سهم مرغ کم وزن در اقتصاد تغذیه

مسعود مستشاری‌محصص‪-‬ براساس آمارهای جهانی سال ۲۰۱۹ نزدیک به ۱۳۳میلیون تن گوشت مرغ در جهان تولید شده که ایران همیشه در سال‌های اخیر جزو رتبه‌های هفتم تا دهم تولید گوشت مرغ در جهان بوده است.رتبه بالای ایران در تولیدات طیور نشان‌دهنده اهمیت بالای این صنعت در کشور است. در ایران ما مصرف گوشت مرغ بیشتر از میانگین جهانی بوده و مردم علاقه‌مند به مصرف گوشت مرغ هستند. در این میان نزدیک به ۹۵ درصد مرغ تولیدی جهان دارای لاشه‌ای با وزن ۱.۲ تا ۱.۴ کیلوگرم است و مرغ‌ها با وزن ۱.۸ تا ۲.۲کیلوگرم کشتار می‌شوند، اما در ایران این اتفاق نمی‌افتد و آنچه در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد، مرغ‌های با وزن‌های بالاست.
همه اینها در حالی است که بهره‌وری تولید گوشت مرغ در کشور از نظر استاندارد پایین‌تر از استانداردهای جهانی است و بالا بودن درصد تلفات و مناسب نبودن ضریب تبدیل خوراک در مرغ‌هاست.
ضریب تبدیل خوراک طیور در کشور نسبت به کشورهای اروپایی و حتی کشور همسایه ترکیه از بهره‌وری پایین‌تری برخوردار است، پرورش‌دهندگان مرغ را با وزن و سن بالاتر از کشورهای دیگر تولید می‌کنند که این مورد باعث شده گوشت تولیدی ما در سایر کشورها متقاضی چندانی نداشته باشد و به همین دلیل لازم است برای صادرات از قبل هدف‌گذاری کرده و وزن مرغ‌ها بر اساس سلیقه کشورهای هدف باشد.
تحقیقات نشان می‌دهد که در ایران، علاقه‌مندی و فرهنگ استفاده از مرغ‌هایی با وزن بالاتر وجود دارد، یعنی خریدار در زمان مراجعه به مرغ‌فروشی مرغ‌های درشت‌تر را در یخچال انتخاب می‌کند و متعاقب این سلیقه خریداران، کشتارگاه‌ها هم مرغ‌های با وزن بیشتر را با قیمت بالاتر از تولیدکنندگان خریداری کنند و در نتیجه مرغداران تشویق شوند مرغ را با وزن بالاتری تولید کنند. این درحالی است که اگر ما یک مرغ را با وزن استاندارد و مناسب در حدود ۱.۶ تا ۱.۸ کیلوگرم تولید کنیم، گوشت مرغ پروتئین بیشتری دارد؛ یعنی با افزایش سن مرغ، درصد پروتئین گوشت کاهش می‌یابد و به چربی آن اضافه می‌شود. به‌طور مثال در ۴۰ روزگی گوشت مرغ ۴۷ درصد پروتئین دارد، اما در ۶۰ روزگی پروتئین به ۴۰ درصد می‌رسد، با افزایش وزن به چربی لاشه افزوده می‌شود که برای مصرف‌کنندگان مضر است. میزان کلسترول و چربی لاشه به‌ویژه چربی اشباع با افزایش سن مرغ‌ها اضافه می‌شود، بنابراین توصیه می‌شود افرادی که در معرض خطر بیماری‌های قلبی و عروقی هستند، از مرغ‌هایی با وزن کم و چربی کمتر استفاده کنند.


همچنین تحقیقات نشان می‌دهد درصد چربی لاشه در گوشت مرغ در سنین مختلف متفاوت است، به طور مثال در مرغ‌های با وزن و سن پایین درصد چربی لاشه ۱.۷درصد است، اما همین مقدار چربی در مرغ‌های با وزن بالاتر به ۳.۶درصد افزایش می‌یابد که رقم قابل توجهی است.در کنار درصد بالای چربی مرغ، چربی دورریز هم داریم که در خرده‌فروشی‌ها یا منازل به‌طور معمول در هنگام قطعه‌بندی دور ریخته می‌شود، تحقیقات نشان می‌دهد که مرغ‌های با وزن و سن پایین دارای چربی دورریز ۷۲ گرم بوده، اما در مرغ‌های با وزن بالا چربی دورریز ۲۰۳ گرم است که اگر این عدد در تعداد مرغ‌های تولیدی کشور ضرب شود، عدد بسیار قابل توجهی خواهد شد.
با توجه به موارد متذکر شده در این یادداشت و همچنین اهمیت مدیریت بهینه تولید و تغذیه مردم کشورمان در این شرایط حساس اقتصادی انتظار می‌رود از سویی با تولید نژادهای کم وزن در مرغداری‌ها تحولی در این زمینه حادث شود و از سوی دیگر رسانه‌ها در تبلیغات تصویری خود از مرغهایی با وزن کم و نه درشت استفاده کنند و این را به ترفندهایی جذاب به بینندگان محتواهای رسانه‌ای خود منتقل کنند.