مسئولیت خطیر نخبگان

فتح اله دهقان‪-‬ خرد و فهم ویژگی مهمی برای بشر است که مسئولیت مضاعفی را برای خردمندان ایجاد می‌نماید.انسان‌های خردمند از دیگران متمایز بوده تا جائی که خداوند در قرآن کریم سوره الزمر آیه9 می‌فرماید؛ بگو ‌ای رسول آنان که اهل دانشند با مردم جاهل یکسانند؟ و این رجحان وبرتری، موجب مسئولیت سنگین آنها در قبال اطرافیان شده و انتظارات جامعه را از آنها
بیشتر می‌کند.
این امر جهان شمول بوده و مختص جامعه خاصی نیست.
این افراد که طبقه نخبگان را تشکیل می‌دهند از آحاد مردم بیشتر مورد مطالبه قرار خواهند گرفت.


واژه نخبه واژه عامی است وطیف گسترده‌ای ازافرادو طبقات گوناگون از جمله نخبگان سیاسی، اقتصادی، دینی، اجتماعی، نظامی و..... را شامل می‌شود.
نخبگان وخواص جایگاه خاص ونقش کلیدی در تحولات تاریخی داشته و رل اساسی در جوامع بازی می‌کنند. نخبگان جامعه مسئولیت بزرگی را به عهده دارند، زیرا اراده آنها موجب تعیین خط مشی‌ها شده و تصمیماتشان در جوامع بشری تعیین‌کننده است.نخبگان در حوزه‌هایی مانند اندیشه سازی، مدیریت، تصمیم‌سازی و... نقش کلیدی و اساسی دارند.این طیف با ایفای نقش محوری وهدایت فکری جامعه و جهت دهی آرا، بر رفاه، صلاح و توسعه جوامع تاثیر غیر قابل انکاری دارند.
از سویی استبداد تاریخی و خود کامگی حاکمان اجازه مدخلیت نخبگان را در امور نداده و آنها از دایره قدرت بیرون بودند.
معدود نخبگانی مانند قائم مقام، امیر کبیر،دکتر محمد مصدق و...نیز از سوی حکومت‌های استبدادی تحمل نشده و
حذف شدند.
از سوی دیگر در مقاطعی مانند مشروطیت، شهریور 1320،نهضت ملی شدن نفت و... فرصت‌هایی پدید آمد ولی نخبگان نتوانستند آنطور که باید و شاید از آن استفاده کنند.
باید به حقیقتی تلخ اعتراف کرد که منیت ها،حب و بغض ها، رجحان منافع فردی بر منافع ملی در نزد نخبگان و.....موجب فرصت سوزی شد.عملکرد طیفی از نخبگان در نهضت
ملی شدن نفت شاهد این مدعا می‌باشد.
تجربیات جهانی و واقعیت‌های دنیای کنونی به ما می‌گوید؛حضور همه جانبه و معنی دار نخبگان در اداره امور، پایایی و مانایی آن و به صورت فرهنگ در آمدن آن زمینه توسعه را فراهم می‌کند.
با توجه به این که اراده جوامع بشری در سرنوشت آنها موثر است. در این خصوص قرآن کریم در آیه 11سوره رعد می‌فرماید؛ خدا حال هیچ قومی را دگرگون نخواهد کرد تا زمانی که آن قوم حال‌شان را تغییر ندهند.این فرمایش خداوند تاییدی بر اختیاروتاثیر اراده انسانها بر سرنوشتشان است. مکاتب و آئین‌های بشری نیز به این مهم پرداخته اند.
فردای ما موضوع اراده ماست.
واقعیت و حقیقتی آشکار است و آن این که نخبگان جامعه در تصمیم‌سازی وایجاداراده و انگیزه درجوامع بشری نقش غیرکتمانی دارند.نخبگان در خصوص امروز و فردای جامعه خود مسئولیت دارند و نکته مهم و اساسی که سرنوشت جوامع را مشخص و آینده مردمان را میسازد، تشخیص درست رسالت و وظیفه است که نخبگان باید به آن توجه کنند.