حاشیه‌سازی بی‌فایده


آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعرا: در همه جای دنیا نام‌گذاری برخی از خیابان‌ها بر اساس نام شخصیت‌های مهم و تاثیرگذار داخلی و خارجی صورت می‌گیرد. محمدرضا شجریان هم از شخصیت‌های برجسته فرهنگی و هنری است که کم‌تر کسی در ایران با نام و صدای او ناآشنا است. چندی پیش پس از مدت‌ها بالاخره خیابانی در تهران به نام این هنرمند نام‌گذاری شد اما دو روز قبل عده‌ای به نشانه اعتراض نام شهید فخری‌زاده را به جای نام او نصب نمودند. این در حالی است که بعد از شهادت شهید فخری‌زاده خیابان محل کار ایشان به نام این شهید نام‌گذاری شد. با این حال روز گذشته بلافاصله شهرداری در محل حاضر و تابلوی دیگری به نام استاد شجریان جایگزین کرد اما حواشی سیاسی اقدام این افراد ادامه داشت و واکنش‌های متعددی را برانگیخت.
> پدر شهید احمدی روشن: خیانت کار است!
پدر شهید احمدی روشن که خود عامل اصلی تغییر نام خیابان استاد شجریان به شهید فخری زاده است، شجریان را خیانت کار به مردم ایران دانست و اقدام خود را کاملا توجیه و تصریح کرد: شجریان به مردم اعتقادی نداشت و شورای شهر تهران، شورای اسلامی شهر است یا شورای سلبریتی‌ها و خواننده‌ها! رحیم احمدی روشن در گفتگو با سایت خبری مدارا درباره تغییر نام خیابان استاد شجریان به شهید فخری زاده، این اقدام را در راستای اعتراض به نام‌گذاری خیابانی به نام استاد شجریان دانست و گفت: فردی که آنقدر برای مردم ایران ارزش قائل نبود که حتی ربنایش در ماه مبارک رمضان از صداوسیما برای مردم شهید باور و شهید پرور پخش شود چرا باید نامش بر سر تابلوهای معابر عمومی شهر قرار گیرد. وی ادامه داد: آیا تمام هم و غم مردم این است که نام افراد معلوم الحال بر سر خیابان‌های شهر نصب شود! احمدی روشن در پاسخ به اینکه شورای شهر قرار است مجددا تابلوی خیابان استاد شجریان را نصب کند، گفت: شک نکنید اگر این تابلو نصب شود مجددا آن را مخدوش و روی آن رنگ خواهیم پاشید، چرا که این فرد لیاقت این کار را ندارد. وی، اقدام صورت گرفته روز گذشته را کاملا خودجوش خواند و گفت: هیچ فرد یا نهادی ما را مجبور به این کار نکرد و تمام افرادی که در این اقدام ما را یاری کردند به صورت خودجوش در این اقدام همراه ما بودند. حتی مردمی که نظاره گر این صحنه بودند، از این اقدام ما ابراز خوشحالی کردند و برای ما مشخص بود که عده زیادی از مردم به این کار ناپسند شورای شهر انتقاد داشتند.
>واکنش عباس عبدی


اقدام این افراد در تخریب تابلو استاد شجریان واکنش‌های گسترده‌ای را به دنبال داشت. به عنوان نمونه، عباس عبدی روزنامه نگار و فعال سیاسی اصلاح‌طلب در توئیتر نوشت: «‏۷ نفر و یک کودک در معیت یک روحانی رفتند تا نام خیابان استاد شجریان را عوض کنند. این‌ها مقصر اصلی نیستند. به کسانی باید توجه داد که این اقدامات را تامین و حریم امن برای آن درست می‌کنند ولی خودشان در صحنه حاضر نمی‌شوند. »
> حواشی کمیته نام‌گذاری شورای شهر
بعد از گذشت دو سال از مصوبه تغییر نام تعدادی از خیابان‌های تهران به اسم محمدرضا شجریان و چند چهره علمی و فرهنگی کشور سرانجام یکشنبه ۳۰ آذر، خیابان فلامک واقع در منطقه ۲ تهران به اسم او تغییر نام داد. این اتفاق در حالی صورت گرفت که ابلاغ مصوبه شورای شهر برای نام‌گذاری خیابانی به نام محمدرضا شجریان در اواخر آبان انجام شده بود. ۲۷ فروردین ۹۹ اعضای شورای شهر تهران در جریان رسیدگی به نام‌گذاری و تغییر نام معابر و خیابان‌های شهر تهران، به تغییر نام خیابان‌ها به نام شاعران شهر تهران رای مثبت دادند. در هفته‌های منتهی به درگذشت محمدرضا شجریان نیز کمیته نام‌گذاری شورای شهر تهران تلاش کرد نام محمدرضا شجریان را براساس مصوبه شورای شهر روی خیابان فلامک بگذارد، اما مخالفت فرماندار تهران از یک سو و همچنین نامه محرمانه محسن هاشمی به پیروز حناچی درباره صبر کردن درباره این نام‌گذاری، این اتفاق را تا روز 30 آذرماه میسر نکرد. محمدجواد حق‌شناس، رئیس کمیسیون فرهنگی ـ اجتماعی شورای شهر درباره روند نام‌گذاری‌ها و حواشی کمیته نام‌گذاری شورای شهر توضیحاتی ارائه داد. او با اشاره به اینکه شورای شهر به دنبال ساماندهی مشکل نام‌گذاری گذرها و معابر بود، گفت: «در چنین شرایطی کسی به صورت جدی به این مشکل فکر نکرده بود، مشکلی که زودتر باید به آن پرداخته می‌شد. اما وجه دوم و مهم بحث نام‌گذاری‌ها به نشانه‌ها و به عرف و سنن و ارزش‌های یک جامعه برمی‌گردد. وقتی که در جامعه‌ای فردی فداکاری و ازخودگذشتگی می‌کند و برای ارزش‌هایی مثل وطن، میهن، سرزمین و امنیت مردم جانش را فدا می‌کند و به مقام شهادت می‌رسد، اینجا یکی از انتظارات جامعه (می‌تواند منظور از جامعه خانواده فرد، دوستانش یا همکارانش یا اصلا جامعه شهری باشد) ماندگاری نام شهید و عنوان اوست تا او را تکریم کند. امروزه می‌بینیم که بحث نام‌گذاری‌ها، حداقل در خلال سال‌های قبل و بعد از انقلاب نوعی رابطه تکریم و احترام بوده است که برای یک شخصیت به خاطر تلاش‌ها و زحماتش سعی شده که او را تکریم کنند. زمانی ممکن است با اهدای جان یک شهید، او قابل تکریم باشد، زمانی فردی عمرش را برای کاری در فرهنگ مملکت می‌گذارد؛ مانند استاد دانشگاه و دانشمند. او چندین سال تلاش می‌کند ادبیات یا حوزه علمی مشخصی را به افتخار برای کشور تبدیل کند. این یک نماد می‌شود. نمادی که ما در شهرمان کم نداریم؛ مثلا شخصیتی مثل تختی، شهید مطهری یا دکتر شریعتی یا شخصیت‌های تاریخی مثل حافظ و مولوی و خیام. نام این بزرگان امروز زینت‌بخش خیابان‌های شهر هستند. » حق‌شناس گفت: «ما وقتی از این مناظر ورود می‌کنیم، می‌بینیم وقتی نامی در کمیسیون نام‌گذاری مطرح می‌شود انتظار این است که با تمام سلایقی که در جامعه با آن روبه‌رو هستیم درباره آن نام تصمیم بگیریم. تصمیمی دقیق و درست و همه‌جانبه و درعین‌حال مبتنی بر آینده و از دیدگاه شخصی هم پرهیز کنیم. ممکن است که من به‌عنوان یک فرد، علاقه‌مند به اشعار کلاسیک باشم و هیچ نسبتی با اشعار نیمایی نداشته باشم، اما آیا من به‌عنوان یک عضو شورای شهر، اگر پیشنهادی برای اینکه نام نیما یوشیج را روی یکی از خیابان‌ها بگذاریم، یا مثلا خانه نیما را برای حفظ خاطرات شهری مرمت کنیم و نگهداری کنیم، آیا حق داریم که علایق شخصی خودمان را درباره نیما در این نام‌گذاری تاثیرگذار کنیم؟ ما باید کمک کنیم ملاحظات شهری و عامه و بزرگ‌تر خدای‌ناکرده در فضای ملاحظات شهری کوچک‌تر ننشیند. اینجا کار ما سخت می‌شود که حداقل
رویکردی که در این سال‌ها کمیسیون نام‌گذاری داشته، شاید به لحاظ کمی در مقایسه با دوره‌های قبل، از کمیت متناسبی برخوردار نبوده؛ اما در حوزه روند شکل‌گیری و تمایز و توجه به حوزه‌هایی که به آن کمتر توجه می‌شده (مثل حوزه هنرمندان عرصه سینما و تئاتر و موسیقی یا حوزه‌های تخصصی مرجع مانند پزشکان) تلاش درخورتوجهی داشته است. این نکته را هم لازم می‌دانم بگویم که درباره نام‌گذاری خیابان به نام شهیدان این دوره توجه زیادی حتی بیشتر از سال‌های قبل شده است و سعی کردیم دِین‌مان را به این اشخاص با نام‌گذاری‌ها و ساخت مجسمه و سردیس ادا کنیم. »
> این تصمیم در فروردین 98 گرفته شده بود
حق شناس در پاسخ به این سوال که چرا روند نام‌گذاری خیابانی به نام استاد شجریان این‌قدر طول کشید، گفت: «تصمیم به نام‌گذاری خیابانی به نام محمدرضا شجریان نیز در همین راستا بود. ایشان شخصیتی ویژه هستند و چهره ممتازی مثل استاد شفیعی‌کدکنی وقتی می‌خواهند درباره شجریان حرف بزنند، می‌گویند من کوچک‌تر از آن هستم که بخواهم راجع به هنر شجریان بگویم؛ اما شجریان جایگاهش در موسیقی، شبیه به جایگاه حافظ در شعر است. هر ۵۰۰ سال یک بار
چنین شخصیتی بروز و ظهور پیدا می‌کند. اصل تصمیم‌گرفتن دراین‌باره یک داستان است؛ اما وقتی شجریان چنین چارچوبی دارد، مسئله خاص‌تر می‌شود. به‌هرحال شجریان ارتباطش تنها با حوزه نخبگی نبوده؛ بلکه با آحاد ملت در ارتباط بوده. وقتی ربنای شجریان بیش از سه دهه همیشه به‌عنوان بخشی از خاطره مردم در پای سفره ماه رمضان بوده، نسل بعد از انقلاب با او زندگی کرده‌اند و تصنیف‌های او بخشی از حافظه تاریخی مردم ایران بوده، در چنین شرایطی مردم شهر از نمایندگان خود در شورا انتظار دارند که به این مهم توجه کنند و نمایندگان مردم نمی‌توانند به این خواسته بی‌توجه باشند؛ اما معضل ما زاویه‌ای بود که شکل گرفت و می‌توانست مدیریت شود تا به اینجا نرسیم. بعد از حوادث اواخر دهه ۸۰،‌ این زاویه بین شجریان و فضایی که در قدرت سیاسی متمرکز بودند، ایجاد فاصله کرد و ما شاهد حذف ربنا از صداوسیما بودیم؛ کاری که با اقبال عمومی مواجه نشد. تلاش شورا، به‌نوعی تلاش برای احیا و ترمیم این رابطه بود. ترمیمی که می‌توانست آن‌قدر آسیب‌زننده نباشد. به نظر من برداشت خوبی از این مصوبه شورا نشد و آن‌گونه که دوستان باور داشتند، برخلاف آن چیزی بود که انتظار می‌رفت. به‌هرحال این کار طول کشید، درحالی‌که این تصمیم در فروردین ۹۸ گرفته شد، اما تازه نتیجه داد.»
> تقابلی وجود ندارد
اما درپی مخدوش شدن نام‌گذاری استاد شجریان توسط عده ای، الهام فخاری عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران به آفتاب یزد گفت: « نام‌گذاری به نام شهید فخری‌زاده در محدوده محل کار ایشان انجام شده است و اساسا تقابلی بین شخصیت‌های ملی چه پژوهشگر دفاعی و چه شخصیت هنری وجود ندارد. تمام این افراد ظرفیت‌های اجتماعی کشور ما هستند و بین آن‌ها تقابل و رقابتی وجود ندارد. »
> انقلابی رفتارهای قانون‌مند انجام می‌دهد
حسن خلیل آبادی عضوی دیگر از کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران نیز به آفتاب یزد در این باره گفت: « ما اطلاع نداریم که چه کسانی اقدام به تعویض تابلو کرده‌اند. در این خصوص باید نیروی انتظامی و سایر مراکز امنیتی ورود کرده شناسایی کنند و علت را جویا شوند. ما شکایت خاصی مطرح نکرده‌ایم. بر طبق قانون ما به وظایف خود عمل کردیم. این افراد کاملا مرتکب عمل غیر قانونی شده‌اند. اینکه هرکسی هر اسمی از خیابان که مطابق میلش نباشد را تعویض کند و نام دیگری را جایگزین کند به اصطلاح سنگ روی سنگ بند نمی‌شود و باعث بی‌نظمی در شهر می‌شود. این رفتارها موجب تضعیف نظام است. این‌ها کاری نیست که نشان‌دهنده پیرو ارزش بودن باشد. کسی انقلابی است که در چارچوب نظام رفتارهای قانون‌مند انجام دهد. قبل از
نام‌گذاری اعتراض چندانی به این عمل نشده بود و حتی توضیحاتی برای اعتراضات اندک دادیم. طبق مصوبه شورای شهر ما چند صد کوچه و خیابان را تغییر نام داده‌ایم و این جزو وظایف ما است مانند
جدول کشی و آسفالت. نظر مردم که ما منتخبشان هستیم مخالف نام‌گذاری نبوده است. یک عده آدم حق ندارند تابلو یک خیابان را عوض کنند اگر اعتراض داشتند به مراجع قانونی شکایت می‌کردند تا ما رسیدگی می‌کردیم. هرکاری در جامعه باید متناسب با قوانین باشد. »
> علاقه مردم به شجریان را نمی‌توان نادیده گرفت
وی در ادامه گفت: « این دو شخصیت، دو شخصیت متفاوت هستند. شهید فخری‌زاده فرمانده و استاد دانشگاه بودند که توسط دشمن به شهادت رسیدند و آقای شجریان یک هنرمند دارای سبک و جایگاه بین‌المللی بودند. باید تمام شخصیت‌های با ارزش در جامعه جا داشته باشند. بعد از شهادت شهید فخری‌زاده در یک طرح دو فوریتی بلافاصله خیابان محل کارشان به نام ایشان نام‌گذاری شد همانطور که نام یک اتوبان به نام شهید سلیمانی و نام بزرگترین پارک در منطقه 10
به نام شهید حججی نامگذاری شد. نباید وجوه هنری کار آقای شجریان نادیده گرفته شود حتی اگر طرز تفکر متفاوتی داشتند. ایشان و پدرشان قاری قرآن بودند و باعث افتخار کشور هستند. در هیچ جای دنیا چنین برخوردی با مفاخر ملی نمی‌شود. شاید موضع سیاسی شجریان را دوست نداشته باشیم اما نمی‌توان موضع هنری ایشان و علاقه مردم به ایشان را نادیده بگیریم. در حالی که بسیاری از مردم هم مواضع سیاسی شجریان را قبول ندارند. باید منصف باشیم و یک وجهی نگاه نکنیم. اگر خواست مردم آن خیابان است طومار امضا کنند و اعلام کنند اما وقتی ما این نام‌گذاری را انجام دادیم مردم از ما تشکر کردند. نمی‌شود که در روز روشن به اموال عمومی آسیب برسانند. » سیاست‌ورزی، خارج از حوزه صلاحیت افرادی که باید به این عمل بپردازند به قدری در جامعه ما فراگیر شده است که سایر ابعاد اجتماعی که باید مورد توجه قرار گیرد را تحت تاثیر خود قرار داده است و ما بیش از پیش شاهد این هستیم که سایر جوانب هویتی جامعه ما در حال آسیب دیدن هستند تا آنجا که تعصبات ناشی از جبهه گیری‌های سیاسی باعث شده که ارزش‌ها و سنت‌های فرهنگی و ملی که ماهیت سیاسی ندارند به دلیل کشمکش‌های سیاسی یا نادیده گرفته شوند یا در اثر برخی لجاجت‌ها کنار زده شوند. قانون‌شکنی فقط نشانه اعتراض به یک تصمیم نیست بلکه نادیده گرفتن حقوق و بی‌احترامی به اکثریتی است که سیاست‌ورزی را به نمایندگان منتخب
خود سپرده‌اند.
واکنش خانواده شهید محسن فخری زاده
خانواده دانشمند شهید محسن فخری زاده به تغییر نام خیابانی از "استاد محمدرضا شجریان" به "شهید محسن فخری زاده" واکنش نشان دادند.
متن این بیانیه به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
همی گویم و گفته‌ام بارها
بود کیش من مهر دلدارها
ملت عزیز و فرهنگ پرور ایران اسلامی
سلام علیکم
بنا بر اخبار و اطلاعات واصله، عنوان تابلوی خیابان زنده یاد "استاد محمدرضا شجریان" در منطقه دو شهرداری تهران بدون هماهنگی با مسئولان دست اندرکار به نام "شهید دکتر محسن فخری زاده" تغییر نام یافته است.
با عنایت به علاقمندی و احترام شهید عزیزمان به هنر و موسیقی اصیل ایرانی و زبان و ادبیات فاخر پارسی به عنوان ارکان جدائی ناپذیر فرهنگ غنی ایران اسلامی، هرگونه تغییر در نام‌ها و نمادهای این عرصه دور از اندیشه و سیره آن شهید راه علم و دانش و اقتدار میهن عزیزمان می‌باشد.
با تقدیر و تشکر از ابراز احساسات ارادتمندان به ساحت شهدای انقلاب اسلامی به ویژه شهید دکتر محسن فخری زاده به استحضار می‌رساند هرگونه تغییر در نامها و عناوین معابر
و خیابانها باید از طریق مراجع رسمی صورت گیرد و اقداماتی خارج از رویه‌های جاری، شایسته و به مصلحت نمی‌باشد.
همچنین با اقدام شورای اسلامی شهر تهران در همان ساعات ابتدایی این ترور ناجوانمردانه، نام خیابان "صنایع" به "شهید محسن فخری زاده" نامگذاری گردید و مقدمات لازم جهت نام‌گذاری یکی از خیابانهای اصلی شهر تهران نیز در دستور قرار گرفته است.
بی تردید جهاد علمی شهید دکتر فخری زاده که سالیان سال با نیتی خالصانه در گمنامی و بی‌نامی برای تقویت پایه‌های اقتدار دفاعی و ایجاد وحدت، عزت و همدلی میان آحاد مردم شریف و فرهنگ پرور ایران اسلامی صورت گرفت، نباید با اقدامات وحدت شکن و تفرقه انگیز خدشه دار گردد.
بی شک سیره و اندیشه آن شهید بزرگوار مبتنی بر زدودن زنگارهای جهل و تعصب و اقدامات علمی ایشان بر پایه قطع وابستگی فنی و دانشی کشور از بیگانگان بنا شده و همه علاقمندان به فراگیر شدن این گفتمان ارزشمند که مورد تاکید مقام معظم رهبری و دلسوزان نظام اسلامی است باید تلاشی جهادگونه و عزت آفرین داشته باشند و اینگونه است که نام جهادگران و فخر آفرینان عرصه علمی کشور نامدار و بلند آوازه می‌شود.
با تقدیم احترام
خانواده دانشمند شهید محسن فخری زاده
03/10/1399
فرماندار تهران: اقدام شورای شهر غیرقانونی بود!
فرماندار تهران به تغییر تابلوی خیابان شجریان به شهید فخری‌زاده توسط تعدادی از معترضان واکنش نشان داد. به گزار ش ایلنا، عیسی فرهادی، فرماندار تهران درباره تغییر تابلوی خیابان شجریان که در فضای مجازی منتشر شد، گفت: شورا هیچ مصوبه‌ای برای اینکه خیابانی به اسم شجریان باشد، برای ما ارسال نکرده است. وی ادامه داد: بنابراین تا مصوبه‌ای نیاید و ما آن را تایید و اعلام نکنیم، اقدام در این زمینه قانونی نیست. شهرداری خلاف قانون تابلو را نصب کرده و نامگذاری هیچ خیابانی به نام شجریان قانونی نیست. فرماندار تهران تصریح کرد: اگر تابلویی نصب شده باشد و کسی آن را تغییر دهد، باز هم اقدامی خلاف قانون انجام شده است. خلاف اول را شهرداری انجام داده است و خلاف دوم را کسی که آن را کنده است، مرتکب شده است.