سعودی؛بازنده بازی تحریم قطر

 شریفی- پس از گذشت سه سال از بحران در روابط بین قطر و دیگر کشورهای عرب خلیج فارس،  امیر قطر دیروز وارد عربستان شد. شیخ تمیم بن حمد آل ثانی که در سه سال گذشته در نشست‌های سالانه شورای همکاری خلیج فارس شرکت نکرده بود، بامداد سه‌شنبه برای شرکت در این نشست وارد فرودگاه «العُلا» در شمال غربی عربستان شد و  محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان که این روزها با رفتن ترامپ خود را تنهاتر از همیشه می بیند، در آن جا «به گرمی» از او استقبال کرد. استقبال گرمی که پس از چند سال تنش، شکست بزرگی برای عربستان سعودی که خود آغازگر تحریم دوحه بود، به شمار می‌رود. به گفته کارشناسان، اعمال این تحریم‌ها هم برای قطر و هم برای طرف‌های دیگر بهای سنگینی داشت و قطر را بیش‌ از پیش به رقیبان منطقه‌ای عربستان نزدیک کرد. عربستان اما برای حضور امیر قطر، باج بزرگی به دوحه داده است. یک مسئول برگزاری این اجلاس گفت ،تصمیم سعودی برای  بازگشایی فضای هوایی، مرزهای زمینی و دریایی خود به قطر گامی در جهت اعتمادسازی بود تا زمینه برای اطمینان از حضور امیر ایجاد شود. عربستان، امارات، بحرین و مصر از بهار سال ۲۰۱۷ با قطر قطع رابطه و دوحه را متهم به حمایت از «تروریسم» کردند. اتهامی که قطر رد کرد و ضمن مخالفت با خواسته‌های سیزده گانه ریاض، از این کشور و سه متحد دیگرش به علت خسارت به خطوط هوایی خود درخواست ۹ میلیارد دلار غرامت کرد. تعطیل کردن شبکه تلویزیونی الجزیره، قطع حمایت مالی از «ترور» و بستن پایگاه نظامی ترکیه در قطر از جمله درخواست‌های تنظیم‌شده در این فهرست بودند. قطر با این خواسته‌های سیزده گانه مخالفت کرده بود و به طور علنی در برابر هیچ ‌یک از این خواسته‌ها سر خم نکرد.نشست دیروز همچنین غایبان بسیاری داشت. به جز عربستان سعودی بازنده بازی تحریم که خود میزبان نشست شورای همکاری خلیج فارس است، هیچ یک از رهبران سیاسی کشورهای تحریم کننده قطر (امارات، بحرین و مصر) حاضر به حضور در این نشست نشدند. حمد بن عیسی آل خلیفه، پادشاه بحرین ولیعهد و وزیر خارجه خود را روانه نشست روز سه‌شنبه کرده است و از آن جا که وی نزدیک ترین متحد عربستان در شورای همکاری خلیج فارس به ‌شمار می‌رود کارشناسان می‌گویند غیبت شخص او احتمالا به‌ معنای وجود اختلاف نظر عمیق با حاکمان عربستان درباره آشتی با قطر است. امارات متحده عربی نیز به جای محمد بن زاید آل نهیان تصمیم گرفت تا محمد بن راشد آل مکتوم حاکم دبی و جانشین رئیس این کشور را عازم نشست عربستان کند. با غیبت ژنرال عبدالفتاح سیسی، مصر هم با اعزام سامح شکری، وزیر امور خارجه خود به نشست سران شورای همکاری خلیج فارس، سطح مشارکت در این نشست را کاهش داد. در این شرایط قطری‌ها نیز به نظر می رسد به خوبی از این موضوع آگاه هستند که رضایت سعودی‌ها به رفع محاصره نه به معنای پایان تخاصم با دوحه، بلکه تنها در نتیجه  ترس بن سلمان از روی کار آمدن «جو بایدن» است تا از مخاطرات آینده بکاهد.کشورهای تحریم کننده همچنان اخوان المسلمین را در لیست گروه‌های تروریستی حفظ کرده اند و بر تقابل با محور اخوانی در منطقه به عنوان هدفی راهبردی می‌نگرند. همچنین عربستان و امارات حضور نظامی ترکیه در قطر را در راستای تقویت نفوذ بیشتر آنکارا در خلیج فارس و تهدیدی بزرگ برای خود قلمداد می‌کنند و به نظر می‌رسد که دوحه در آینده نیز به این همکاری ادامه خواهد داد زیرا معمای امنیتی در خلیج فارس با اعلام پایان احتمالی محاصره همچنان وجود خواهد داشت.       تبریک ظریف به قطر برای به نتیجه رسیدن مقاومت در برابر فشار و اخاذی وزیر خارجه به توافق عربستان و قطر برای بازگشایی گذرگاه‌های زمینی، دریایی و هوایی دو کشور واکنش نشان داد. ظریف شب گذشته  در توئیتر نوشت:«تبریک به قطر برای موفقیت مقاومت دلیرانه‌اش در برابر فشار و اخاذی.»وی ادامه داد: «خطاب به همسایگان عرب: ایران نه دشمن و نه تهدید است. بلاگردانی کافی است - علی‌الخصوص پشتیبان بی‌پروای شما در حال رفتن است. زمانش رسیده که پیشنهاد ما برای داشتن منطقه قوی‌ را بپذیرید. عربستان، مصر، بحرین و امارات متحده عربی در 5 ژوئن 2017 تمام روابط دیپلماتیک خود با قطر را به بهانه نزدیکی این کشور به ایران و به اتهام حمایت از تروریسم قطع و علیه این کشور تحریم‌های اقتصادی اعمال کردند. « وزیر خارجه کویت دوشنبه شب در بیانیه‌ای از توافق میان عربستان و قطر برای بازگشایی مرزهای زمینی و هوایی میان دو کشور خبر داد.  طی این خبر بین دو کشور قطر و عربستان  توافق شد تا مرزهای هوایی، زمینی و دریایی میان عربستان و قطر از دوشنبه شب بازگشایی و به تمام موضوعات مربوط رسیدگی شود. این توافق پس از سه سال و نیم    قطع  روابط دیپلماتیک صورت گرفته و طبق آن دو کشور قطر و عربستان اعلام کردند که بر اساس توافق‌نامه امروز چهار کشور عربی روابط دیپلماتیک خود با قطر را برقرار کردند. وزیر خارجه عربستان گفت: تمام اختلافات با قطر رفع شده و روابط دیپلماتیک به طور کامل مجدد بازگشته است». این دو کشور  برای بازگشایی حریم هوایی و مرزهای زمینی و دریایی‌شان شب گذشته توافق کردند.