راه‫های بازگشت به توافق هسته‫ای چیست؟ عزم جهان برای بازگشت به برجام

یکی از طراحان نامه نمایندگان ارشد دموکرات به جو بایدن در حمایت جدی از ایده وی برای بازگشت بدون پیش‌شرط به برجام، می‌گوید: ما به متحدان خود این سیگنال را می‌فرستیم که آمریکا در راه بازگشت به میز مذاکره است!
به گزارش اقتصادنیوز تریتا پارسی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه جرج تاون و رئیس سابق شورای ملی ایرانیان آمریکایی -نایاکNIAC- در مطلبی با عنوان «دموکرات‌های مجلس نمایندگان در حمایت از توافق هسته‌ای متحد می‌شوند»، به بررسی نامه رهبران دموکرات کنگره به جو بایدن مبنی بر حمایت از ایده بازگشت بی‌قیدوشرط به توافق هسته‌ای پرداخته است.
گریگوری میکس، رئیس منتخب کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا به ریسپانسیبل استیت‌کرفت -وابسته به موسسه کوئنسی- گفت که رهبران دموکرات کنگره پیام «حمایت قاطعانه» خود از وعده رئیس جمهوری منتخب برای «بازگشت بدون پیش‌شرط» به توافق هسته‌ای ایران را به جو بایدن رساندند.
وی همچنین اعلام کرد: ما به متحدان خود این سیگنال را می‌فرستیم که آمریکا در مسیر بازگشت به میز [دیپلماسی] است!


آغاز فعالیت «تیم شلاق» حامیان برجام
این نامه که ابتدا توسط آژانس تلگرافی یهودی گزارش شده، توسط اعضای تیم شلاق تهیه شده است که در سال 2015 با تامین حمایت اکثریت مجلس، مسیر عبور برجام از کنگره را هموار کردند؛ باربارا لی ( نماینده کالیفرنیا)، ژان اسکاووسکی (ایلینویز)، دیوید پرایس (کارولینای شمالی) و گرگوری میکس (نیویورک)، با همراهی خواکین کاسترو (تگزاس) و برد شرمن (کالیفرنیا). این نامه در تقبیح خروج دولت ترامپ از توافق است و استدلال می‌کند که بازگشت به توافق نه تنها امکان دستیابی به تسلیحات هسته‌ای را سلب می‌کند بلکه زمینه و زیربنای پیشرفت در سایر مسائل مهم را نیز فراهم می‌کند.
لازم به توضیح است که اصطلاح شلاق در سیاست (بخصوص در آمریکا) به فرد یا گروهی از نمایندگان کنگره (سنا و نمایندگان) اطلاق می‌شود که وظیفه آن‌ها حصول اطمینان از هم‌صدایی، همراهی و هم‌رایی اعضای حزب با دیسیپلین و دستورکار حزبی در طول دوره نمایندگی و یا در یک برهه خاص است. این افراد معمولا از میان چهره‌های بانفوذ و باسابقه حزب انتخاب می‌شوند.
دیوید پرایس، نماینده باسابقه کارولینای شمالی گفت: من و همکارانم -از جمله هر سه نامزد اصلی ریاست کمیته روابط‌خارجی مجلس- تصمیم مهمی گرفتیم که با ارسال یک پیام قوی و یکپارچه از سوی کنگره به جو بایدن، حمایت خود را از دیپلماسی - از جمله اقدامات اولیه برای بازگشت ایران و ایالات متحده به پیروی از تعهدات برجامی- را اعلام کنیم.
برخلاف تصورات رایج مبنی بر اینکه کنگره آمریکا رویکردی خصمانه درباره دیپلماسی با ایران دارد، سازماندهی سریع چنین نامه‌ای با حمایت هر دو رهبر دموکرات و هر سه نامزد مدعی ریاست کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان، نشان‌گر اتفاق نظر و حمایت قابل توجه دموکرات‌ها در این زمینه است. حمایت چهره‌ای چون برد شرمن - که در سال 2015 مخالف سرسخت برجام بود- از ایده بازگشت به برجام، یک شاهد مثال در تایید این مدعاست.
قانون گذاران حمایت روزافزون از توافق هسته ای را هم در نتیجه لزوم بازیافتن برخی زمینه‌های مشترک و هم ناشی از درک اینکه توافق کارایی داشت و ایالات متحده را در موضع قوی‌تری قرار داده بود، می‌دانند.
گرگوری میکس همچنین گفت: مردم اکنون می‌دانند که وقتی ما در برجام بودیم، ایران نیز از آن تبعیت می‌کرد. این توافق نتیجه داد! ما امکان بازرسی از برنامه هسته‌ای آنها را داشتیم و این جهان و منطقه را ایمن‌تر می‌کرد.
از سوی دیگر باربارا لی گفت: من فکر می‌کنم آنچه که شاهدیم تمایل اعضای کنگره به اجتناب از یک سیاست شکست خورده و بازگشت به توافقی است که واقعاً جواب داده بود.
نقش کلیدی گریگوری میکس در ممانعت از جنگ با ایران
این ابتکار نه تنها نمایان‌گر رویکرد کنگره نسبت به برجام، بلکه حاکی از نقش حمایت‌گرانه HFAC تحت مدیریت گریگوری میکس در زمینه دیپلماسی است. نماینده دموکرات نیویورک مدت‌ها نقش مهمی در دیپلماسی پشت پرده با دشمنان ایالات متحده ایفا کرده است. بعنوان رئیس مجمع گفتگوی کنگره، میکس پیشگام گشودن کانال‌های ارتباطی با کشورهایی مانند ایران، کوبا و ونزوئلا بوده است.
ارتباط با ظریف
تلاش‌های او در راستای دیپلماسی با تهران تقریباً به دو دهه قبل برمی‌گردد؛ یعنی زمانی که حمایت از مذاکرات با ایران از نظر سیاسی بسیار پرخطر و پرهزینه بود. در زمان ریاست‌جمهوری جورج دبلیو بوش، میکس به امید جلوگیری از درگرفتن جنگ میان ایالات متحده و ایران، در مسیر گشودن کانال‌های ارتباطی میان اعضای کنگره و سفیر وقت ایران در سازمان ملل کمک شایانی کرد.
میکس با نیم‌نگاهی به آینده، اشاره می‫کند که HFAC می‌تواند حتی نقش فعال‌تری در برقراری گفتگو با سایر پارلمان‌ها از جمله با پارلمان ایران داشته باشد. وی به من [تریتا پارسی] گفت: کارهای زیادی باقی مانده است، زیرا دو طرف هنوز کاملا آماده نیستند. اما ما می‌توانیم به آن نقطه برسیم.
بورل: اتحادیه اروپا باید راهی برای بازگشت آمریکا به برجام پیدا کند
همچنین مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یادداشتی نوشت اتحادیه باید راهی را برای بازگشت آمریکا به برجام و پایبندی ایران به تعهدات خود بر اساس توافق هسته‌ای بیابد.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، جوزپ بورل، در مقاله‌ای استراتژیک با محوریت تاثیر همه‌گیری ویروس کووید-۱۹ درامور جهانی، نسبت به اختلافات فزاینده میان بازیگران، افزایش فقر و تقویت رژیم‌های استبدادی هشدار داد.
هدف بورل از این یادداشت ۹ صفحه‌ای که در رسانه‌های معتبر دنیا منتشر شد، ایجاد یک بحث سیاسی، استراتژیک و قابل تامل در مقیاس قاره‌ای است.
او نوشت: تاثیر بحران کووید-۱۹ برای اتحادیه اروپا و سیاست خارجی آن، به تصمیماتی که در ماه‌های آینده اتخاذ خواهیم کرد، بستگی خواهد داشت. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، می‌گوید همه گیری کووید-۱۹ اولین بحران جهانی از ابتدای قرن ۲۰ تاکنون است که در آن آمریکا نقش اصلی را نداشته است.
بحران چندجانبه گرایی در حالی ادامه دارد که عملا گروه ۷ و گروه بیستی وجود ندارد، شورای امنیت سازمان ملل متحد فلج شده و بسیاری از ساختار‌های بخشی مانند سازمان تجارت جهانی یا سازمان جهانی بهداشت به میدان جنگ کشور‌ها با یکدیگر تبدیل شده است.
بورل مدعی است انتخاب جو بایدن در آمریکا چشم انداز دلگرم کننده‌تری برای چندجانبه گرایی ایجاد می‌کند، اما هشدار می‌دهد که اتحادیه اروپا نباید انتظار معجزه داشته باشد. او در ادامه با بیان اینکه اروپا باید تا حد امکان همکاری خود با دیگران را حفظ کرده و فقط در مواقع ضروری به تنهایی عمل کند، می‌نویسد البته حتی با حضور بایدن در کاخ سفید هم نمی‌توان انتظار داشت که اتحادیه اروپا و آمریکا در همه موارد توافق کنند.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بیان کرد: بحث در مورد اینکه آیا ما باید رویکردی مبتنی بر خودمختاری اروپا یا مشارکت فراآتلانتیک اتخاذ کنیم، اتلاف وقت است، این‌ها دو روی یک سکه هستند، اروپای آگاه با استراتژیک و خودمختار متحد بهتری برای آمریکاست.
از نظر تعامل با آمریکا، بورل طرفدار طرح پیشنهاد به جای درخواست است. او می‌گوید اتحادیه اروپا باید راهی برای دستیابی واشنگتن به توافق هسته‌ای ایران و بازگشت آن به شرایط کامل با دولت بایدن بیابد.
تاکید کارشناسان و رسانه های ژاپن بر مقبولیت گسترده جهانی برجام
به رغم کارشکنی های برخی از دولت ها و اقدامات تروریستی آنها علیه ایران، کارشناسان و رسانه های ژاپن تاکید می کنند که حمایت گسترده ای در سطح بین المللی از برجام وجود دارد.
به گزارش ایرنا از رسانه ها و کارشناسان ژاپنی، توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ میلادی توافقی بسیار مهم در سطح بین المللی و جهانی است که اصول منطقی دارد و طبیعی است که خروج آمریکا از آن باعث نارضایتی بسیاری از کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران شد.
این کارشناسان بر این باورند که سایر دولت ها از جمله ژاپن نباید از هیچ تلاشی در حمایت از برجام خودداری کنند باید با یک تلاش مضاعف، «جو بایدن» رئیس جمهوری منتخب آمریکا تشویق شود که به این توافق بازگردد و همه طرف ها به تعهداتشان پایبند باشند.
روزنامه ژاپن تایمز در همین ارتباط در تحلیلی راجع به کارشکنی هایی که صورت می‫گیرد، نوشت: یکی از این اقدامات ترور «محسن فخری‫زاده» مهمترین دانشمند هسته‫ای ایران بود آنهایی که طراح چنین اقدامی بودند می خواستند باعث تنش در منطقه خلیج فارس شده و ایران را وادار به واکنش‫هایی کنند که تبعات سنگینی برایش داشته باشد.
گزارش تاکید کرده است معمولاً اسرائیل مسئول چنین ترورهایی خوانده می شود و ویژگی های این اقدام نیز با عملیات های اسراییل همخوانی هایی داشته است و پس از این واقعه محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، این عملیات را یک اقدام تروریستی دولتی توصیف کرد، حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران هم قول داد در زمان مناسب علیه عاملان آن اقدام خواهد شد، رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران هم بر مجازات قطعی عاملان و کسانی که دستور این ترور را صادر کرده‫اند، تاکید کرد.
ژاپن نیوز از دیگر رسانه‫های این کشور نیز به دنبال تحولات اخیر گزارش کرد که برجام یک توافق کاملا منطقی است اقدامات تروریستی از این دست باعث توقف برنامه هسته ای ایران برای همیشه نمی شود بلکه نارضایتی و عزم راسخ ایران را به دنبال دارد.
در این گزارش آمده است: بازگشت آمریکا به برجام و اجرای آن با توجه به اینکه برنامه هسته ای ایران تحت نظارت آژانس بین‫المللی انرژی اتمی است، باعث می‫شود تا فشار بر اقتصاد ایران در کنار تنش‫ها کاهش یابد و روند اعتماد سازی را آغاز می‫کند که پایه و اساس هر توافق بلندمدت موفقیت آمیز خواهد بود.
رسانه‫ها و کارشناسان ژاپنی بر نقش این کشور نیز تاکید می‫کنند و بر این باورند که سایر دولت‫ها مانند ژاپن باید تلاش کنند آنها باید هم دولت ایران و هم دولت بایدن را تشویق کنند که در چارچوب توافق همکاری کنند این باید یک مسئله کاملا روشن باشد.
تحلیل‫های کارشناسان ژاپنی نشان دهنده آن است که حفظ برجام به کمک نیاز دارد و برعهده دولت های مختلف از جمله ژاپن است که در این زمینه فعالیت کنند باید برای همه روشن شود که حمایت گسترده‫ای از برجام وجود دارد و سایر دولت ها برای اطمینان از انطباق با مفاد آن و گسترش گفت و گوها با ایران، در تلاش هستند و ایالات متحده و دیگر کشورهای امضا کننده از جمله چین، روسیه و اعضای اروپایی توافق با یکدیگر همکاری خواهند کرد.