روزنامه وطن امروز
1399/09/04
شکست حداکثری
گروه سیاسی: مایک پمپئو در دومین سفر خاورمیانه‌ای خود که با هدف ایران‌‌هراسی و نیز تکاپو برای عادی‌سازی روابط میان عربستان و اسرائیل صورت گرفت، با محمد بن‌سلمان، ولیعهد و وزیر دفاع عربستان دیدار کرد. به گزارش «وطن امروز»، وزیر خارجه آمریکا بعد از سفر به عربستان و ملاقات با مقامات این کشور، در توئیتی به بیان محورها و اهداف این سفر از جمله همکاری واشنگتن- ریاض به عنوان بخشی از رویکرد فشار حداکثری دولت ترامپ در برابر ایران پرداخت. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در صفحه توئیتر خود پس از سازنده خواندن دیدارش با محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی با اشاره به سابقه روابط واشنگتن- ریاض، نوشت: شراکت و همکاری امنیتی و اقتصادی ما قوی است و ما آن را برای پیشبرد اقدامات در مسیر مقابله با نفوذ ایران در خلیج‌فارس، اهداف اقتصادی تحت طرح ۲۰۳۰ و اصلاحات حقوق بشری به کار خواهیم بست. سفر پمپئو به ریاض و ادعاهای وی مبنی بر تداوم پروژه فشار حداکثری که شبیه نوعی دلداری دادن به ریاض به نظر می‌رسد، در شرایطی صورت می‌پذیرد که پس از انتخابات آمریکا، عربستان سعودی وارد شرایط ویژه و دوران جدیدی از تهدیدها در منطقه شده است. پس از روی کار آمدن ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا و اجرایی کردن پروژه فشار حداکثری، عربستان با اتکا به دولت ترامپ یکی از بازوهای اجرایی اصلی این پروژه بوده و در نقش تامین‌کننده منابع مالی این پروژه ظاهر شده است. کارزار فشار حداکثری آمریکا علیه ایران که با محوریت ترامپ، پمپئو و جان بولتون از چند ضلع تشکیل می‌شد هدف‌گذاری نهایی این پروژه را تغییر نظام ایران قرار داده بود. در این مسیر، اضلاع داخلی این پروژه شامل ناامن‌سازی و فروپاشی اقتصادی ایران می‌شد و در بعد منطقه‌ای تحت فشار گذاشتن منطقه‌ای ایران و جبهه مقاومت با ابزار تحریم و دیپلماسی و همچنین تهدید معتبر نظامی از دیگر محورهای کارزار فشار حداکثری محسوب می‌شد. در چنین شرایطی که هیچ یک از اهداف این کارزار تحقق نیافته است، حکام فعلی سعودی احساس خطر بیشتری می‌کنند، چه اینکه آنها حتی با حمایت‌های ویژه دولت ترامپ هم نتوانستند از باتلاق جنگ یمن نجات پیدا کنند و شهرها و اماکن راهبردی عربستان که در حکم نبض حیاتی برای سعودی‌ها به شمار می‌روند در تیررس موشک‌های ارتش ملی یمن و انصارالله قرار دارند. آنگونه که مقامات دولت ترامپ اذعان کرده‌اند هدف‌شان از اجرای پروژه فشار حداکثری، کشاندن ایران پای میز مذاکره به معنای تعیین‌تکلیف درباره موضوعاتی چون برنامه هسته‌ای و موشکی ایران و همچنین نقش ایران در تحولات منطقه‌ای است. در این میان عربستان با پشتیبانی مالی از سیاست‌های آمریکا و با پنهان شدن پشت قدرت این کشور به دنبال ارتقای نقش منطقه‌ای عربستان است. بنابراین موجودیت منطقه‌ای عربستان و حتی موجودیت نظام حاکم بر عربستان کاملا به آمریکا گره خورده است. همین مساله باعث سردرگمی و تشویش در میان حکمرانان سعودی شده است و هزینه صدها میلیارد دلاری عربستان برای پروژه فشار حداکثری بدون دستیابی به نتیجه هدر می‌رود. با این حال، سفر پمپئو را می‌توان آخرین سفر منطقه‌ای وزیر خارجه آمریکا و همچنین بدرقه پروژه کارزار فشار حداکثری ارزیابی کرد. ریاض این پیام را که نظم سیاسی و امنیتی در حال دگرگونی است بخوبی دریافته و به فکر تکیه دادن به دیوار لرزان رژیم صهیونیستی برای تامین امنیت خود افتاده است. در این راستا، نشریه وال‌استریت ژورنال در گفتوگو با یک منبع سعودی خبر داد بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و محمد بن‌سلمان، ولیعهد رژیم سعودی درباره موضوعات حول ایران و همچنین توافق سازش بین ریاض و تل‌آویو صحبت کرده‌اند. به نوشته وال‌استریت ژورنال، این منبع سعودی که یکی از مشاوران ارشد کابینه آل‌سعود و آگاه به جزئیات این دیدار است، توضیح داد: «آنها درباره مسائل مختلفی از جمله عادی‌سازی روابط و همچنین ایران صحبت کردند اما هیچ توافق مرتبطی حاصل نشد. این جلسه چند ساعتی طول کشید». بر این اساس، داده‌های سایت‌های مکان‌یابی پروازهای بین‌المللی نشان می‌دهد هواپیمای مورد استفاده نتانیاهو- که یک جت شخصی تجاری بوده - ۵ ساعت در شهر تازه‌تأسیس «نئوم» در شمال غرب عربستان واقع در سواحل دریای سرخ توقف داشته و سپس به فرودگاه «بن‌گوریون» در تل‌آویو بازگشته است. شبکه‌های رادیویی کان و گالاتز دیروز گزارش دادند نتانیاهو و یوسی کوهن، رئیس موساد یکشنبه‌شب به صورت مخفیانه به عربستان سعودی سفر کرده و با بن‌سلمان در شهر «نئوم» دیدار کردند. همچنین یواف گالانت، وزیر آموزش رژیم صهیونیستی نیز با تایید دیدار نتانیاهو و بن‌سلمان در خاک عربستان، این دیدار و علنی شدن آن را حائز اهمیت بسیار بالایی دانست. پیش از این خبرگزاری رویترز در گزارشی با اشاره به پیروزی بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و تاثیر آن بر روابط فعلی آمریکا و عربستان نوشته بود: روابط نزدیک و شخصی شاهزاده محمد بن‌سلمان با دونالد ترامپ در واقع نوعی سپر محافظ برای وی در قبال موج انتقاد‌های بین‌المللی بود که به دلیل نقض حقوق بشر در عربستان و بویژه نقش وی در قتل فجیع جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد ریاض به همراه دیگر موضوعاتی چون دخالت در جنگ یمن و نیز بازداشت فعالان حقوق زنان در این کشور همواره مطرح بوده و هست. فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه عربستان نیز ۲۴ مهرماه قبل از انتخابات آمریکا و اعلام پیروزی بایدن در کنفرانس ویدئویی با اندیشکده «واشنگتن انستیتو»، درباره رویکرد «فشار حداکثری» دولت آمریکا علیه ایران، گفته بود: سیاست تهاجمی دونالد ترامپ علیه جمهوری اسلامی بیش از دولت‌های سابق آمریکا موفق بوده و توانسته است امکانات ایران را در «حمایت از تروریسم» محدود کند. بن‌فرحان همچنین گفت راهبرد فشار حداکثری علیه حکومت ایران تاکنون کارساز بوده، هر چند هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است. روزنامه عکاظ، چاپ عربستان سعودی هم پس از انتخابات آمریکا با انتشار مطلبی نسبت به چگونگی رقم خوردن آینده حکومت این کشور نوعی بدگمانی و عدم حس اطمینان را مطرح کرد. در همین حال در میان بیم و امید این روزهای سعودی‌ها، وزیر خارجه این کشور در گفتوگو با یک شبکه خبری آمریکایی گفت که کشورش در هرگونه گفت‌وگوی احتمالی آتی بین آمریکا و ایران باید مشارکت داشته باشد. فیصل بن فرحان، وزیر خارجه آل‌سعود روز شنبه در گفتوگو با شبکه خبری ان‌بی‌سی گفت، عربستان باید در هر گونه مذاکره بالقوه بین دولت بعدی آمریکا و ایران در زمینه هسته‌ای مشارکت داشته باشد که نه‌تنها فعالیت‌های هسته‌ای ایران را محدود کند، بلکه در پی آنچه وی رفع رفتارهای خصمانه ایران در منطقه خواند، باشد. وی با مدح و ستایش رویکرد فشار حداکثری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا برای زمینه‌سازی جهت توافق جدید با ایران تا نامگذاری برجام 2 نیز پیش رفت و با بیان مشخصات آن که شامل برخی شروط منطقه‌ای است، گفت، برجام 2 می‌تواند در پی رفع نگرانی‌ها از جانب ایران در زمینه ارسال سلاح به شبه‌‌‌نظامیانی چون حوثی‌ها در یمن یا گروه‌های مشخصی در عراق، سوریه یا لبنان و حتی فراتر از آن باشد. وزیر خارجه سعودی با حمایت از مذاکره دولت آتی آمریکا با ایران مدعی شد: «البته این مذاکره برنامه موشکی ایران و دیگر برنامه‌های تسلیحاتی را که در اطراف منطقه استفاده میشود نیز شامل میشود». وی سپس به همکاری طولانی‌مدت کشورش با آمریکا و میل به همکاری با هر دولتی در این کشور اشاره کرد.