روزنامه ایران
1399/09/29
ثبت جهانی نگارگری و آیین زیارت کلیسای تادئوس
زهرا کشوریخبرنگار
ایران نگارگری (مینیاتور) و آیین «زیارت کلیسای قره‌کلیسا (تادئوس)» را در فهرست جهانی یونسکو ثبت کرد. با ثبت این دو میراث ناملموس، تعداد میراث ناملموس ایران در یونسکو به 16 اثر رسید. این آیین با پیشنهاد مشترک ایران و ارمنستان و در یک پرونده مشترک به ثبت جهانی رسید. قره کلیسا (کلیسای سیاه) در نزدیکی چالدران و ماکو در جغرافیای آذربایجان غربی قرار دارد. پیش از این قره کلیسا سال ۱۳۸۵ به همراه کلیسای سنت استپانوس و زور زور در فهرست جهانی یونسکو قرار گرفته بود.
علی اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ثبت این آیین را نشان از دوستی دیرین ایرانیان با جامعه مسیحی ارمنستان دانست.نگارگری هم دیگر پرونده مشترک ایران با ترکیه، آذربایجان و ازبکستان است که عصرِ چهارشنبه ۲۶ آذر ۱۳۹۹ در پانزدهمین اجلاس کمیته بین‌الدول میراث فرهنگی ناملموس در فهرست میراث جهانی ناملموس یونسکو به ثبت رسید. ایران سابقه خوبی در ثبت جهانی میراث بشری با کشورهای همسایه دارد. این کشورها در سده‌های گذشته بخشی از ایران بودند که طی تحولات سیاسی از سرزمین مادر جدا شدند. نخستین پرونده مشترک ایران با کشورهای ایران فرهنگی در سال ۸۸ به ثبت جهانی رسید؛ آیین باستانی نوروز. این پرونده نخستین پرونده میراث ناملموس بود که با حضور هفت کشور با عنوان یک پرونده مشترک در فهرست میراث ناملموس یونسکو به ثبت رسید.این پرونده مشترک با درخواست و مدیریت ایران و همکاری کشورهای جمهوری آذربایجان، هند، قرقیزستان، پاکستان، ترکیه و ازبکستان به عنوان سومین اثر در فهرست میراث ناملموس جهانی ثبت شد. سال ۲۰۱۶ در یازدهمین اجلاس کمیته جهانی میراث فرهنگی ناملموس به میزبانی اتیوپی، نوروز برای بار دوم به ثبت رسید، چون پنج کشور افغانستان، عراق، قزاقستان، تاجیکستان و ترکمنستان خواستار الحاق به این پرونده شدند. نوروز بزرگترین پرونده میراث ناملموس از نظر تعداد کشورهای عضو در یونسکو است.
ردیف موسیقی سنتی ایرانی، هنر نمایشی آیینی تعزیه، آیین پهلوانی و زورخانه‌ای، موسیقی بخشی‌های خراسان شمالی، مهارت فرش‌بافی فارس، مهارت فرش‌بافی کاشان، دانش ساخت لنج و دریانوردی با لنج در خلیج فارس، نقالی ایرانی؛ قصه‌گویی نمایشی، آیین قالی‌شویان مشهد اردهال، نوروز، فرهنگ پخت نان لواش، چوگان‌بازی سوار بر اسب همراه با روایت‌گری و موسیقی، هنر ساختن و نواختن کمانچه، هنر ساختن و نواختن دوتار، دیگر پرونده‌های ثبت شده ایران در این فهرست جهانی هستند. علاوه بر نوروز، فرهنگ پخت نان لواش و هنر ساختن و نواختن کمانچه دو پرونده پیشین مشترک ایران با کشورهای همسایه است. فرهنگ پخت نان لواش بین ایران و آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان و ترکیه و هنر ساختن و نواختن کمانچه بین ایران و جمهوری آذربایجان مشترک است.
در پانزدهمین اجلاس مجازی کمیته جهانی میراث فرهنگی ناملموس به میزبانی جامائیکا نیز ایران چهار پرونده «مراسم زیارت کلیسای تادئوس» به صورت مشترک با ارمنستان، «جشن مهرگان» به صورت مشترک با تاجیکستان، «هنر مینیاتور» به صورت مشترک با کشورهای ترکیه، جمهوری آذربایجان و ازبکستان و «هنر ساختن و نواختن عود» به صورت مشترک با سوریه را ارائه کرد. در این اجلاس، دو پرونده نگارگری و مراسم زیارت کلیسای تادئوس ثبت جهانی شد و جشن مهرگان و هنر ساختن و نواختن عود رد شد. یونسکو یک سال به ایران فرصت داد تا با برطرف کردن نواقص پرونده سال دیگر شانس این دو میراث را برای ثبت جهانی بیازماید. همزمان با ثبت مینیاتور دو کشور افغانستان و تاجیکستان برای پیوستن به پرونده جهانی شده «هنر مینیاتور» ابراز تمایل کردند.
هندوستان دیگر کشور آشنا با هنرنگاری است. ایران تمایل خود را به الحاق هندوستان به پرونده میراث ناملموس نگارگری در اجلاس جهانی یونسکو در جامائیکا نشان داد. ثبت میراث فرهنگی ناملموس در یونسکو سال ۲۰۰۱ در میزگرد تخصصی یونسکو در تورین (ایتالیا) کلید خورد. یونسکو در ثبت جهانی پرونده‌های مشترک به دنبال نزدیکی ملل و دول مختلف است. ایران فرهنگی جغرافیای کشورهای زیادی را دربر می‌گیرد که می‌تواند شمار پرونده‌های مشترک در این فهرست را بالا ببرد. ایران ۲۴ اثر میراث فرهنگی نیز در فهرست یونسکو دارد. همچنین بیابان لوت و جنگل‌های هیرکانی دو اثر میراث طبیعی ایران در این فهرست هستند. ۹۸ درصد جنگل‌های هیرکانی در ایران قرار دارد و ۲ درصد آن در کشور آذربایجان. این کشور می‌تواند به پرونده ایران الحاق شود. جنگل‌های هیرکانی هم که از بازماندگان جنگل‌های باستانی است، فسیلی زنده به حساب می آید که به عنوان میراث بشری در یونسکو ثبت شد.
سایر اخبار این روزنامه
# من - ماسک - می‌زنم
همه قوا باید برای افزایش وحدت ملی تلاش کنند
حمله به دولت روحانی فضیلت نیست
فیلتر کردن منطقی نیست
ای به تو زنده همه من
همه یاران یحیی
مشکل جابه‌جایی واکسن کرونا نداریم
ثبت جهانی نگارگری و آیین زیارت کلیسای تادئوس
مختصات ترکیه جدید
مولانا متعلق به تمام جهان است
کاری نکنیم که مردم از صندوق رأی ناامید شوند
بال‌های سوخته فرشته‌های سلامت
راهبردهای خنثی‌سازی و رفع تحریم
تحقق خیر عمومی از مسیر هماهنگی نه تقابل
دو پتانسیل پنهان
همدم مرگ پرستار زندگی
گـــزارش
