روزنامه جوان
1399/09/15
آتش پشتیبانی مجلس برای تقویت خاکریز مذاکره‌کنندگان ایرانی
سرویس سیاست جوان آنلاین: مصوبه ضد تحریمی مجلس شورای اسلامی و تأیید آن از سوی شورای نگهبان مجادلات را درباره برنامه هسته‌ای ایران داغ کرد، به گونه‌ای که شاهد موضع‌گیری‌های گوناگونی در این‌باره بودیم. بااین حال به نظر می‌رسد دولت در نهایت تأثیرگذاری، این مصوبه را در شرایط فعلی قبول کرده است. نمونه آن نیز اظهارات محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه درباره ضرورت توجه کشور‌های غربی به مهلت این قانون و ضرورت اجرای آن توسط دولت است. شاید در این میان سؤال اساسی این باشد که آیا واقعاً این مصوبه تأثیر واقعی بر پرونده هسته‌ای ایران دارد یا همانگونه که مخالفان آن ادعا می‌کنند بیشتر کارکرد داخلی و سیاسی دارد؟ سؤالی که اتفاقاً در جامعه هم پرسش‌های جدی پیرامون آن مطرح میشود.بازگشت نقش‌آفرینی مجلس در معادلات مربوط به پرونده هسته‌ای ایران یکی از بحث‌های جدی بود که از مدت‌ها پیش درباره مجلس یازدهم مطرح شد و به نظر می‌رسد طرح راهبردی برای رفع تحریم‌ها اولین قدم در این مسیر و به خصوص در برهه حساس کنونی باشد.
طرح فوق مدت‌ها قبل و برای اولین بار قبل از انتخابات ریاست جمهوری امریکا و با یک فوریت از سوی مجلس در دستور کار نمایندگان قرار گرفت. بررسی این طرح نیز در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در جریان بود که ترور شهید فخری‌زاده به عنوان محرکی برای تصویب سریع‌تر این طرح به جریان افتاد و در نهایت طرح فوق با اکثریت آرا به تصویب رسید.
در این میان شاید مهم‌ترین تغییری که در متن قانون نسبت به مصوبه مجلس شورای اسلامی با نظر شورای نگهبان روی داد زمانبندی نحوه اجرای آن بود. بر اساس طرح مجلس یک ماه فرصت برای لغو بازرسی‌های فرا پادمانی آژانس در ایران به دولت داده شده بود که در نهایت با تأیید شورای نگهبان این فرصت به دو ماه از زمان لازم الاجرا شدن این قانون ختم شد. با در نظر گرفتن فرصت دولت برای ابلاغ این قانون به نهاد‌های ذیربط به نظر می‌رسد در نهایت این قانون تا آخر بهمن و اوایل اسفندماه به زمان اجرا نزدیک شود.
با توجه به اینکه دولت ترامپ در اول بهمن به پایان خود می‌رسد یک فرصت یکماهه برای دولت بایدن برای احیای برجام و برداشتن تحریم‌ها باقی خواهد ماند که فرصت مناسبی برای تصمیم‌گیری در این باره است.
از آنجا که بسیاری از تحریم‌های دوره ترامپ با فرامین اجرایی علیه ایران وضع شده‌اند بدیهی است بایدن هم از اختیارات لازم برای لغو این تحریم‌ها برخوردار است. همان که آقای ظریف نیز در گفت‌وگویی بیان کرده است بایدن با سه فرمان اجرایی می‌تواند این تحریم‌ها را بازگرداند.
ایران اولویت اول میشود
شاید یکی از مهم‌ترین مزایای این مصوبه در حال حاضر تبدیل شدن ایران به اولویت یک دولت بایدن در یک ماه اول ریاست جمهوری اوست. صادقانه این نکته را باید گفت که هم اکنون لابی‌های بسیار گسترده و سنگین واشنگتن برای تبدیل کردن موضوعات مختلف به اولویت اول دولت بایدن وجود دارد.
بسیاری از کشور‌ها با پرونده‌های مهم در عرصه بین‌المللی روبه‌رو هستند و تلاش می‌کنند مسئله مورد نظر خود را به اولویت اول دولت واشنگتن تبدیل کنند. در این میان دولت آینده امریکا نیز اعلام کرده است مهم‌ترین مسئله در ماه‌های اول رسیدگی به ماجرای کرونا و مشکلات اقتصادی داخلی است.
هم اکنون میزان ابتلای افراد مختلف در امریکا به کرونا در حال افزایش است و تبعات اقتصادی ناشی از این همه‌گیری به شدت فضای داخلی این کشور را تحت تأثیر قرار داده است. از همین رو بدیهی است موضوعات کمی می‌تواند تبدیل به اولویت اول دولت بایدن شود. در قالب چنین تحلیلی است که می‌توانیم ارزش این ضرب‌العجل را برای کشور در شرایط فعلی درک کنیم به خصوص اینکه ادامه یافتن تحریم‌های چند جانبه خسارت‌های سنگینی برای کشور به جای گذاشته است.
نسخه اروپایی‌ها و محور عبری- عربی برای بازگشت امریکا به برجام
هم اکنون دو دیدگاه جدی مخالف ایران به دنبال تحمیل نگاه خود در واشنگتن بر سر برنامه هسته‌ای ایران است. دیدگاه اول مرتبط به کشور‌های اروپایی است که خواهان نوعی بازگشت ناقص به برجام در چارچوب یک مهلت زمانی تا انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در سال ۱۴۰۰ هستند.
بر اساس مدل برگشت ناقص به برجام امریکا برای بازگشت به این توافق بین‌المللی برخی تحریم‌ها را به صورت محدود برمی‌دارد و انجام این کار را به صورت کامل منوط به آغاز گفتگو‌های فراگیر بین ایران و امریکا بر سر مسائلی همچون بحث‌های موشکی و هسته‌ای می‌کند. بر این اساس، امریکا می‌تواند محدودیت خرید نفت را تا سقف یک میلیون بشکه برای ایران تمدید و در برخی امور بشردوستانه همچون خرید غذا و دارو تسهیلاتی را برای استفاده از ذخایر ایران در سایر کشور‌ها همچون کره‌جنوبی و عراق فراهم کند. این پیشنهاد را در حقیقت می‌توان تکمیل شده همان پیشنهادی دانست که در جریان سفر ظریف به فرانسه و دیدار با مکرون در جریان اجلاس هفت کشور صنعتی مطرح شده بود.
بدون شک این نگاه به هیچ عنوان مطلوب نظام جمهوری اسلامی ایران نخواهد، چراکه ایران به دنبال بهره‌گیری از تمام مواهب برجام آن هم با موج تحریم‌های چندجانبه امریکاست.
دیدگاه دیگر لابی گسترده رژیم‌صهیونیستی و کشور‌های عربی است که به‌دنبال منوط شدن بازگشت به برجام به یک توافق قطعی در خصوص برنامه موشکی ایران هستند. این دیدگاه را به وضوح می‌توان در مقاله توماس فریدمن روزنامه‌نگار نشریه نیویورک تایمز در مقاله هفته گذشته این روزنامه دید.
فریدمن که به نوعی نماینده غیر رسمی لابی سعودی در رسانه‌های امریکایی محسوب میشود طی یادداشتی خطاب به بایدن رئیس‌جمهور امریکا نوشت: «اگر بایدن قبل از دستیابی به تفاهم درباره صادرات موشک‌های دقیق هدایت‌شونده سعی کند توافق هسته‌ای ایران را همانطور که در گذشته بود از سر بگیرد و از قدرت تحریم‌های شدید اقتصادی علیه ایران دست بکشد، من گمان می‌کنم از جانب اسرائیل، امارات و عربستان با مقاومت‌های زیادی روبه‌رو خواهد شد.»
در بخش دیگری از یادداشت آمده است: «اسرائیل و متحدان عرب خلیج فارس نمی‌خواهند مشاهده کنند امریکا اهرم فشارش علیه ایران را که برای مهار برنامه هسته‌ای‌اش استفاده کرد، (تحریم‌های نفتی) قبل از اینکه از تعهد ایران برای پایان دادن به صادرات موشکی خود اطمینان حاصل نماید رها کند و این بسیار مذاکره را دشوار می‌سازد.»
البته به ظاهر دولت بایدن هم بحث مذاکرات موشکی و منطقه‌ای وسیع‌تر را در ذهن دارد، اما از نگاه تیم سیاست خارجی وی باید این مسئله پس از بازگشت به برجام و در قالب مذاکرات جدی‌تر و بزرگ‌تر مطرح شود؛ نکته‌ای که از نظر لابی سعودی‌ها و صهیونیست‌ها بازگشت به همان سیاست‌های اشتباه قبلی است.
فشار روی نقطه حساس امریکایی
نگاهی به مواضع کنونی بایدن نیز نشان می‌دهد وی بیش از آنکه نگران بحث‌های منطقه‌ای و سیاسی با ایران باشد نگران حرکت جهشی ایران به سمت توسعه ظرفیت‌های هسته‌ای خود است.
او در گفت‌وگویی با شبکه خبری سی. ان. ان با انتقاد از سیاست‌های دونالد ترامپ می‌گوید: «نقطه پایانی این است که ما به ایران اجازه دستیابی به تسلیحات اتمی ندهیم. او (ترامپ) از (توافق) خارج شد تا چیز سخت‌تری به‌دست بیاورد، [ولی]چه کاری انجام دادند؟ آن‌ها (دولت ترامپ) توانمندی (ایران) برای داشتن مواد اتمی را افزایش دادند. آن‌ها (ایران) در حال حرکت به سمت توانایی داشتن میزان کافی مواد برای ساخت سلاح اتمی هستند و البته مسئله موشکی هم که هست.»
با توجه به همین سخنان می‌توان گفت الزام مصوبه مجلس درباره افزایش ظرفیت غنی‌سازی کشور و همچنین انباشت بیشتر مواد اتمی می‌تواند به عنوان ابزاری برای افزایش نگرانی امریکایی‌ها در طول یک ماه اول دولت بایدن ایفای نقش کرده و کار را برای مذاکره‌کنندگان ما سهل‌تر کند.
اهمیت این مسئله زمانی بیشتر میشود که ما محدودیت‌های خود را در تعامل با امریکا در نظر بگیریم. بر خلاف کشور‌های اروپایی، سعودی و عربی ایران فاقد هر گونه لابی در واشنگتن است و از این رو تنها راه ایران برای تحمیل گزینه‌های خود به امریکا استفاده از ابزار‌های قدرت خود است.
باید این انگاره محاسباتی برای امریکایی‌ها که بی‌عملی ایران را در مقابل هر گونه فشار تحریمی مسجل کرده است شکسته شود و مصوبه هفته گذشته مجلس اولین قدم در این مسیر است. طبیعی است این مصوبه باید از سوی دیپلمات‌های ایرانی تبدیل به یک امتیاز ملموس برای کشور شود که اصلی‌ترین آن برداشته شدن تحریم‌ها و استفاده دوباره ایران از ظرفیت‌های خود به خصوص در حوزه نفت است. این مأموریتی است که به طور حتم تمام دستگاه‌ها و ارگان‌های کشور در تمامی سطوح حامی آن خواهند بود.
سایر اخبار این روزنامه
ظریف: امریکا و اروپا خفه شوند
یارانه پنهان ۱۴۰۰ هزار میلیارد تومانی لایحه بودجه ۱۴۰۰
بازی ریاضی برای امضای قرارداد‌های خاص نفتی
رنگ کرونایی پایتخت از امروز نارنجی میشود
«تراورس» به ریل خدمت بازگشت
گوشت و روغن و پوشک هم دست نظامیان است؟
جنگ روانی و ادراکی دشمن برای مدیریت محاسبات ایران
اصالت مذاکره نزد اصلاح‌طلبان
روحانی: هول نشوید، بگذارید کارمان را بکنیم! قالیباف: هول نیستیم ۷ سال است منتظریم
آتش پشتیبانی مجلس برای تقویت خاکریز مذاکره‌کنندگان ایرانی
