آخرین آزمون هاشمی

محمدحسین روانبخش
«يک بار ديگر‌- و شايد براي آخرين بار- خود را در معرض آراي شما مردم بزرگوار مي‌گذارم»؛ این فراز از بیانیه‌ای است که آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در اول اسفند 1394 منتشر کرد،  شاید در آن روز چندان توجهی را برنینگیخت اما پس از درگذشت او در دی ماه 1395،  بازخوانی‌اش می‌تواند بازگو کننده بخش‌هایی از دیدگاه، منش و واقع‌نگری‌ای باشد که هاشمی ‌را به شخصیتی ممتاز و بی نظیر در عرصه سیاست کشورمان بدل کرد.  
به گزارش «مردم‌سالاری آنلاین» حضور هاشمی‌رفسنجانی در انتخابات، به اندازه‌ای بود که می‌توان با قاطعیت گفت هیج کس مانند او جرات نداشت در مقاطع مختلف تاریخ چهل ساله جمهوری اسلامی، خود را در معرض رای مردم قرار دهد و علی‌رغم ناملایماتی که به شکل‌های مختلف دید، تا آخرین سال حیاتش نیز از کاندیدا شدن و قضاوت مردم نترسید. این شاید مهمترین ویژگی هاشمی ‌بود که در کمتر شخصیت سیاسی ایران – چه اصولگرا و چه اصلاح‌طلب – وجود دارد. هاشمی‌ در نخست دوره مجلس شورای اسلامی ‌از تهران کاندیدا شد و به ریاست مجلس رسید. او سه دوره با رای مستقیم و قاطع مردم، نماینده تهران و رئیس مجلس بود. در سال 1368 در انتخابات ریاست جمهوری کاندیدا شده و رئیس‌جمهور شد.  بار دیگر مردم در سال 1372 به ریاست جمهوری او رای دادند. در سال 1379 کاندیدای مجلس از تهران شد و رای نیاورد؛ اما در سال 1384 بار دیگر کاندیدای ریاست جمهوری شد و داستان چنان شد که در دور دوم احمدی‌نژاد رئیس جمهور شود. در سال 1392 بار دیگر کاندیدای ریاست جمهوری شد و این بار شورای نگهبان ترجیح داد که صلاحیت او را تائید نکند تا کار به جای دیگری نکشد! با این همه شرکت وی در انتخابات اسفند 1394 از نوعی دیگر بود.  شرکت در انتخاباتی که تخریب در آن از همیشه بیشتر بود، برای هاشمی ‌سخت نبود، او با صدور بیانیه‌ای در این انتخابات شرکت کرد تا در آزمون آخر عمر خویش شرکت کند و نتیجه‌ای بگیرد که در تاریخ بماند.  
زمانی که مرحوم هاشمی‌ این بیانیه را صادر کرد، روزهای تبلیغات برای دو انتخابات مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی ‌بود و طبق معمول تخریب‌ها آغاز شده بود؛ فهرستی که هاشمی ‌برای مجلس خبرگان منتشر کرده بود از سوی رقبا «انگلیسی» نامیده می‌شد و تمام توان تبلیغاتی رقیب صرف جا انداختن این عنوان بود؛ در عوض هاشمی‌ چه کرد؟! بیانیه هاشمی‌ مهمترین اقدامی ‌بود که هاشمی‌ در مقابل این رفتار ناجوانمردانه انجام داد، بیانیه‌ای که در آن هاشمی‌، پیش‌بینی کرد که این بار،  شاید آخرین حضور او در انتخابات باشد: «با توکل بر خداي لايزال، اعتقاد به مباني اسلام، تأکيد بر اصول اسلامي، تعاليم اهل‌‌بيت‌(ع) و با اعتماد کامل به صداقت انتخاب افکار عمومي، پس از سال‌ها مسئوليت‌هاي انتخابي و انتصابي، يک بار ديگر‌- و شايد براي آخرين بار- خود را در معرض آراي شما مردم بزرگوار مي‌گذارم تا هم، وزن عملکرد و هم ميزان درستي و نادرستي مواضع خود را در ترازوي انديشه‌هاي عام بسنجم و هم اگر رأي لازم و قانوني را براي ورود به مجلس خبرگان رهبري به دست آوردم، بر‌اساس تکاليفي که قانون اساسي به صراحت از نمايندگان اين مجلس خواسته، انجام وظيفه کنم». 


اما علاوه بر این پیش‌بینی شگرف، هاشمی ‌یک هفته پیش از برگزاری انتخابات، درستی و نادرستی مواضع خویش را (و به تبع آن درستی و نادرستی مخالفانش را) به ترازوی اندیشه های عامه مردم واگذار کرد تا از طرفی نشان دهد تا چه اندازه به نظر مردم احترام می‌گذارد و از طرف دیگر، پاسخ «انگلیسی» نامیدن لیست انتخاباتی‌اش را به مردم واگذار کند. هاشمی‌علاوه بر آن تاکید کرده بود که در مجلس خبرگان می‌خواهد تکلیفی که قانون اساسی از نمایندگان این مجلس خواسته به انجام برساند. 
یک هفته پس از این بیانیه،  در هفتم اسفند ماه مردم پای صندوق‌های رای حاضر شدند؛ هاشمی‌رفسنجانی به عنوان اولین منتخب مردم تهران به مجلس خبرگان راه یافت،  در حالی که آرایش به تنهایی بیش از آرای محمد یزدی و مصباح یزدی بود. به این ترتیب همانطور که هاشمی‌ پیش‌بینی کرده بود؛ رای مردم به مخالفان او هم محبوبیت هاشمی‌ رانشان داد و هم باور مردم را به «انگلیسی» نامیدن لیست هاشمی‌؛ اما بدون شک آنچه برای هاشمی ‌مهم بود، چیز دیگری بود؛ اینکه آیت‌الله در آخرین سال حیاتش، «میزان درستی و نادرستی مواضع خود را در ترازوی اندیشه‌های عام» سنجیده و به درستی آن اطمینان یافته بود.   و چه سعادتی بالاتر از این برای یک 
سیاستمدار بزرگ؟!