهان می‌کند اما حرف اصلی او یک جمله است: فضای اینترنت از آن جهت خطری برای دموکراسی است که امکان صحت‌سنجی جملات و کلمات، فیلم‌ها و... عملا برای مخاطب امکان‌پذیر نیست و هر جا لازم باشد باید کنترلی کامل روی همه چیز آن داشت. * ارتباط فضای اینترنت با امنیت ملی آمریکا موضوع فیلتر کردن و ایجاد محدودیت برای اپلیکیشن‌های «تیک‌تاک» و «وی‌چت» که دونالد ترامپ آن را در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور کلید زد، موضوع مهمی برای ارزیابی نگاه آمریکا به فضای مجازی، رسانه‌ای و اینترنت است. شهریورماه امسال درست 2 ماه قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری، دولت آمریکا حضور بیش از 80 میلیون آمریکایی در این اپلیکیشن‌ها را نادیده گرفت و با وجود حضور فیزیکی دفاتر این اپلیکیشن‌ها در آمریکا و کارکردن بیش از 10 هزار آمریکایی در آنها، به استناد اصالت چینی این اپلیکیشن‌ها، آنها را تا مرز فیلترینگ پیش برد و فقط بعد از برآورده شدن همه شروطش، حاضر به دادن مجوز برای ادامه کار این اپلیکیشن‌ها شد. در همان روزهایی که ترامپ بارها از خط و نشان خود برای این اپلیکیشن‌ها گفت، دموکرات‌ها مثل سایر موضوعات مرتبط با امنیت ملی آمریکا که موارد توافق ۲ جناح بر سر آنها بالاست، اینجا نیز همراهی زیادی نشان دادند. مهم‌ترین جمله ترامپ در آن برهه این بود: «ما باید امنیتی کامل در قبال چین داشته باشیم». یعنی به صراحت موضوع ایجاد محدودیت برای این اپلیکیشن‌ها را موضوعی مرتبط با امنیت ملی آمریکا دانست. همان روزی که ترامپ این جمله را گفت، جو بایدن هم در تجمع انتخاباتی خود در مینه‌سوتا گفت: «من فکر می‌کنم نگرانی درباره اینکه تیک‌تاک به عنوان یک شرکت چینی به ۱۰۰ میلیون نفر از جوانان آمریکا دسترسی دارد، بجاست». یعنی بایدن در اوج درگیری با ترامپ، نه فقط موضع او را تایید کرد، بلکه آن را بجا هم دانست. * حتی اپلیکیشن نماز شبکه تلویزیونی یورونیوز هم گزارش داد پنتاگون اخیرا به بهانه مقابله با تهدیدات اسلام‌گرایی افراطی، داده‌های شخصی کاربران یک اپلیکیشن مذهبی را خریداری کرده است. این اپلیکیشن که «مسلمان پرو» نام دارد، یک اپلیکیشن مذهبی است که زمان اذان را یادآوری می‌کند. شرکت سازنده آن، این اپلیکیشن را «محبوب‌ترین اپلیکیشن جهان اسلام» می‌داند. طبق گزارش‌های منتشره، این اپلیکیشن موقعیت مکانی مشترکان را ثبت می‌کرده و به شرکت‌های جمع‌آوری داده می‌فروخته است. گفته شده است پنتاگون این اطلاعات را از یک شرکت ثالث خریده است. گزارش شده است آمریکا علاوه بر داده‌های این اپلیکیشن، داده‌های یک اپلیکیشن دوستیابی مسلمانان به نام Muslim Mingle را - که بیش از ۱۰۰ هزار بار دانلود شده است - نیز خریداری کرده است. به گزارش یورونیوز، شرکت ثالث X-Mode که گفته میشود اطلاعات را به پنتاگون فروخته است، می‌گوید قراردادهای نظامی‌اش عمدتا بر ۳ محور ضدتروریسم، امنیت سایبری و پیش‌بینی مکان‌های شیوع ویروس کرونا متمرکز است. ماه آوریل هم نهاد فرماندهی عملیات مخصوص آمریکا ۹۰ هزار دلار هزینه خرید اطلاعات مکان‌یابی از شرکتی به نام Babel Street کرده بود؛ شرکتی که از اپلکیشین‌های موبایل داده جمع می‌کند و برای مقاصد تجاری به فروش می‌رساند. * رهبر اکثریت سنا: انتقال قدرت بموقع انجام میشود با وجود اعلام رسانه‌های آمریکایی دایر بر پیروزی بایدن، ترامپ اما همچنان خود را پیروز انتخابات می‌داند و حاضر به پذیرش پیروزی بایدن نیست. حالا با وجود خودداری دونالد ترامپ از پذیرش شکست و موکول کردن نتیجه نهایی به بعد از پایان شکایت‌های وی از روند رای‌گیری و شمارش آرا، میچ مک‌کانل، رهبر اکثریت مجلس سنا از انتقال بموقع و منظم قدرت خبر داد. مک‌کانل در پاسخ به سوال یک خبر‌نگار درباره خودداری اداره خدمات عمومی از صدور نامه اعلام پیروزی بایدن گفت: ما قصد داریم یک انتقال قدرت از این دولت به دولت بعدی داشته باشیم. آنچه همه درباره این موضوع می‌گویند صریحا بی‌ربط است. همه اینها بموقع اتفاق خواهد افتاد و ما بیستم ژانویه در دولت بعدی سوگند یاد خواهیم کرد. * برنامه خروج آمریکا از افغانستان و عراق اخراج مارک اسپر از وزارت دفاع آمریکا از نگاه بسیاری از تحلیلگران آمریکایی، بخشی از تلاش ترامپ برای تسریع در خروج سربازان آمریکایی از افغانستان و عراق خوانده شد. خروج از افغانستان و عراق، بخشی از قول‌های انتخاباتی ترامپ در سال 2016 تحت عنوان «پایان دادن به جنگ‌های بی‌پایان» بود. در همین ارتباط دیروز سرپرست وزارت دفاع آمریکا برنامه خروج سربازان آمریکایی از عراق و افغانستان را اعلام کرد. بر اساس آنچه کریستوفر میلر، سرپرست وزارت دفاع آمریکا اعلام کرده تا 15 ژانویه یعنی 5 روز قبل از تشکیل دولت بعدی آمریکا تعداد سربازان آمریکایی در افغانستان از 4500 نفر فعلی به 2500 نفر کاهش خواهد یافت. در عراق اما حوادث چند ماه بعد از ترور سردار شهید سلیمانی و همرزمانش، روند اخراج آمریکایی‌ها از این کشور را تسریع کرد به گونه‌ای که در چند ماه گذشته تعداد سربازان آمریکایی از 5 هزار به 3000 نفر رسیده و بنا بر اعلام پنتاگون 500 نفر دیگر هم تا 15 ژانویه از این کشور خارج خواهند شد. بر اساس آنچه دولت ترامپ به دنبال آن است بقیه سربازان مستقر در افغانستان و عراق هم تا ماه پنجم سال 2021 باید از این ۲ کشور خارج شوند. آنچه داستان این خروج را پیچیده‌تر می‌کند مخالفت متحدان غربی آمریکا در این ۲ کشور است که روزی با خواهش دولت آمریکا نیروهای خود را به این 2 کشور فرستادند و حالا خود آمریکا این کشورها را ترک می‌کند. کریستوفر میلر، سرپرست وزارت دفاع آمریکا گفته است: شمار نظامیان آمریکایی در عراق از 3000 نفر به 2500 نفر کاهش خواهد یافت. وی بدون آنکه به پرسش‌های گزارشگران پاسخ دهد، گفت: تا روز 15 ژانویه 2021 نیروهای ما در افغانستان 2500 نفر خواهند بود. نیروهای ما در عراق هم در همان تاریخ هم 2500 نفر خواهد بود. این خروج در چند مرحله انجام میشود. * تله‌ای برای بایدن؟ دموکرات‌ها اساسا با این مدل خروجی که ترامپ به دنبال آن است مخالفند و آن را مغایر امنیت ملی آمریکا می‌دانند. عجله ترامپ برای تسریع خروج از این 2 کشور هم می‌تواند بایدن را در کار انجام شده در نخستین روز کاری خود قرار دهد؛ موضوعی که هنوز مشخص نیست وی چه واکنشی در برابر آن خواهد داشت. * مسکو: موضوع خروج فقط سروصداست در همین حال ضمیر کابالوف، نماینده ویژه ولادیمیر پوتین در افغانستان دیروز گفت: سروصدای زیادی درباره اظهارات «دونالد ترامپ» مبنی بر خروج سریع نیروهای آمریکایی از افغانستان وجود دارد، در حالی که این مساله بعید است اوضاع را به شکل قابل توجهی در واقعیت تغییر دهد. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، کابالوف گفت: ترامپ واقعا قصد دارد نیروها را بیرون بکشد اما به‌رغم اظهارات قبلی خود، نه همه آنها را و ۲۵۰۰ نیرو باقی خواهند ماند؛ و بگذارید اینطور بگوییم که علاقه‌مندان به ادامه حضور آمریکا در کابل امیدوارند بایدن بتواند بعد از روی کار آمدن، دستور خروج را لغو کند. بنابراین هیاهو برای هیچ است. دیپلمات روس درباره ادعاهای ناتو درباره تضعیف وضعیت امنیتی در افغانستان در نتیجه اقدام ترامپ هم ابراز تردید کرد و گفت: باید از استولتنبرگ (دبیرکل ناتو) پرسید آیا حضور ناتو موقعیت را بهبود بخشیده؟ همه چیز در زمان حضور آنها رخ داده، پس بهتر است نورافکن‌ها را روی خود بیندازند. در همین حال دبیرکل ناتو هم در بیانیه‌ای هشدار داد: هزینه خروج زودهنگام یا ناهماهنگ از افغانستان بسیار بالا خواهد بود. *** [اینترنت و رویکرد دولت‌ها] بر خلاف تصور عامه، محدودیت‌های اینترنت و به طور مشخص شبکه‌های اجتماعی مختص چند کشور خاص نیست. اعمال قوانین دولتی مربوط به محدودیت استفاده و نظارت بر استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی از جمله موضوعاتی است که نه تنها در ایالات متحده، بلکه در اتحادیه اروپایی و انگلستان نیز مصداق دارد، تا جایی که سازمان گزارشگران بدون مرز سال 2014 انگلستان و ایالات متحده را در زمره کشورهای دشمن اینترنت و نروژ و فرانسه را در زمره کشورهایی که نظارت گسترده بر اینترنت دارند معرفی کرد. نکته قابل تامل اینکه این وضعیت از نظر این سازمان تا زمان حاضر نیز برای این کشورها قابل اطلاق است. این محدودیت‌ها تا جایی است که ایالات متحده عملا در روزهای پر التهاب تظاهرات اعتراضی تابستان 2020 در بعضی ایالت‌ها به قطع اینترنت مبادرت کرد. این محدودیت حتی در قبال شبکه‌های اجتماعی نظیر «تیک‌تاک» و «وی‌چت» هم رخ داد. علاوه بر این در اتحادیه اروپایی و انگلستان نیز دولت‌ها عموما با تکیه بر مفاهیمی نظیر مقابله با ترویج خشونت به اعمال سانسور و محدودیت‌های قانونی برای کاربران اینترنت مبادرت می‌کنند. در ادامه فهرستی از قوانین و مصادیق اعمال محدودیت توسط کشورهای اروپایی و آمریکایی در استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی آمده است.