فقط شرط «چاپ مقاله» برای دفاع از رساله دکتری حذف شد!

سرویس جامعه جوان آنلاین: انتقاد دانشجویان دکتری از چاپ مقاله زوری به عنوان پیش نیاز دفاع از رساله چند وقتی است که شدت گرفته‌است. این گلایه‌ها به قدری دامنه‌دار بود که «جوان» پرونده‌ای در صفحه دانشگاه در نقد این رویه منتشر کرد. پرونده جوان در کانال‌های دانشگاهی دست به دست چرخید. در همین راستا روز گذشته هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، شرط چاپ مقاله برای دفاع از پایان‌نامه را خلاف قانون دانست و آن را ابطال کرد، اما این رأی اتفاق جدیدی به شمار نمی‌رود؛ چراکه بنا بر رویه غالب دانشگاه‌ها، همین پذیرش مقاله برای دفاع کفایت می‌کرد و حالا به تصریح رأی دیوان، باز هم ارائه پذیرش مقاله برای دفاع از رساله لازم است. کسب پذیرش مقاله برای دفاع از رساله هم به معنای اجبار دانشجو به کنار آمدن با مافیای مقالات علمی پژوهشی است.
به دنبال شکایت از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و درخواست تقاضای ابطال ماده ۱۹ آیین‌نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی دانشجویان مصوب ۱۳۹۴، در خصوص اینکه «دانشجو پس از تدوین رساله به شرط کفایت دستاورد‌های علمی و چاپ یک مقاله علمی-‌پژوهشی مستخرج از رساله با تأیید استاد راهنما مجاز است در حضور داوران از رساله خود دفاع کند» هیئت عمومی دیوان عدالت اداری به این بحث ورود کرد.
هیئت عمومی دیوان پس از بحث و بررسی این گونه استدلال کرده است: بند ۴ قسمت (ب) ماده ۲ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب سال ۱۳۸۳یکی از وظایف و اختیارات وزارت علوم را تعیین ضوابط، معیار‌ها و استاندارد‌های علمی مؤسسات آموزش عالی و رعایت اصول انعطاف، پویایی رقابت و نوآوری علمی قرار داده، و ماده ۱۹ آیین‌نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی دانشجویان مصوب ۱۳۹۴ مغایر با اصول انعطاف، پویایی رقابت و نوآوری علمی است.
بنا بر استدلال هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، صرف پذیرش مقاله و صدور گواهی پذیرش مقاله به امضای سردبیر مجله علمی - پژوهشی مبین احراز اوصاف علمی بودن مقاله نگارش شده‌است و از سوی دیگر چاپ مقاله جزء مصادیق معیار‌ها و استاندارد‌های علمی هم به شمار نخواهد آمد.


همین‌طور در رأی صادره دیوان عدالت اداری آمده‌است طولانی بودن فرآیند چاپ مقالات و الزام آن‌ها به چاپ مقاله به صورت مطلق و بدون وجه به شیوه مدیریت حاکم بر مجلات علمی - پژوهشی موجب اضرار به منافع عموم دانشجویان است.
در نهایت هیئت عمومی دیوان با اکثریت آرا ماده ۱۹ آیین‌نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی دانشجویان مصوب ۱۳۹۴ را قابل ابطال دانسته و مقرر نموده صرف ارائه گواهی پذیرش مقاله در نشریات علمی - پژوهشی برای مجاز شدن دانشجوی دوره دکتری برای دفاع از پایان نامه خود کفایت می‌کند.
با این اوصاف، گام اول از شرط غیرمنطقی انتشار مقاله علمی - پژوهشی به عنوان پیش‌فرض دفاع از رساله دکتری برداشته شد، اما هنوز اصل ماجرا باقی است؛ چراکه به هر حال اجبار دانشجو برای اخذ پذیرش از مجلات علمی - پژوهشی خودش به معنای همان وارد شدن در مافیای مقالاتی است که تراکت‌های تبلیغاتی آن از میدان انقلاب تا چهارراه وصال به وفور یافت می‌شود.