در نشست اوپک پلاس چه شد و چه گذشت؟

علی آهنگر‪-‬ سیزدهمین جلسه اوپک پلاس با حضور وزیران نفت ۲۳کشور عضو به صورت آنلاین در روز دوشنبه ۱۵ دی برگزار شد. هدف از این جلسه تصمیم‌گیری در مورد اضافه کردن ۵۰۰ هزار بشکه به تولید روزانه اعضا در ماه فوریه یا بهمن ماه بود.
روسیه و قزاقستان خواستار اضافه شدن این مقدار به تولید بهمن ماه بودند، اما در مقابل عربستان و دیگر کشورها به این کار نظر موافقی نداشتند. دلیل آنها این بود که ویروس جدید و جهش یافته‌ای که انگلستان را به قرنطینه برد ممکن است به دیگر کشورها و قاره‌ها هم سرایت کند و دوباره اقتصاد جهانی را با بحران مواجه سازد. پس احتیاط آن است که فعلا از پمپاژ نفت به بازار خودداری شود.
همین اختلاف نظر موجب شد تا اعضا نتوانند در روز دوشنبه به نتیجه برسند و جلسه به روز سه‌شنبه ۱۶ دی کشیده شد. در این نشست سرانجام اعضا توافق کردند که دو کشور روسیه و قزاقستان برای دو ماه بهمن و اسفند روزانه ۷۵ هزار بشکه به تولید خود بیافزایند.
این افزایش تولید، به گفته بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان به اصرار این دو کشور بخاطر زمستان و سردی هوا انجام شده و به مصرف داخلی خواهد رسید و تاثیری در بازار نفت نخواهد داشت.


سایر اعضا توافق کردند با توجه به گسترش نسل جدید کرونا در انگلستان و آفریقای جنوبی که در کشورهای دیگر هم مشاهده شد، سال ۲۰۲۱ را نیز با شرایط عدم قطعیت همراه می‌کند و بنابراین از افزایش تولید خودداری می‌کنند.
این خلاصه تمام آن چیزی بود که در پایان دو روز جلسه و بحث و گفتگوهای بسیار بدست آمد.اما جلسه هنوز به اتمام نرسیده بود که عبدالعزیز
بن سلمان، وزیر نفت سعودی ابراز داشت من پیشنهاد خارق‌العاده‌ای در جیب دارم. درخواست وزیران برای بیرون آوردن آنچه که در جیب دارد پاسخش این بود که در کنفرانس مطبوعاتی خواهم گفت. اینجا بود که چشم‌ها و نگاه‌ها همه به کنفرانس مطبوعاتی و به دهان وزیر نفت سعودی دوخته شد. در کنفرانس مطبوعاتی خبری که عبدالعزیز بن سلمان از تصمیم کشورش داد، دهان‌ها را باز، چشم‌ها را گرد و ذهن‌ها را دچار بهت و حیرت کرد. خبر این بود: عربستان سعودی به طور داوطلبانه برای ماه‌های فوریه و مارس/ بهمن و اسفند یک میلیون بشکه از تولید خود
می‌کاهد.
این اعلام آنقدر بهت‌آور بود که حتی کارشناسان و خبرنویسان و تحلیل‌گران سریع‌القلم وابسته به آرامکو و سعودی را نیز دچار بهت و حیرت نمود. هیچ‌کس هیچ‌چیزی نداشت که بنویسد. کار از تحلیل گذشته بود. < چرا > تنها واژه‌ای بود که بر ذهن‌ها نقش می‌بست.
خاویر بلاس، تحلیل‌گر بلومبرگ نوشت
عربستان سعودی با کاهش یک طرفه، بازار نفت را شگفت‌زده کرد.
الکساندر نواک در نخستین واکنش، در بیانی طعنه‌آمیز آن را یک جشن عالی سال نو برای کل صنعت نفت دانست. طعنه آشکار او کل صنعت نفت به یقین به صنعت نفت شیل توجه دارد که موجب رونق دوباره تولید آن و رقابت دوباره با اوپک می‌شود.
هیلما کرافت، تحلیل‌گر بازار نفت آن را هدیه‌ای به شرکت‌های آمریکایی دانست.
رویترز اما می‌گوید به سندی از داخل اوپک پلاس دست یافته است که نشانگر نگرانی اعضا از گسترش ویروس در همه قاره‌هاست. برابر این سند، اجرای دوباره قرنطینه‌های سراسری در قاره‌ها باعث کاهش تقاضای نفت در سال ۲۰۲۱ می‌شود. رویترز در ادامه از قول وزیر انرژی سعودی، کاهش یک طرفه تولید را اقدامی احتیاط‌آمیز در مقابل این وضعیت عنوان کرد.
چنان که پیش‌تر گفتیم اقدام عربستان سعودی تا بدان حد غافلگیرانه بود که همگان را دچار بهت و حیرت ساخت و صفحات رسانه‌ها و مطبوعات و فضاهای مجازی مملو از اظهار نظرهای گوناگون در این زمینه شد‌.
در اینجا می‌توان قدری دقیق‌تر و ریزبینانه‌تر به موضوع نگریست. آیا اقدام عربستان سعودی نمی‌تواند باز کردن فضا برای ورود نفت ایران قلمداد شود؟
اگر قرار باشد تحریم‌ها به نوعی برداشته شود، نخستین مسئله احساس نیاز بازار به نفت ایران است. اگر بازار به حد کافی اشباع باشد، تزریق نفت اضافه به جز درهم ریختگی قیمت نقش دیگری نخواهد داشت.
به نظر می‌آید اوپک نقش همیشگی و تاریخی خود را یک بار دیگر می‌خواهد ایفا کند. این نقش تاریخی امروز میدان دادن به نفتی است که از میدان به در شده است. کاهش غیر مترقبه و یک جانبه تولید نفت از سوی عربستان سعودی آن هم به میزان غافلگیر‌کننده یک‌میلیون بشکه در روز، در نهایت با هر هدف و علتی هم که انجام شده باشد، در نفس خود باز کردن فضا برای حضور نفت ایران نیز به حساب می‌آید. از این رو شایسته است اوپک و جایگاه آن را مانند همیشه ستود و از نقش دیپلمات‌های نفتی ایران در این میدان رایزنی و گفتگو تقدیر به عمل آورد.