تحصیل دیگر رایگان نیست، خیلی‌ها جاماندند!

سرویس جامعه جوان آنلاین: هنوز از یاد‌ها نرفته‌است که پیش از شروع سال تحصیلی جاری، وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد: «۵۰ درصد کودکان بازمانده از تحصیل، در اثر عواملی مانند «فقر فرهنگی خانواده‌های کودکان کار»، «عدم دسترسی به مدرسه» و کودکانی که در حیطه استثنایی قرار دارند از آموزش جامانده‌اند.» حاجی میرزایی همچنین بخشی از آمار جاماندگان از تحصیل را مربوط به کودکانی دانست که ادامه تحصیل آن‌ها در خارج از کشور به اطلاع آموزش‌وپرورش نرسیده یا فوت کودک به دلایل مختلف از جمله عدم حذف یارانه به ثبت احوال اعلام نشده‌است، اما او هیچ آمار دقیقی از تعداد کودکان بازمانده از تحصیل ارائه نکرد. وزیر آموزش و پرورش که به راحتی در اظهاراتش صورت مسئله را پاک و ترک تحصیل را یک پدیده رایج عنوان کرد، گفت: «قطعاً وجود ویروس کرونا ترک تحصیل را تشدید خواهد کرد.» حاجی میرزایی با اشاره به اینکه تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل خیلی زیاد نیست، بر ضرورت انعقاد تفاهمنامه همکاری بین آموزش‌وپرورش و دیگر دستگاه‌های دولتی تأکید کرد. حالا به دلیل عادی پنداشتن وضعیت کودکان جامانده از تحصیل، از آن روز تا امروز اقدام مؤثری برای جلوگیری از ترک تحصیل دانش‌آموزان انجام نشده‌است و آنطور که مدیر کل آموزش و پرورش استان خراسان رضوی می‌گوید یک فاجعه تحصیلی در کشور رقم خورده‌است.
۴۰ هزار دانش‌آموز از تحصیل جامانده، فقط در خراسان رضوی
قاسمعلی خدابنده در این‌باره به خبرنگار «جوان» می‌گوید: «براساس بررسی‌های ما، حدود ۴۰هزار دانش‌آموز از تحصیل جامانده‌اند. متأسفانه با توجه به اینکه سه ماه از سال تحصیلی می‌گذرد، بعید است که پرونده‌ای ثبت‌نشده در مدارس باقی مانده‌باشد. از طرفی حدود ۴۰ درصد از دانش‌آموزانی که در مدارس استان ثبت‌نام کرده‌اند به دلیل نبود موبایل، تبلت و همچنین اینترنت، دسترسی به «شاد» ندارند و از آموزش مجازی بی‌بهره هستند.»
مدیر کل آموزش و پرورش خراسان رضوی درباره اقداماتی که برای بازگرداندن دانش‌آموزان جامانده از تحصیل صورت گرفته‌است، می‌گوید: «اداره کل آموزش و پرورش استان، کمیته‌ای تشکیل داده و درخواست کرده‌ایم در شهرستان‌ها هم شکل بگیرد تا از طریق مدیران مدرسه، دهیاران و خانه‌های بهداشت، دانش‌آموزان را شناسایی کنیم و به چرخه فرآیند آموزش بازگردانیم. همچنین معاونین آموزشی و مسئولان ادارات آموزش نیز پیگیر این مسئله هستند و به موازات کمیته اداره کل فعالیت می‌کنند.»


او در پاسخ به این سؤال که علت ترک تحصیل این تعداد از دانش‌آموزان چیست، می‌گوید: «عوامل متعددی دارد، اما در مناطق محروم و مرزی نسبت به مناطق شهری آمار بالاتری وجود دارد. البته شرایط کرونا اقتصاد خانواده‌ها را هم دچار بحران کرده که در این عامل بی‌تأثیر نیست. همچنین عدم دسترسی به تلفن همراه و اینترنت نیز در این زمینه اثرگذار بوده‌است. بخش دیگر نیز مربوط به کلاس‌هایی است که به صورت غیررسمی در برخی مناطق از جمله در مساجد تشکیل می‌شود و این افراد در سامانه‌های ما ثبت‌نام نمی‌شوند. متأسفانه در سال گذشته ۱۳ هزار دانش‌آموز ترک تحصیلی داشتیم که این آمار در سال تحصیلی جاری به ۴۰هزار نفر افزایش یافته‌است.»
خدابنده درباره اقداماتی که برای تسریع در شناسایی جاماندگان از تحصیل انجام شده‌است، اظهار می‌دارد: «ما از خانواده‌ها و همچنین نهاد‌ها و ارگان‌هایی که با این خانواده‌ها ارتباط دارند، درخواست کرده‌ایم تا جاماندگان از تحصیل را خیلی سریع شناسایی و معرفی کنند تا در مرحله بعد با کمک به خانواده‌ها، این بچه‌ها را به مدرسه بازگردانیم.»
خدابنده: آمارهایمان دقیق است
خدابنده در پاسخ به کسانی که قصد تکذیب آمار ترک تحصیلی‌های خراسان رضوی را دارند، می‌گوید: «آمار ما براساس دانش‌آموزانی است که در سال گذشته ثبت‌نام کرده‌بودند، اما در سال تحصیلی جاری برای ادامه تحصیل ثبت‌نام نکرده‌اند، همچنین کودکان بین شش تا ۱۰ سال که ثبت احوال آمار این بچه‌ها را به ما داده و مشخص شده اسم آن‌ها برای تحصیل در مدارس ثبت نشده‌است. آمار ما دقیق و براساس کدملی و تولد افراد است که آن‌ها را از ثبت احوال گرفته و با سامانه خودمان تطبیق داده‌ایم. متأسفانه ۴۰ هزار نفر در سامانه ما ثبت‌نام نشده‌اند، البته ممکن است تعداد بسیار کمی از این بچه‌ها به استان‌های دیگر رفته و در مدارس دیگر ثبت‌نام کرده‌باشند، اما تعدادشان زیاد نیست آمار ما را نقض کند.»
مدیر کل آموزش و پرورش خراسان رضوی معتقد است تا زمانی که شفاف‌سازی درباره آمار جاماندگان از تحصیل صورت نگیرد، نمی‌توان مشکلی را حل کرد و اقدام مؤثری برای آن انجام داد. خدا بنده درباره اینکه چه نهاد‌هایی و چه سازمان‌هایی برای تسریع در بازگرداندن ترک تحصیلی‌ها می‌توانند کمک کنند، اظهار می‌دارد: «کمیته امداد می‌تواند در این زمینه به ما کمک کند، زیرا که بخش زیادی از دانش‌آموزان مناطق محروم تحت پوشش این کمیته هستند. همچنین دهیاری‌ها و خانه‌های بهداشت نیز در شناسایی این بچه‌ها می‌توانند به ما کمک کنند.»
خبر خوشی که محقق نشد
خدابنده در پاسخ به این سؤال که اینترنت و تبلت رایگان چه شد، می‌گوید: «متأسفانه اینترنت رایگان خبر خوشی بود که محقق نشد، این در حالی است که ضعیف‌بودن اینترنت و پهنای باند آن نیز موجب سردرگمی دانش‌آموزان برای درس خواندن شده‌است. همچنین همکاران ما نیز در آموزش مجازی، با مشکل رو به رو شده‌اند. ما پیگیر تحقق وعده‌ها هستیم، اما وزارت ارتباطات باید با همت جدی‌تری اقدام کند، زیرا که این کار از عهده وزارت آموزش و پرورش خارج است.»
او اظهار می‌دارد: «تعدادی تبلت را با کمک خیرین به دست دانش‌آموزان رسانده‌ایم و مبلغ ۱۱ میلیارد تومان اداره کل آموزش و پرورش را برای تأمین تبلت دانش‌آموزان مناطق محروم هزینه کردیم، اما این‌ها تعداد ۵ هزار و ۵۰۰ تبلت را پوشش داد که کافی نبود. براساس برآورد ما فقط در شهر مشهد ۲۵ هزار دانش‌آموز تبلت ندارند و نمی‌توانند درس بخوانند. ما با شهرداری و شورای شهر مشهد نیز مذاکره کرده‌ایم که به ما قول مساعدت داده‌اند، اما تا امروز اقدام عملی در این زمینه انجام نشده‌است.»
شفاف‌سازی کنید!
افزایش چشمگیر جاماندگان از تحصیل فقط مربوط به خراسان رضوی نمی‌شود، بلکه در سایر استان‌ها نیز ترک تحصیلی‌ها در حال افزایش هستند و اگر مسئولان آموزش و پرورش به بی‌توجهی‌هایشان ادامه دهند، این آمار بیشتر هم خواهد شد. اگر آمار ۴۰ هزار ترک تحصیلی خراسان رضوی را به بقیه استان‌ها هم تعمیم بدهیم، با ترک تحصیلی میلیونی مواجه خواهیم شد.
لازم است هر چه سریع‌تر در این زمینه شفاف‌سازی صورت گیرد و مسئولان با کمک کارشناسان و صاحبنظران، راهکار‌هایی را برای حل فوری افزایش آمار ترک تحصیل پیدا کنند؛ راهکار‌هایی که فقط در مرحله مصاحبه و انتشار آن در رسانه‌ها نباشد، بلکه به مرحله عمل و اجرا برسد تا شاهد بازگشت جاماندگان از تحصیل به مدارس باشیم و مانع از فاجعه‌ای بزرگ در کشور شویم.