روزنامه جوان
1399/09/03
خاموشی صدای طلایی دوبله ایران
سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: ویروس کشنده کرونا، هنرمند بزرگی را از جامعه ایرانی گرفت. جلیلوند استاد دوبله و گویندگی که در عرصه بازیگری سینما، تئاتر و تلویزیون نیز سابقه فعالیت داشت، با ابتلا به ویروس کرونا و مدت‌ها بستری شدن در بیمارستان، روز دوم آذرماه در سن ۸۰ سالگی درگذشت.این هنرمند فقید در ششم آبان ماه ۱۳۱۹ در شیراز متولد شد و فعالیت هنری‌اش را در سال ۱۳۳۶ و با تئاتر به همراه ابوالحسن تهامی آغاز کرد.
او با به جای گذاشتن یک کارنامه بی‌نظیر کاری، پس از انقلاب۱۳۵۷ ایران، مدت ۲۰ سال را در امریکا به سر برد، اما سرانجام به کشور بازگشت و کار دوبله را از سال ۱۳۷۷ از سر گرفت. وی در چند مجموعه تلویزیونی و فیلم سینمایی نیز بازی کرده است. صدای او قابلیت گویندگی به جای شخصیت‌های نقش اول باصلابت و تأثیرگذار سینمایی را فراهم کرده بود. جلیلوند در گویندگی‌هایش قابلیت تیپ‌سازی را داشت و می‌توانست صدا‌های مختلفی به وجود آورد. وی در میان دوبلور‌ها به مرد حنجره طلایی معروف شد. از وی در مقاله‌ای معتبر در سال۱۳۵۷ به عنوان یک دوبلور نمونه جهانی نام برده شد. او به جای بازیگران مشهور خارجی و داخلی بسیاری گویندگی کرده بود. وی با تیپ‌سازی خلاقانه خود گوینده اصلی نقش‌های مارلون براندو بود.
خاطرات استاد جلیلوند از فعالیت‌های هنری
محروم جلیلوند درباره مصاحبه‌ای درباره کودکی و ورود به هنر دوبله گفته بود: بچگى خیلى فیلم مى‌دیدم. اداى همه آرتیست‌ها را هم درمى‌آوردم، خصوصاً اداى «زورو ZORO» را درمی‌آوردم یا در مدرسه اداى همه معلم‌ها را. خود من اهل شیراز هستم. لهجه تمام شهرهاى ایران را بلدم. خنده‌هاى مرحوم فردین خیلى معروف بود. در مجله «فیلم و هنر» یک بار عکس او را با خنده یک طرف چاپ کرده بودند و عکس من را در حال خندیدن طرف دیگر، گفتم که دستمزد او ۳۰۰هزار تومان بود. وسط این دو تا عکس، تیتر بزرگ زده بود: «خنده ۳۰۰هزار تومانى!» من روى تمام بازیگر‌ها و فیلم‌ها حساسیت داشتم. شبى که شنیدم برت لنکستر مرد، تا صبح گریه کردم. مى‌دانید! وقتى جاى پل نیومن حرف مى‌زنم، عشق مى‌کنم. الان که پیر شده، آنقدر دلم مى‌سوزد. مى‌خواهم صدایم را پیر کنم، دلم نمى‌آید؛ دوست دارم این یکى براى من، جوان بماند. من با «بیلیارد باز» او زندگى کرده‌ام. جان وین را همیشه ایرج دوستدار صحبت مى‌کرد و انصافاً عالى بود. از تماشاچى مى‌پرسیدى از چى جان وین خوشت مى‌آید، مى‌گفت مرده صدایش هستم. من به جاى مرحوم فردین، ۳۰هزار تومان مى‌گرفتم و صحبت مى‌کردم. آن زمان فیلمفارسى‌هاى ایرانى صامت گرفته مى‌شد و اصلاً صدا نداشت و یک مشت لب و دهان تکان مى‌خورد!»
ریسک بزرگ هنری استاد در بازیگری
تولید فیلم سینمایی «قلاده‌های طلا» بعد از حوادث سال ۸۸، ریسک بزرگی بود که با پیشقدم شدن ابوالقاسم طالبی کلید خورد. مرحوم جلیلوند یکی از نقش‌های کلیدی این فیلم سینمایی را بر عهده گرفت. این ریسک در حالی انجام شد که همزمان چند پروژه سینمایی دیگر به دلیل فشاری که به بازیگران آمده بود با مشکلات متعددی در تولید روبه‌رو شدند. جلیلوند در مصاحبه‌ای که در سال ۹۱ انجام داد، درباره بازی در آن فیلم گفت: «پیشنهاد بازی در فیلم سینمایی «قلاده‌های طلا» به کارگردانی ابوالقاسم طالبی پیش آمد و خیلی‌ها گفتند این کار را نکن، اما وقتی وارد بازیگری شدی، باید بازی کنی. با اینکه آمادگی چندانی نداشتم و در مملکت ما هم این کار فیلمبرداری نشد، این کار را انجام دادم. زمان فیلم خرداد‌ماه بود، اما ما در ماه‌های آبان و آذر در کشتی تفریحی در «تنگه داردانل» در ترکیه با لباس کوتاه و آستین کوتاه کار کردیم. در مجموع کار سخت بود، باد زیادی می‌وزید، هوا سرد بود و کشتی تلاطم داشت ولی با تمام وجود این نقش را خیلی دوست داشتم. سعی کردم کار درست از آب دربیاید. در آن تایم زمانی خودم هم از بازی در این نقش کاملاً راضی بودم، اما بحث و گفت‌وگویی نشد. کارگردان هم خیلی پخته و مسلط کار کرد.»
واکنش‌ها به مرگ استاد دوبله
منوچهر زنده‌دل، هنرمند دوبله درباره استاد جلیلوند که اخیراً نیز با او در دوبله فیلم همکاری داشته است، درباره شخصیت آن هنرمند گفت: «ایشان با وجود سن بالا، همیشه روحیه خوب و سرحالی داشتند و با جوان‌ها خیلی خوب دمخور بودند و به آن‌ها خیلی بها می‌دادند، به خاطر همین مرحوم جلیلوند از شخصیت‌هایی بودند که همه دوستشان داشتند. واقعاً جایشان خالی است.» وی ادامه داد: «آقای جلیلوند بسیار فعال بودند و تا همین ماه‌های اخیر کار می‌کردند. حالشان خیلی خوب بود. از سنشان خیلی پایین‌تر نشان می‌دادند، مثل یک مرد ۶۰ ساله به نظر می‌رسیدند، اما کرونا تورش را می‌اندازد. تا چند روز قبل از مبتلا شدن هم کار می‌کردند، البته کلاس‌هایشان کمتر شده بود و بیشتر به صورت خصوصی برگزار می‌شد.»
سعید شیخ‌زاده، دوبلور در صفحه اجتماعی‌اش نوشت: «هنر ایران همیشه به داشتنت می‌نازید، صد حیف که رفتنت باورکردنی نیست. صدایت تا ابد جاودانه خواهد بود.» امیر دل‌آرام، دوبلور نیز در اینستاگرامش نوشت: «جامعه دوبلاژ ایران باز هم عزادار شد. آقای دوبلاژ به خاطره‌ها پیوست. یکی دیگر از ستون‌های دوبله ایران و از مفاخر این هنر بدرود حیات گفت و ما را با خاطرات بسیار تنها گذاشت.»
انجمن بازیگران سینمای ایران در پی درگذشت چنگیز جلیلوند، پیام تسلیت منتشر کرد. در متن این پیام آمده است: «بازگشت همه به سوی اوست، نقش‌آفرینی بازیگران سینمای کشورمان همواره با صدای هنرمندانه و نوای گرم و دلنشین گویندگان فیلم همراه بوده و ثبت گردیده است. در کمال تأسف و تألم هنرمند پیشکسوت و توانا استاد چنگیز جلیلوند چهره و صدای پرصلابت و ماندگار تاریخ سینمای ایران از میان ما رفت. شورای مرکزی انجمن بازیگران سینمای ایران درگذشت این بازیگر و دوبلور بزرگ را به خانواده محترم ایشان، اعضای محترم انجمن گویندگان و سرپرستان گفتار فیلم، سینماگران و تمام هموطنان هنردوست تسلیت عرض می‌نماید.»
