روزنامه آفتاب یزد
1399/09/29
یک شب یلدای ساده چقدر آب می‌خورد؟
آفتاب یزد- گروه اقتصادی: کمتر از 48 ساعت دیگر، پاییز روزگار را به زمستان می‌سپارد و در روزهایی که باید کولاک و برف به سیاق چند دهه پیش خیابانها را بپوشاند و کرسی‌ها برپا شود؛ رسانه‌ها درباره قیمت سبد یلدا حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. و شیوع کرونا نیز همانطور که پیش‌بینی می‌شد مانع این نشد که شبهه برگزار نشدن یلدا باعث کاهش تقاضای اقلام شب یلدایی شود. امسال با وجود محدودیت‌های کرونایی که مهمانی‌های خانوادگی قرار نیست مثل گذشته باشد و شور و هیجان خرید تنقلات برای دورهمی‌های صمیمانه در بلندترین شب سال طبق روال همیشگی نیست، اما رد پای تورم در بازار کالاهای اساسی همچنان هویداست و با نگاهی به قیمت میوه، آجیل، گوشت، برنج و حتی پوشاک به نظر می‌رسد رد عمیق‌تر از گرانی در بازارها به جای مانده است! مردم می‌گویند یلدا دیگر ساده نیست و چند سالی میشود که به سوی یک شب‌نشینی مجلل رفته است. تزئین سفره شب یلدا از خرید شمع گرفته تا ظرف‌های آجیل، با هزینه‌های میلیونی دیگر از توان اقشار ضعیف خارج شده و با حقوق‌های 2 تا 3 میلیون تومانی دهک‌های درآمدی پایین جور درنمی‌آید. قیمت بسیاری از ظروف تزئینی سفره‌های یلدا حدود نصف دستمزد یک حداقل‌بگیر است؛ در یکی از فروشگاه‌ها، قیمت انواع ظروف میوه و آجیل کمتر از یک میلیون و 350 هزار تومان نیست و فروشنده می‌گوید با بالا رفتن قیمت ارز، بساط کاسبی در آستانه جشن‌های سنتی نیز حسابی از رونق افتاده است. هر چند خیلی از اقشار ضعیف دغدغه‌هایشان خرید ظرف و وسایل تزئینی برای یلدا نیست و به گفته خودشان به دلیل افزایش قیمت این اجناس لاکچری، سال‌هاست که قید تزئین سفره را زده‌اند، اما نگاهی به قیمت انواع خوراکی‌های یلدایی نشان می‌دهد که افزایش قیمت میوه و آجیل نیز دست کمی از ظروف و وسایل تزئینی یلدا ندارد. در این میان برخی معتقدند که در شرایط فشار اقتصادی، باید فرهنگ سنتی یلدا و پرهیز از اسراف و اشرافی‌گری را زنده کرد، اما در مواجهه با چنین افرادی باید گفت که این‌روزها حتی خرید حداقل‌های سفره طولانی‌ترین شب سال هم برای خیلی‌ها کاری سخت و نفس‌گیر است. کارگری با دستمزد سه میلیون تومان را در نظر می‌گیریم، فردی که از یک خانواده به طور متوسط چهار نفره برخوردار است و نمیتواند از زیر بار هزینه‌های شبی که فقط یکبار در سال است در برود و فرزندانش را محروم کند؛ طبق رسم بسیاری از خانواده‌ها در بلندترین شب سال، سبزی‌پلو با ماهی در سفره‌هایشان دارند؛ آن‌طور که رصد قیمت انواع برنج ایرانی و خارجی در بازار نشان می‌دهد قیمت این کالای اساسی که به عنوان یکی از اصلی‌ترین اقلام مصرفی کاربرد دارد، نسبت به سال گذشته رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است. بر همین اساس، افزایش قیمت برنج وارداتی که از حدود یکسال پیش همچنان ادامه دارد حالا تا جایی پیش رفته که نسبت به پارسال بیش از ۱۴۰درصد رشد داشته است؛ از سوی دیگر، بررسی وضعیت قیمت و تورم برنج براساس گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که قیمت هر کیلو برنج ایرانی به طور متوسط در آبان ماه امسال ۳۱هزار و ۸۰۰تومان بوده و تا ۳۵هزار و ۴۰۰تومان هم قیمتخورده است.
میوه‌فروشی‌های مرکز شهر تهران هندوانه شب یلدا را کیلویی ۴هزار و ۵۰۰ تومان تا 5 هزار تومان می‌فروشند، یعنی حدود دو برابر سال گذشته؛ در آذر پارسال هندوانه کیلویی یک هزار و ۷۰۰تومان نرخ‌گذاری شد. مشاهدات نشان می‌دهد دلایل گرانی هندوانه نسبت به سال گذشته کاهش سطح زیر کاشت و همین‌طور بالا رفتن هزینه‌های تولید است. هندوانه محصولی بسیار آب‌بر است و با توجه به شرایط خشکسالی که کشور در آن قرار دارد از ۵ سال پیش محدودیت‌هایی برای کاشت هندوانه در مناطق جنوبی کشور اعمال شد. این محدودیت‌‌ها باعث کاهش سطح زیر کشت و عرضه در بازار و همچنین تغییر کارکرد زمین‌‌های زیر کشت هندوانه شد. البته تمرکز این کاهش تولید روی صادرات بود و کمبودی در بازار داخلی ایجاد نکرد و هندوانه شب یلدای ایرانیان تامین است. براساس آمار در سال گذشته نزدیک به ۹۰۰هزار تن هندوانه و خربزه صادر شده است که بیشتر از ۵۰درصد میزان تولیدی هندوانه در کشور است. هندوانه درجه یک شب یلدای امسال ۴هزار و ۵۰۰تومان نرخ‌گذاری شده است.
انار میوه‌ای است که پای ثابت و محبوب سبد شب یلداست. در سال گذشته نزدیک به ۹۰۰ هزار تن انار در کشور تولید شد و آمارها نشان می‌دهد هر ساله ایران بین ۱۵ تا ۳۵ هزار تن انار صادر می‌کند که البته به سبب افزایش نرخ ارز و جذابیت بازارهای
صادراتی به نظر می‌رسد امسال عدد بیشتری ثبت شده باشد. انار در آذر سال گذشته کیلویی ۷ هزار و ۵۰۰ تومان نرخ‌گذاری شد، اما امسال به بالای ۲۰ هزار تومان رسیده است. به سبب خارج شدن نهاده‌های کشاورزی از لیست دریافت‌کنندگان ارز دولتی، قیمت این اقلام گاه تا ۴ برابر هم افزایش داشته که در کنار افزایش کرایه حمل‌ونقل و دستمزد کارگران پازل دلایل گرانی بازار میوه تکمیل میشود. مشاهدات میدانی نشان می‌دهد انار شب یلدا بسته به نوع و کیفیت از ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان نرخ‌گذاری شده است.
با شرایطی که شیوع کرونا ایجاد کرده، احتمالا امسال پرتقال و لیموشیرین جزو جدانشدنی سفره یلدای همه ایرانیان است. سالانه نزدیک به ۵میلیون تن مرکبات در کشور تولید میشود. پرتقال در آذر سال گذشته کیلویی ۷هزار تومان فروخته شد و شب یلدای امسال ۱۳هزار و ۵۰۰تومان. البته پرتقال درجه دو و سه بین ۸هزار و ۵۰۰ تا ۱۰هزار تومان نرخ‌گذاری شده است. همین‌طور لیموشیرین ۱۵ هزار تومان فروخته میشود که نشان می‌دهد نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۵۰ درصد افزایش قیمت داشته است.
حال با احتساب میانگینی از موارد فوق می‌توان پرسید در یک کلام یک خانواده 4 نفره برای میوه شب یلدا چقدر باید هزینه کند!؟ به‌عنوان پیش‌فرض، برای سبد میوه این خانواده 4نفره از هر میوه یک کیلو را در نظر می‌گیریم؛ به جز هندوانه که 2کیلو حساب میشود. یک هندوانه 2 کیلویی ۱۰هزار تومان برای این خانواده تمام میشود. همین‌طور برای خرید یک کیلو سیب درختی زرد ۱۹هزار تومان، پرتقال ۱۳ هزار تومان، لیموشیرین ۱۵هزار تومان، نارنگی ۱۸هزار تومان، انار ۲۵هزار تومان و کیوی ۱۹هزار تومان باید کنار بگذارد. جمع این سبد میوه ۱۱۹ هزار تومان میشود که با توجه به قیمت سال گذشته این سبد میوه نشان از افزایش بیش‌از دوبرابری دارد.
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، تورم خوراکی‌ها در آبان ماه بیشترین فشار را به خانواد‌ه‌های ایرانی آورده که در دسته میوه و خشکبار ۲۰ درصد نسبت به ماه قبل بوده است.
> پایان دوران دورهمی‌های عاشقانه و صمیمانه؛ حتی اگر کرونا نبود!
شاید در این میان تحلیل رضا پورقرایی، کارشناس بازار در گفتگو با خبرنگار «آفتاب یزد» قابل تامل و موید مشاهدات میدانی خبرنگار آفتاب یزد باشد که در خصوص وضعیت حاکم بر بازار مواد غذایی آن هم در شبهای منتهی به شب یلدا می‌گوید: «افزایش قیمت برنج ایرانی در آبان امسال نسبت به آبان پارسال بیش از ۳۷ درصد بوده است. این افزایش هزینه‌ها با رصد هر یک از کالاهای اساسی نشان از رشد قابل‌توجه قیمت‌ها نسبت به سال گذشته دارد. با احتساب این قیمت‌ها، در صورتی که این خانواده 4 نفره، نیم کیلوگرم برنج ایرانی خریداری کنند، باید به طور میانگین 16هزار تومان هزینه بپردازد! افزایش قیمت برنج تنها در محصولات داخلی مطرح نیست و با نگاهی به گزارش‌ها گفته میشود که هر کیلو برنج خارجی به طور متوسط در آبان امسال نسبت به مهرماه حدود ۷.۹درصد و در مقایسه با آبان پارسال تا ۱۴۳درصد افزایش قیمت داشته است که در هر صورت حکایت از گران‌تر شدن قیمت‌ها نسبت به سال گذشته را دارد و می‌توان گفت که هزینه کالاها نسبت به پارسال رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است.
وی با بیان اینکه از سوی دیگر، رشد هزینه تمام‌شده تولید و صید انواع ماهی و میگو، زمینه افزایش قیمت این مواد پروتئینی در بازار مصرف را فراهم کرده است می‌گوید: نکته قابل تامل اینجاست که با وجود تاکید کارشناسان تغذیه بر ضرورت مصرف ماهی و میگو، سهم این اقلام در سبد مصرفی خانوارهای ایرانی به‌خصوص دهک‌های درآمدی پایین جامعه به‌شدت کاهش یافته است و آن‌طور که رصد قیمت‌ها نشان می‌دهد امسال هم شاید خرید این مواد پروتئینی حداقل برای سفره یلدا از توان قشر
ضعیف برنیاید.
پورقرایی با اشاره به اینکه در حال حاضر در بازار در بین ماهیان دریایی پر مصرف از دریای شمال، ماهی سفید با قیمت هر کیلوگرم ۶۰ تا ۱۳۰ هزار تومان و از دریای جنوب، ماهی شوریده و شیر به ترتیب با قیمت هر کیلوگرم ۵۰ تا ۱۲۰هزار تومان و ۷۰ تا ۱۲۰هزار تومان عرضه میشود؛ اظهار می‌دارد: این یعنی در صورتی که این خانواده 4 نفره از همین حالا که آخر ماه است و درآمد خانوارها برای رسیدن به پایان خط به شمارش افتاده‌اند، هزینه کند، باید حداقل 50 تا 130 هزار تومان برای خرید این ماده غذایی پروتئینی هزینه کند!
این کارشناس بازار با بیان اینکه با افزایش قیمت کالاهای اساسی بعید به نظر می‌رسد قشر ضعیف در روزهایی مثل حالا که هنوز تا سرماه چند روزی باقی مانده و موعد حقوق سرنرسیده، برای خرید این کالاها بتوانند هزینه کنند چنین نتیجه می‌گیرد: بر همین اساس، اگر به گفته مسئولان این حوزه قیمت ماهی تا شب یلدا بالاتر برود، این خانواده 4 نفره باید مبلغ بیشتری برای خرید این محصول پروتئینی هزینه کند.
وی با استناد به قیمت‌هایی که این روزها در سوپرمارکت‌ها دیده میشود می‌گوید: البته پای گرانی امسال تنها به برنج و ماهی نرسیده و قیمت شیرینی و میوه نیز نسبت به سال گذشته افزایش قابل‌توجهی را نشان می‌دهد. مثلا اگر هر کیلوگرم پای سیب در سال گذشته 30هزار تومان بود، حالا قیمت این شیرینی پرطرفدار به 55هزار تومان در انواع قنادی‌ها رسیده است. باقلوا نیز هر کیلوگرم در سال گذشته 47 هزار تومان بود و حالا به 75 هزار تومان به ازای هر کیلو رسیده است؛ هر کیلوگرم شیرینی دانمارکی نیز در سال گذشته 28 هزار تومان به فروش می‌رفت که حالا با رشد نزدیک
به دو برابری به 45 هزار تومان رسیده است. در بازار میوه‌ها نیز رشد عجیبی از قیمت‌ها را نسبت به سال گذشته می‌توان دید؛ به‌طوری‌که قیمت هر کیلوگرم انار از 12 هزار تومان سال گذشته به 25هزار تومان رسیده است. قیمت هر کیلوگرم هندوانه نیز از 5هزار تومان سال98 به 7هزار تومان رسیده است. نارنگی از 6هزار و 500 به 25هزار تومان، سیب از 9هزار و 500 تومان به 23هزار تومان و خرمالو نیز از 15 هزار تومان به 28 هزار تومان رسیده است. رشد قابل‌تامل قیمت‌ها در بازار انواع آجیل‌های شیرین و شور نیز وجود دارد، بطوری‌که قیمت هر کیلوگرم آجیل شور از 160هزار تومان سال گذشته به 275 هزار تومان رسیده است. در بازار آجیل شیرین نیز قیمت هر کیلو، از 170 هزار تومان سال گذشته به 265هزار تومان رسیده و آجیل شب یلدا نیز از 130هزار تومان به 220هزار تومان رسیده است. با چنین نگاهی به نظر می‌رسد یک شب یلدا برای هر خانواده ایرانی با احتساب حداقل‌ها حدود 500 هزار تومان آب می‌خورد.
این کارشناس بازار با بیان اینکه ادعای امکان تهیه این اقلام از میادین میوه و تره بار آن هم در روزهایی که شیوع کرونا افراد متعهد و مراعات‌کننده را از رفتن به میادین پرازدحام باز می‌دارد می‌گوید: وقتی یک کیلو آجیل یلدا شامل مغز گردو، پسته، مغز فندوق، بادام منقا، بادام هندی، کشمش سبز، مویز، برگه، انجیر، توت خشک، مغز بادام، انجیر کرمانشاهی، نوقا، لوکوم میوه‌ای و 3 عدد باسلوق بیش از 200 هزار تومان قیمت داشته باشد چگونه آن شب یلدا به تحکیم روابط عاشقانه و صمیمانه بین اعضای خانواده‌ها خواهد انجامید!؟
با این وضعیت شاید دیگر نتوان چشم انتظار شنیدن قصه‌های شیرین مادربزرگ‌ها بود و از آن انتظار مرور خاطرات دوست داشتنی خانواده را در کانونی گرم و در سرمای زمستانی را داشت.
سایر اخبار این روزنامه
آیا دستمزد نقی معمولی غیرمعمولی بود؟
گروه‌های تروریستی یا شبه دولت‌هایی خطرناک؟!
فینال آسیایی در مدار عادل
بدون هیچ واهمه‌ای قربانیان فیشینگ شکایت کنند
گفتگوی خودمانی آفتاب یزد با دکتر علی بیگدلی کارشناس مسائل سیاسی و استاد تاریخ
فاصله خطرناک والدین و فرزند ان
خبرگزاری مجلس و دو درخواست از مجلس
اعتماد زدایی با دست کاری کتب درسی
پیام سیاسی یک لایحه اقتصادی
آبگرفتگی سریال‌ها تمامی ندارد؟!
دوستی خاله خرسه پدر و مادرها
جامعه ما
یک شب یلدای ساده چقدر آب می‌خورد؟
