عقلانیت در سیاست خارجی؛ وحدت در سیاست داخلی

آرمان ملي- حميد شجاعي: تاکنون عقلا و دلسوزان نظام بارها بر مفهوم منافع ملي و لزوم اتخاذ سياست‌ها و رويکردهايي که تضمين‌کننده اين منافع در سياست داخلي و سياست خارجي باشند تاکيد داشته‌اند. از همين رو است که مطرح مي‌شود هر اندازه که انسجام، وحدت و اتحاد ملي بالاتر رود دولتمردان کشور با عزمي راسخ‌تر و از موضع اقتدار بالاتري در مقابل دشمنان ايستاده و سخن مي‌گويند؛ لذا براي اينکه اين شرايط همواره در کشور ساري و جاري باشد بايد از برخي اقدامات و تحرکات خودداري کرد و نسبت‌به برخي اقدامات همت گمارد. آنچه مسلم است از آنجايي که به‌خصوص حوزه سياست خارجي عرصه هوشمندي، درايت و عقلانيت در تعامل با ساير دولت‌هاست شايسته است که در روابط بين‌المللي عقلانيت در تصميم و طمانينه در اقدام و عمل در دستورکار قرار گيرد تا بهتر و بيشتر در راستاي کسب منافع ملي از روابط بين‌المللي بهرمند شويم. از اين رو مشخص است که هرگونه رفتارهاي احساسي، هيجاني و هيجان‌زدگي در اتخاذ مواضع مي‌تواند ما را از آنچه تحت عنوان منافع ملي از آن ياد مي‌آوريم دور کند. آن هم در شرايط کنوني دنيا که مناسبات اقتصادي درهم‌تنيده و اساسا دوست و دشمن دائمي در جهان وجود ندارد و کشورها بر مبناي منافع ملي خود به ارتباط و دادوستد با ساير کشورها مي‌پردازند. لذا چه بهتر است که در اتخاذ مواضع داخلي درخصوص سياست خارجي نيز زباني واحد به کار برود تا برخي رفتارهاي خلاف منافع ملي احتمالا هزينه‌‌آفرين نشود. قطع‌به‌يقين تمامي مسئولان و مقامات در راستاي پيشرفت و اعتلاي کشور قدم برمي‌دارند و هر نهادي براي بهتر شدن پيشبرد امور تلاش مي‌کند اما به نظر مي‌رسد نتيجه نهايي و عملي زماني از راه برسد که تمام اين عملکردها همراستا شده و در شاکله يک کل واحد عمل کند. نکته اينجاست که نبايد اجازه دهيم برخي اختلافات در نحوه اجراي امور يا تصميم‌گيري‌ها سبب شود دشمن از اين اختلاف استفاده کرده و خيال خامي براي تاثيرگذاري در اين اختلافات در سر بپروراند. مسائلي مثل توافق برجام يا لوايح چهارگانه FATF با اينکه مخالفاني در داخل کشور دارد اما در ساختار حاکميت به بحث گذاشته شده و درخصوص آنها تصميم‌گيري مي‌شود. پس چه بهتر که برخي جريانات يا اشخاص با اظهاراتي بعضا غيرکارشناسي برخلاف منافع ملي سخن نگويند و به عبارتي، منافع جناحي و جرياني را بر منافع ملي ترجيح ندهند تا ايران هميشه از موضع عزت و اقتدار با موضوعات مختلف داخلي و خارجي برخورد کند. تعامل و هم‌زيستي مطلوب ميان قوا مي‌تواند به اين امر کمک شاياني کند. آقاي رئيس‌جمهور که درخواست بررسي FATF در مجمع تشخيص مصلحت را داشتند و مقام معظم رهبري نيز پذيرفتند و ارجاع دادند به مجمع؛ به نظر مي‌رسد اکنون ديگر حضور نيافتن آقاي روحاني در جلسات مجمع توجيهي ندارد. چراکه مجمع مي‌تواند مرکز رفع مجادلات بيناحاکميتي باشد؛ پس حضور رئيس‌جمهور در مجمع ثبات‌آفرين است.
وحدت رويه در سياست خارجي
يک تحليلگر مسائل بين‌الملل اظهار داشت: بزرگ‌ترين آفتي که وجود دارد جناحي ديدن موضوع برجام است که به نظر من خطرناک است. بازيگران سياسي چپ و راستي که بعضا حتي منتقد برجام بودند سعي مي‌کنند امروز امتياز احياي برجام به آنها برسد يا حداقل امتيازش به رقيب آنها نرسد. حشمت‌ا... فلاحت‌پيشه به«آرمان ملي» گفت: مخالفان برجام حتي حاضر هستند به قيمت کشتن فرصت کشور مانع از اين بشوند که ايران ديپلماسي برجام را در دستورکار قرار دهد که اين خطرناک است. رئيس سابق کميسيون امنيت ملي مجلس بيان کرد: بنده با اينکه به دبيرخانه شوراي عالي امنيت ملي بارها انتقادات جدي داشتم ولي معتقدم بايد هر نوع رفتاري در قبال برجام در شوراي عالي امنيت‌ملي متمرکز شود و اجازه اختلاف موضع به قواي مختلف در اين رابطه داده نشود. فلاحت‌پيشه تصريح کرد: اتخاذ عقلانيت در شکل دادن به يک وحدت رويه در سياست خارجي و پرهيز از تلاقي و تقاطع مواضع است.
تاثير اجماع در داخل بر مواجهه با غرب


يک استاد دانشگاه در خصوص لزوم اتخاذ عقلانيت در سياست خارجي اظهار داشت: بسيار بجاست که ما هميشه از موضع عقلانيت و اقتدار سخن بگوييم اما بايد چک و چانه‌هاي ديپلماتيک را نيز در نظر داشت؛ بنابراين نبايد پيشتر براساس خواسته‌هاي اروپايي‌ها عمل کرد. احمد نقيب‌زاده به «آرمان ملي» گفت: شايد بتوان سياست خارجي ايران را ادامه سياست داخلي دانست چراکه برخي درگيري‌هاي داخلي بر سياست خارجي و برخي موضع‌گيري‌ها نيز اثر مي‌گذارد؛ البته اگر قصد اين باشد که اين مطلب را به رخ غرب بکشيم که اگر اعتدال را برنتابند و سخت‌گيري کنند، دولت بعدي رويکرد سخت‌تري نسبت به اين دولت اتخاذ خواهد کرد پيام درستي فرستاده‌ايم. اين تحليلگر مسائل بين‌الملل بيان کرد: اجماع در داخل تبعا بر مواجهه با غربي‌ها تاثير خواهد گذاشت و اتفاق و اتحاد بر سياست خارجي هر کشوري اثر مي‌گذارد.
مسائل سياست خارجي به توافق ملي نياز دارد
يک تحليلگر مسائل بين‌الملل در ارتباط با لزوم اتخاذ موضع عقلانيت و طمانينه در سياست خارجي اظهار داشت: ما همه موضوعات را وارد مباحث سياست داخلي و رقابت‌هاي دروني مي‌کنيم و تقريبا هيچ موضوعي در حوزه روابط خارجي ما هم وجود ندارد که اجازه داده شود جنبه ملي پيدا کند. به همين دليل است که در غالب مسائل توانايي پذيرندگي اتفاق‌نظر ملي را نداريم. دياکو حسيني به«آرمان ملي» گفت: در مسائل مهم بايد تلاش کنيم هميشه يک اتفاق نظر ملي را داشته باشيم و پس از آن در طول دوره‌هاي بعدي تلاش کنيم اجماع را در حول تصميمات زنده نگاه داريم. وي تصريح کرد: بايد تلاش کنيم که فارغ از اينکه چه کسي در دولت است دستاوردي که حاصل مقاومت 3ساله بوده و مردم رنج آن را ديدند و همه هزينه دادند آن زحمات نتيجه دهد. اما مي‌بينيم که باز هم تلاش براي انداختن هر موضوعي به ماشين سياست داخلي ايران انجام مي‌شود و گاهي بي‌احتياطي‌هايي ديده مي‌شود که نتيجه آن مي‌تواند به از بين‌بردن برجام برسد. حسيني عنوان کرد: در مواردي که به امنيت ايران مربوط مي‌شود مسائل روابط خارجي را وارد گود رقابت‌هاي داخلي نکنيم چراکه به يک توافق ملي نياز هست.