محتوای آموزشی را از دست شرکت‌های تجاری بیرون بیاوریم



مهسا قوی‌قلب
خبرنگار


هم‌افزایی بخش سیاستگذاری و مدنی برای بهبود وضعیت کودکان در دستور کار معاونت رفاه اجتماعی است، در این خصوص روز گذشته نشستی با موضوع آموزش مجازی و فقرا در دوران کووید ۱۹ و کارگاهی با عنوان «کارگاه تعاملی سیاستگذاری کودکان» برگزار شد.
احمد میدری، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این نشست مجازی، گفت: سیاست‌گذاری نیازمند این است که مسأله‌ای مشخص مورد هدف باشد و تلاش کنیم آن مسأله را حل کنیم، به عنوان مثال در دوران شیوع کرونا و عدم دسترسی افراد محروم به اینترنت باید کمک کنیم تا چنین دسترسی‌هایی فراهم شود. مسأله دوم نبود ارتباط با فضای مدرسه برای دانش‌آموزان در مناطق محروم است، این امر، مسأله اصلی است؛ همان‌طور که بررسی‌های وزارت ارتباطات نشان می‌دهد، بخش‌هایی از کشور کلاً اینترنت ندارند و در اختیار قراردادن تبلت یا گوشی هوشمند در این مناطق نمی‌تواند مشکلی را حل کند. علاوه بر این موارد کارکرد آموزش و پرورش به‌طور صرف تنها بخش آموزش نیست و نمی‌توان تنها با جایگزینی آموزش‌های غیر‌حضوری مشکلات را رفع کرد، بلکه مدرسه کارکردهای تربیتی نیز دارد. بعد از رسیدن کودک به سن آموزش، تعلیم و تربیت و رشد و شکوفایی کودک در مدرسه اتفاق می‌افتد.
به گفته او، بازگشایی مدارس سیاستی است که باید دنبال شود؛ شاید هیچ نهادی در شرایط کرونا به این صورت تغییر در شیوه ارائه خدمت نداشت، تعدادی از ادارات پاره وقت شدند، اما مدارس ما تقریباً با شروع کرونا آموزش غیرحضوری را دنبال کرد، این اتفاق تغییر رفتارها و ترک تحصیل برخی کودکان را می‌تواند به دنبال داشته باشد و در نهایت سبب تغییر اساسی در فرهنگ کشور می‌شود. تعطیلی و شیوه آموزش و نمره‌دهی می‌تواند رفتارهای نادرست را در سیستم آموزشی کشور تثبیت کند، باید با کمک دیده‌بان‌های نظام اجتماعی، خبرنگاران و معاونت رفاه، مشکلات کمرنگ‌تر شوند و وظیفه ما این است که گزارش‌های درست ارائه دهیم تا پیامدهای منفی این سیستم جدید کمتر جلوه گری کند. نظام آموزش است که جامعه را می‌سازد، پس باید از این وضعیت استفاده کنیم و محتوای آموزشی را از دست شرکت‌های تجاری بیرون آورده و برای فقرا آموزش‌های استاندارد غیر حضوری در کنار مدارس داشته باشیم، در عین حال این تهدید می‌تواند به یک فرصت تبدیل شود. در این میان می‌توان از تجارب کشورهای دیگر نیز استفاده کرد. وی با اشاره به اینکه فقرا به اینترنت دسترسی ندارند، اظهار کرد: باید کمک کنیم فقرا هم به سیستم آموزشی دسترسی پیدا کنند البته مسأله نظام آموزش ما فقط تبلت و تلفن همراه نیست، زیرا بررسی وزارت ارتباطات نشان می‌دهد بخش‌هایی از کشور اصلاً به اینترنت دسترسی ندارند و حتی اگر ما تبلت را برای دانش‌آموزان فراهم کنیم مسأله را حل نمی‌کند.
میدری با بیان اینکه باید بدانیم کشورهای پیرامون ما چگونه آموزش ترکیبی را فراهم کردند، ادامه داد: برخی کشورها تمرین و ارتباط را به صورت ترکیبی انجام می‌دهند، در کشور سوئد مدارس تا حد امکان نیمه تعطیل هم نشدند و باز شدن مدرسه اولین سیاست دولت سوئد بود. نهاد مقدس آموزش باید بتواند کمترین آسیب را در شرایط کرونایی ببیند تا جایی که از این معضل به عنوان یک فرصت برای دسترسی بیشتر و برابری در آموزش بهره‌مند شود.
67 درصد از کودکان ۳ تا ۱۷ سال در دنیا دسترسی به اینترنت ندارند
ابوالفضل معصومی، کارشناس حوزه حمایت اجتماعی هم با بیان اینکه در بحران کرونا برای بسیاری از کشورها به شکل‌های مختلف مشکلات ایجاد شد، گفت: ۶۷ درصد از کودکان ۳ تا ۱۷ سال در دنیا دسترسی به اینترنت ندارند و این آمار نشان می‌دهد که همه کشورهای دنیا درگیر این بحران هستند، در این خصوص می‌توان از تجربیات کشورهای مختلف بهره‌مند شد. در این دوران سعی شده در ادامه ارائه خدمات روانی به کودکان به معلمان و والدین نیز کمک شده و اولویت بر بازگشایی مدارس در صورت امکان است. مدارس فقط محیطی برای آموزش نیستند و به عنوان محیطی حمایتی نیز به شمار می‌روند. مطالعات انجام شده در کشورهای مختلف نشان داده که اولویت آن کشورها با بازگشایی مدارس در صورت امکان است و در غیر‌این‌صورت یادگیری ترکیبی به عنوان راه حل ارائه شده است و آموزش از راه دور به عنوان مکمل آموزش، مورد استفاده قرار گرفته است. مطالعات تکمیلی در این خصوص نشان می‌دهد که ۷۳ درصد از کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا از رسانه‌های دیجیتال و ۷۵ درصد از تلویزیون استفاده می‌کنند. وقتی از آموزش راه دور حرف می‌زنیم استفاده از تکنولوژی هایتک و در برخی مناطق لوتک مورد نظر است، برخی به معلم نیاز دارند و برخی از حضور معلم بی‌نیاز هستند. او در ادامه افزود: آنچه اهمیت دارد، این است که بچه‌ها باید بتوانند در فرآیند یادگیری مشارکت بیشتری داشته باشند، هدف بهبود دسترسی و بهبود کیفیت آموزش است. در ۹۰ درصد کشورهایی که در آمارها شرکت کرده‌اند، تلویزیون یکی از دسته‌های اصلی بوده، این در حالی است که برخی کشورها، خدمات خاص برای دسترسی ارزان‌تر به اینترنت برای کودکان و خانواده‌هایشان ارائه دادند و دسترسی به اپلیکیشن‌های آنلاین را تسهیل کردند. در برخی کشورها نیز که قبل از شیوع بیماری کرونا هم مشکلاتی در حوزه آموزش داشتند، هزینه‌هایی که بیماری به چنین کشورهای تحمیل کرده تا ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده است، تا جایی که برخی مجبور شدند از بانک جهانی وام بگیرند، بر اساس تحقیقات انجام شده، کشورهای مختلف به‌طور میانگین یک چهارم سال تحصیلی را از دست داده‌اند و این امر نشان می‌دهد که باید اقدامات جبرانی اتخاذ شود. کشورها باید به فکر ظرفیت‌سازی برای معلمان و دانش‌آموزان و همچنین تقویت خدمات اجتماعی در این دوران باشند.
افزایش ترک تحصیل کودکان محروم در دوران کرونا
مریم گیاهی، کارشناس حوزه اجتماعی نیز با اشاره به اینکه بحران کرونا می‌تواند هزینه‌های بلندمدتی برای جوامع به دنبال داشته باشد، توضیح داد: چنانچه سیاست‌های مناسب در جهت خنثی کردن مشکلات ایجاد نشود، کشورها در یک حلقه منفی افتاده و گرفتار می‌شوند. نبود آموزش یکی از ریشه‌های اصلی فقر است و چنانچه تقویت نشود، فقر نیز گسترش پیدا می‌کند. در دوران کرونا به صورت مستقیم و غیر‌مستقیم هزینه‌های مختلف بر اقتصاد جوامع تحمیل شد و بر آموزش هم تأثیر گذاشت.
به گفته گیاهی، گسترش بیماری کرونا، ترک تحصیل در کودکان بویژه در خانواده‌های محروم را افزایش داد و این معضل می‌تواند سبب افزایش فقر آموزشی و کاهش سرمایه انسانی و کاهش درآمدها و نابرابری شود، لازم است که سیاست‌ها در خصوص حمایت‌های اجتماعی تقویت شود تا از معضلات ناشی از بیماری کرونا در امان بمانیم.