کرونا و تجارت جهانی

تاثیر اصلی و مستقیم ویروس کرونای جدید یا کووید -19 اگرچه به وضعیت سلامت و بهداشت جهانی مربوط است، اما تاثیر غیر مستقیم مهمی‌که دارد، تاثیر عمیق و احتمالا درازمدتی است که بر اقتصاد جهانی و منطقه‌ای می‌گذارد. از آغاز فراگیری جهانی این ویروس، صاحب‌نظران اقتصادی نسبت به لطمه‌های اقتصادی این فراگیری هشدار دادند و پیش‌بینی می‌شد که در صورت بقای این ویروس بیش از سه ماه، آثار مخرب آن بنیان اقتصاد را در بسیاری از کشورها بهم خواهد ریخت. اینک پس از نزدیک به یک سال از کشف و گسترش این ویروس در چین؛ و هفت ماه پس از فراگیری آن در عموم کشورهای جهان، می‌توان دقیقتر و بر اساس آمار درباره تاثیرگذاری این ویروس بر اقتصاد سخن گفت.
تاثیرگذاری فراگیری کووید – 19 بر اقتصاد را می‌توان در چند دسته تقسیم‌بندی کرد:
الف- کاهش تولید در صنایع مختلف
 این ویروس در طول شش ماه گذشته مرکز تولید صنعتی جهان در عموم کشورهای دنیا به‌خصوص  آسیای شرقی و همچنین ایالات متحده و آلمان را به‌شدت درگیر کرده است. شرایط قرنطینه کشورها، ممنوعیت کار در محل‌های شلوغ و ترس از انتقال بیماری در فعالیت‌های جمعی، باعث لطمات جبران ناپذیر به مراکز تولیدی شود. در زمان حاضر بیش از 60٪ از کل تولید جهان، 65٪ از تولید صنعتی و 41٪ از کل صادرات تولیدی جهان در اختیار کشورهایی است که بیش از همه درگیر اپیدمی‌کرونا شده‌اند، علاوه بر این، برخی از کشورها مانند چین، ایالات متحده و ژاپن نقشی اساسی در زنجیره عرضه جهانی دارند؛ در نتیجه رکود اقتصاد جهانی بعد از کرونا امری طبیعی است.


ب - اختلال در عرضه و تقاضا در تجارت جهانی یا منطقه‌ای 
پس از فراگیری کرونای جدید، اختلال در بخش تقاضا به علت افت اقتصادی در سطح کلان در نتیجه رکود اقتصادی و تاخیر در خریدهای احتیاطی توسط مصرف‌کنندگان و تاخیر در سرمایه‌گذاری توسط شرکت‌ها، رخ  داده است. ویروس کووید-۱۹ و تلاش‌های مهار آن از نیمه دوم ماه مارس (اوایل فروردین 1399) شدت گرفت؛ اقدامات و محدودیت‌های سختگیرانه در زمینه فاصله اجتماعی در سفر و حمل و نقل در اکثر کشورها در ماه‌های آوریل و مه کاملاً مؤثر بود. به این ترتیب اختلال در عرضه و تقاضا و مبادلات در تجرات جهانی از ماه مه (اواحر اردیبهشت) شدت بیشتری به خود گرفت و تاکنون به میزان آن افزوده شده است. این تحولات بر شاخص‌های اقتصادی زیادی منعکس شده است و نشان‌دهنده آن است که تا پایان سال 2020 ( دی ماه 1399) افزایش خواهد داشت.
علاوه بر این، برخی از بخش‌های خدماتی مانند مسافرت هوایی، اجاره هتل و گردشگری، به‌خاطر تاثیر جدی کووید-۱۹ بر هر دو جنبه عرضه و تقاضای آنها، تحت‌تاثیر منفی کووید – 19  قرار گرفته‌اند.
پ- هزینه سازی در زمینه پیشگیری و درمان
علاوه بر موارد فوق‌الذکر، هزینه‌های پیشگیری از کرونا و درمان مبتلایان به این بیماری، در دو سطح کلان و خرد برای اقتصاد اکثر کشورها رقمی ‌قابل توجه بوده است و بر اساس داده‌های اقتصادی باید گفت که این هزینه‌ها در هفت‌ماهه نخست سال میلادی جاری، بیش از هزینه‌های درمانی در سال 2018 بوده است. 
مجموع این تاثیرگذاری‌ها، بنابر پیش‌بینی‌های صورت گرفته توسط کارشناسان سازمان تجارت جهانی باعث می‌شود که فعالیت‌های اقتصادی و تجارت جهانی کالا تا پایان سال ٢٠٢٠  (دی ماه 1399) افت ١٣ تا ٣٢ درصدی را تجربه کند. نکته دیگر اینکه بازگشت به اوضاع عادی به زمان پایان فراگیری کرونا بستگی دارد. اگر تا پایان سال جاری میلادی واکسن کرونا به اندازه‌ای تامین و استفاده شود که بتوان سال آینده را سالی عاری از کووید – 19 و عوارض ناشی از آن بدانیم ، می‌توان امیدوار بود که فعالیت‌های اقتصادی به مرور رشد را تجربه کنند؛ در غیر این صورت (که گزینه محتمل‌تری است) تجارت جهانی بازهم شاهد افت، آن هم بیش از سال 2020 
خواهد بود.