روزنامه ایران
1399/10/16
آغاز غنی‌سازی ۲۰درصدی در فردو
گروه سیاسی / سانتریفوژ‌های فردو برای غنی‌سازی اورانیوم با غنای20 درصد به گردش درآمدند. اقدامی که اگر چه به معنای تعلیق بخش دیگری از تعهدات برجامی جمهوری اسلامی ایران است اما در راستای اثبات پایبندی دولت به قانون اساسی و تأکید بر عمل به وظیفه اجرای قوانین مصوب مجلس انجام شده است.
ظهر دیروز بود که علی ربیعی سخنگوی دولت اعلام کرد با تأمین اعتبار پیش‌بینی شده در آیین‌نامه اجرایی قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» فرآیند تزریق گاز برای تولید اورانیوم با غنای
۲۰ درصد در مجتمع غنی‌سازی شهید علیمحمدی (فردو) آغاز و اولین محصول UF6 به دست می‌آید.
ربیعی در عین حال در گفت‌و‌گو با ایرنا با یادآوری انتقادات دولت به این قانون مصوب مجلس تأکید کرد: «دولت پیش از این هم اعلام کرده که قانون مصوب مجلس را لازم‌الاجرا می‌داند و به آن پایبند خواهد بود. هرچند دولت از ابتدا این طرح را به مصلحت ندانسته و به‌خاطر طرف مشورت قرار نگرفتن دولت در تصویب نهایی آن انتقادهایی را وارد می‌دانست اما این مسائل تأثیری بر تعهد دولت به اجرای این قوانین نداشته است.»
آغاز غنی‌سازی 20 درصدی اجرای ماده اول قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» است که در آن تصریح شده «سازمان انرژی اتمی ایران موظف است بلافاصله پس از تصویب این قانون، جهت مصارف صلح‌آمیز نسبت به تولید اورانیوم با غنای بیست درصد (۲۰%) اقدام و سالانه به میزان حداقل یکصد و بیست کیلوگرم آن را در داخل کشور ذخیره کند.»
این قانون اگر چه پیش از ابلاغ توسط رئیس جمهوری توسط رئیس مجلس و با انتشار در روزنامه رسمی ابلاغ شد اما بلافاصله آیین‌نامه اجرایی‌اش در هیأت وزیران به تصویب رسید. آیین‌نامه‌ای که در مورد اجرای ماده یک قانون مقرر می‌داشت سازمان انرژی اتمی ایران ظرف دو ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن قانون در گزارشی به دولت موارد نیاز به اورانیوم با غنای ۲۰ درصد و پیش نیازهای فنی و مالی آن را اعلام کند و با تأمین اعتبار و پیش‌نیازهای فنی لازم اقدامات لازم را برای انجام غنی‌سازی به منظور استفاده صلح‌آمیز انجام دهد به نحوی که ظرف یک سال، حداقل ۱۲۰ کیلوگرم مواد مقرر در ماده یک قانون مزبور ذخیره‌سازی شود.
به گفته سخنگوی دولت بخشی از اعتبار لازم برای اجرای این قانون با دستور رئیس جمهوری تأمین شده است. ربیعی در این باره همچنین گفت که رئیس جمهور در نامه‌ای به آقای جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در خصوص تأمین بودجه بخشی از این قانون در سال ۱۳۹۹ دستور لازم را داده است.
پیرو همین دستور بود که علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران سه روز پیش در نامه‌ای به رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای با تأکید بر اینکه دولت ایران موظف به اجرای قوانین مصوب مجلس است قصد ایران برای آغاز تولید سوخت اورانیوم ۲۰ درصد را اعلام کرد و خواستار حضور بازرسان برای فک پلمب تجهیزاتی شد که بر اساس تعهدات پیشین ایران برای اجتناب از غنی‌سازی بالاتر از 3.67 درصد در قالب برجام پلمب شده بودند.
واکنش به بی تعهدی طرف های برجام
تولید اورانیوم با غنای 20 درصد که در ایران کاربردی جز استفاده به عنوان سوخت رآکتور آب سبک تهران ندارد بیش از هر چیز واکنشی است به پایبند نبودن کشورهای اروپایی عضو برجام به تعهدات‌شان که در همراهی غیر‌‌مستقیم با تحریم‌های امریکا علیه ایران از خرید نفت و انجام مبادلات بانکی با ایران خودداری می‌کند. با این حال آنچه در مجلس تحت عنوان طرح دو فوریتی اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از ملت ایران مطرح و سپس تبدیل به قانون شد از سوی بسیاری از کارشناسان و برخی از دولتمردان به دلایل متعددی مورد انتقاد قرار گرفت. انتقاداتی که بیشتر بر این محور استوار بود که ورود مجلس به قانون‌گذاری در این حیطه و موظف کردن دولت به انجام اقداماتی که خواه ناخواه می‌تواند به عنوان خروج از برجام تلقی شود تصمیم‌گیری متمرکز درباره این موضوع را که به عنوان امری فراقوه‌ای به شورای عالی امنیت ملی سپرده شده و مذاکرات و اقدامات پیرامون آن از سال 92 به دولت سپرده شده است از تمرکز خارج می‌سازد. علی رغم این انتقادات و تفسیرهایی که مبتنی بر وجود رگه‌هایی از رقابت‌های سیاسی در تصویب این قانون مطرح می‌شد؛ دولت پس از ابلاغ آن را همچون هر قانون دیگری در مسیر اجرا قرار داده است.
ایران بعد از خروج امریکا از برجام در 18 اردیبهشت 1397 و بازگشت تحریم‌ها مهلت یک ساله‌ای را در نظر گرفت تا طرف‌های اروپایی برجام به وعده‌های 11 گانه خود که شامل حفظ و تقویت روابط اقتصادی با ایران، ایجاد کانال‌های مؤثر مالی برای تعامل با ایران، تداوم صادرات نفت ایران، حمایت از شرکت‌ها در برابر تحریم‌های ثانویه امریکا و نظایر آن بود عمل کند. معطل ماندن این تعهدات در آن مهلت یک‌ساله شورای عالی امنیت ملی را بر آن داشت تا روند گام به گام تعلیق تعهدات از سوی ایران را آغاز کند. توقف فروش ذخایر اورانیوم غنی‌شده و ذخایر آب سنگین که به افزایش این ذخایر به بیش از 300 کیلوگرم پیش‌بینی شده در برجام بود در گام نخست اجرایی شد. پس از آن ایران در گام دوم غنی‌سازی را از 3.67 درصد پیش‌بینی شده افزایش داد اما درصد غنی‌سازی در این مدت از 4.5 درصد افزایش نیافت.
حال باید باز گشت به غنی‌سازی 20 درصدی را گام دیگری از این روند تلقی کرد. اقدامی که در راستای واکنش به بدعهدی طرف‌های برجامی انجام شده و بی‌شک همچون اقدامات پیشین در صورت اجرای تعهدات برجام از سوی کشورهای اروپایی بازگشت پذیر است. هرچند ماده 7 قانون مصوب مجلس در این باره تصریح دارد «چنانچه کشورهای متعهد از جمله کشورهای ۱+۴ (آلمان، فرانسه، انگلستان، چین و روسیه) نسبت به اجرای تعهدات خود و رفع کامل تحریم‌ها از جمله هسته‌ای، نظامی، حقوق بشری و امثال آن علیه جمهوری اسلامی ایران اقدام کنند، دولت موظف است گزارش دقیق اقدامات انجام شده را به مجلس ارائه کند. کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و نیز کمیسیون انرژی مجلس ارزیابی خود را نسبت به این گزارش به منظور تعیین تکلیف در مجلس، به مجلس شورای اسلامی به استناد بند (۷) ماده (۴۵) قانون آیین‌نامه داخلی مجلس ارائه می‌کنند.»
با این همه چرخش سانتریفیوژهای فردو برای غنی‌سازی 20 درصدی بر خلاف ادعاهای پیشین مخالفان برجام نشان داد که در سایه برجام نه تنها آسیبی به تأسیسات هسته‌ای ایران وارد نشده است بلکه این تأسیسات در کمترین زمان ممکن پس از تصمیم قابلیت راه‌اندازی دوباره را دارند.
واکنش های بین المللی
هرچند تعلیق تعهدات برجامی ایران هیچ‌گاه فارغ از واکنش‌های بین‌المللی نبوده است. در یکی از نخستین واکنش‌ها مدیرکل آژانس بین‌المللی اعلام کرد که در گزارشی اعضای شورای حکام را در جریان روند غنی سای اورانیوم در ایران قرار می‌دهد. به گزارش رویترز سخنگوی آژانس نیز اعلام کرد که بازرسان این سازمان بین‌المللی بر فعالیت‌های تأسیسات فردو در ایران نظارت دارند.
به گزارش ایسنا، میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی هم در صفحه توئیترش به این اتفاق واکنش نشان داد و نوشت: ایران اعلام کرد که غنی‌سازی اورانیوم تا ۲۰ درصد را از سر می‌گیرد. این یک خبر فوری نیست. این اقدام با توجه به قانون تصویب شده در پارلمان ایران، قابل پیش‌بینی بود. نکته اصلی این است که این اقدام در چارچوب عادی‌سازی ممکن وضعیت پیرامون برجام (توافق هسته‌ای) بازگشت‌پذیراست.
پیتر استانو، سخنگوی کمیسیون روابط خارجی اتحادیه اروپا هم در گفت وگو با اسپوتنیک با بیان اینکه اتحادیه اروپا از غنی سازی
20 درصدی ایران مطلع شده است، گفت: اگر این اعلام اجرایی شود به مثابه خروج قابل ملاحظه ایران از پایبندی‌هایش به توافق هسته‌ای خواهد بود. او در ادامه با بیان اینکه این اقدام ایران پیامدهای خطرناکی بر مقابله با انتشار سلاح هسته‌ای خواهد داشت، تأکید کرد: بار دیگر تأکید می‌کنیم که از هرگونه اقدامی که ممکن است مانع حفظ برجام شود، اجتناب کنید. او در عین حال ارزیابی اتحادیه اروپا را منوط به تأیید اقدامات اعلامی ایران از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دانست.
اعلامی که روز گذشته انجام شد. به گزارش ایسنا، کاظم غریب آبادی از اعلام و تأیید غنی سازی۲۰ درصدی توسط مدیرکل آژانس خبر داد. در گزارش رافائل گروسی آمده است «بازرسان آژانس مهر و موم یک سیلندر ۱۳۷.۲ کیلوگرمی اورانیوم ۴.۱ درصد را برداشته و این سیلندر به خط تولید وصل و تولید اورانیوم تا غنای ۲۰ درصد از سوی ایران آغاز شد».
سایر اخبار این روزنامه
# من - ماسک - می‌زنم
راه مبارزه با فساد شفافیت است
نباید در برابر نقض حقوق عامه سکوت کرد
آغاز غنی‌سازی ۲۰درصدی در فردو
دورنمای جهان کرونازده
انتقال پایتخت باید به صورت جامع مورد بحث قرار گیرد
حذف عکس سردار سلیمانی از اینستاگرام به بازنشر بیشتر پیام وی منتهی شد
بررسی طرح اجاره داری حرفه ای در دولت
پاسخ دولت به سؤالات مجمع درباره اف ای‌تی‌اف
نرخ کاهش جمعیت در روستاهای ایران صفر شد
آزادسازی 158 هکتار از اراضی دریاچه پریشان
از ساندویچ انفجاری تا سیرابی گلاسه
پردرآمدترین مدیران فناوری در سال 2020
«سرباز وطن»
آسیب افراط و تفریط در گزینش‌ها
آلودگی هوا عامل افزایش مبتلایان به کرونا
