کورش شرفشاهی

روزنامه نگار

از هنگامی که شمارش آرای انتخابات آمریکا به نفع بایدن تغییر کرد، شعارهای انتخاباتی بایدن مبنی بر بازگشت آمریکا به برجام به عنوان یکی از گزینههای جدی و تاثیرگذار بر اقتصاد کشورمان مطرح شد. اما عدهای تندرو به پیش بینی هایی می پردازند که معلوم نیست دنبال چه اهدافی می گردند. این افراد آنچنان اظهار نظر می کنند که با هیچ سیاستی همخوانی ندارد. بدترین اظهار نظر برداشتن تحریمها بدون مذاکره است. البته برجام حرف آخر ایران است اما بازگشت آمریکا و تشکیل دوباره گروه ۱+۵ لازمه دستیابی ایران به خواسته های برحق خود است. اگر هدف اظهار نظرهای تندروها، ادامه کینه توزی و عداوت باشد، بهتر است چنین مطرح کنند که تحریمها ادامه داشته باشد و مذاکره هم نمی کنیم. اما تقبیح مذاکره و گرفتن امتیاز رفتار درستی به نظر نمی رسد. این اظهارات نشان می دهد که ایران از مذاکره واهمه دارد، در حالی که سابقه تاریخی ایران در مذاکره نشان داده همواره خواسته های خود را از دل مذاکره بیرون آورده است. بیشک ملی شدن صنعت نفت یکی از جدی ترین مذاکره ها برای مردم ایران بود و در شرایطی که شرکت های انگلیسی چاههای نفت ما را به نفع خودشان غارت می کردند، در قالب اعتراض، مذاکره و شکایت در دادگاههای بین المللی، توانستیم حق خود را بگیریم. هشت سال جنگ تحمیلی را با سخت ترین شرایط پشت سر گذاشتیم و همواره تاکید ما بر این بود که می بایست عراق به عنوان متجاوز شناخته شود، اما در نهایت قطعنامه ۵۹۸ پذیرفته شد تا مفهوم دیگری از دیپلماسی و مذاکره مطرح شود تا به جنگ خانمان سوز پایان دهد. آن مذاکره شرایط را مانند امروز ایجاد کرد که بتوانیم با عراق مبادلات تجاری و مناسبات سیاسی داشته باشیم. در جدیدترین اقدام نیز رهبر انقلاب نرمش قهرمانانه را مطرح کردند و برجام به تصویب رسید. مدت ها پس از تصویب برجام تحولات غیر قابل انکاری در عرصه اقتصادی شاهد بودیم، اما با روی کار آمدن ترامپ و تفکر جنگ افروزی و فاصله گرفتن از مذاکره، کار بجایی رسید که امروز وضعیت اقتصادی را مشاهده می کنیم. آن گونه که بسیاری از نمایندگان مجلس، کارشناسان و منتقدان مطرح می کنند، گویا مذاکره، تابوی ترسناکی برای ایران است که هیچکس حق و جرات نزدیک شدن به آن را ندارد و نباید داشته باشد. این تاکید نشان می دهد که تا چه اندازه از مذاکره وحشت داریم. آقایان آنچنان در مورد مذاکره صحبت می کنند که گویا سیاستمداران ما با دستهای بسته و ناتوان در عرصه دیپلماسی، پای میز مذاکره مینشینند که هرگز این گونه نیست. قبل از آنکه بخواهیم بر طبل عداوت و دشمنی بکوبیم، لازم است شرایط کشور را بررسی کنیم. کشوری که در شرایط بحران شیوع کرونا قرار دارد، از رقم بالای بیکاری، تورم ۵۰ درصدی و چالش های بزرگ اقتصادی رنج میبرد، کشوری که ۵۰ درصد مردم آن زیر خط فقر هستند و برای تامین معیشت خود سخت ترین شرایط را می گذرانند، نیازمند تدبیر هستند و دیپلماسی میتواند به یاری این اقتصاد بشتابد و چالشها را برطرف کند. در این شرایط چه دلیلی دارد که ترس از مذاکره تحمیل شود؟ باید بپذیریم که در مذاکره دست بالا داریم، میتوانیم باج ندهیم و جایگاه خودمان را با مذاکره به جهانیان اثبات کنیم. اگر برجام از سوی ترامپ امضا نشد، تنها و تنها جایگاه آمریکا را به عنوان کشوری قانون گریز و بی تعهد به جهانیان اثبات کرد و آبروی دیپلماسی آمریکا فرو ریخت. در مقابل ایران با پایبندی به برجام اثبات کرد که به عنوان یک متعهد به مذاکره و دیپلماسی، می توان بر تصمیمات او اعتماد کرد. تعهد به برجام می تواند به جهانیان اثبات کند که ایران هرگز بدنبال ساخت سلاح هسته ای نیست چرا که بارها اعلام کرده چنین نظری ندارد.