روزنامه ایران
1399/10/18
ثبت آیین و سبک زندگی کردی در دانشنامه سنندج
شیما جهانبخشخبرنگار
فرهنگ‌های بومی و آیین‌هایی با خاستگاه ومختصات جغرافیایی و قومی و گویش‌ها و زبان‌های محلی در ایران بسیار و پرشمارند. اقلیمی است هزار رنگ و پرنقش و نگار چون فرش ایرانی که هر یک شناسنامه و هویت منحصر به خود را دارد. اما هر چه در این حوزه، غنی و ثروتمند هستیم در ثبت و مکتوب کردن این آیین‌ها کم کار و کاهل و از نظر داشته‌ها فقیر و کم بضاعتیم. گفته میشود بجز شهر تهران، آیین‌ها و رسوم و سبک زندگی هیچ استان دیگری به‌صورت جامع در دانشنامه‌ای تدوین نشده است. با این وجود مسئولان مدیریت شهری سنندج شهرداری و شورای شهر تلاش کرده‌اند تا با همکاری جامعه دانشگاهی سنندج با تدوین دانشنامه این شهر بسیاری از رسوم فراموش شده را به آیندگان و نسل جوان معرفی کنند.
معرفی پیشینه تاریخی اقوام کرد به نسل‌های آینده
«امید ورزنده»، رئیس مرکز تحقیقات کردستان شناسی دانشگاه آزاد کردستان، اصلی‌ترین هدف تدوین این دانشنامه را شناساندن و برجسته کردن ظرفیت مناطق کردنشین عنوان کرد و اظهار داشت: مرکز تحقیقات کردستان شناسی در سال ۹۳ با هدف معرفی ظرفیت مناطق کردنشین با ایجاد 5 دپارتمان «تاریخ و میراث فرهنگی»، «هنر و معماری»، «علوم اجتماعی و اقتصادی»، «زبان و ادبیات کردی» و «مطالعات بین‌الملل» تشکیل شده است. یکی از برجسته‌ترین مأموریت‌های این مرکز معرفی پیشینه تاریخ و فرهنگ مردم به آنان و نسل‌های بعدی است و مستندسازی تحلیلی در این حوزه از اصلی‌ترین وظایف مرکز تحقیقات کردستان‌شناسی به شمار می‌آید.
وی با تأکید بر پیشینه تاریخی سنندج ادامه داد: متأسفانه با وجود تاریخ ۴۰۰ ساله سنندج، اسناد مکتوب کمی در خصوص این شهر موجود است. به همین جهت در راستای مأموریت‌های این مؤسسه با همفکری جمعی از مسئولان تصمیم گرفتیم دانشنامه جامعی برای این شهر تهیه کنیم. سنندج شهری است که اساساً نویسندگان و شعرای بسیاری در خود پرورش داده و یکی از قطب‌های موسیقی ایران به حساب می‌آید. سال گذشته هم به‌عنوان شهر خلاق موسیقی از سوی یونسکو معرفی شده، پس لازم است فرهنگ این شهر بیشتر معرفی شود. بخش بزرگی از مفاد و متون این دانشنامه در بیش از ۱۲۰ مدخل و هر مدخل با تعداد تقریبی ۲۰ زیرمدخل مربوطه حاوی سابقه ۳ هزار موضوع تشریحی در 4 جلد منتشر خواهد شد.
ثبت تاریخ و ظرفیت‌های سنندج
ورزنده در خصوص لزوم تألیف این دانشنامه گفت: برای ثبت تاریخ و ظرفیت‌های سنندج لازم است دانشنامه مکتوبی وجود داشته باشد تا در تمام تحقیقات به‌عنوان مرجع مورد استفاده قرار گیرد. البته قبلاً کتابچه‌هایی در این زمینه تهیه شده بود اما دانشنامه جامعی که به طور تخصصی به تاریخ سنندج و معماری این شهر بپردازد وجود نداشت و خلأ آن احساس می‌شد.
رئیس مرکز تحقیقات کردستان شناسی دانشگاه آزاد کردستان با اشاره به اینکه اولین جلد این دانشنامه بر حوزه فرهنگ تأکید دارد، اظهار داشت: کار جمع‌آوری اطلاعات این دانشنامه چند سالی است که آغاز شده و محققان ما در این زمینه مشغول جمع‌آوری دیتا هستند. امسال هم با مشارکت و حمایت مالی شورای شهر و شهرداری سنندج تصمیم گرفته‌ایم این اطلاعات را تدوین و اولین جلد دانشنامه تخصصی این شهر را چاپ کنیم.
مجری تدوین و انتشار دانشنامه بزرگ سنندج با ابراز امیدواری از اینکه جلد نخست این دانشنامه با عنوان «فرهنگ و هنر در سنندج» 6اردیبهشت سال ۱۴۰۰ آماده رونمایی و عرضه به گنجینه کتاب‌شناسی کردستان شود، گفت: در بعضی موضوعات فرهنگی هیچ منبعی در دسترس نیست و باید با تحقیق میدانی گسترده به اطلاعات دست پیدا کنیم. همین کار را بسیار سخت کرده اما با انتشار فراخوان از نویسندگان و فعالان این حوزه خواسته‌ایم با ما همکاری کنند و امیدواریم اولین جلد این دانشنامه تا سال آینده چاپ شود.
ورزنده خاطرنشان کرد: متأسفانه با وجود فرهنگ غنی در سراسر ایران دانشنامه‌نویسی مورد توجه نبوده و بجز شهر تهران برای هیچ استان دیگری دانشنامه تدوین نشده است. شهرداری تنها متولی عمران و آبادانی فضای سبز، آسفالت، جدول و تجمیع زباله نیست، بلکه در اکثر کشورهای متمدن شهرداری‌ها امور فرهنگی بسیاری را به سرانجام می‌رسانند پس امیدواریم این اتفاق در تمام شهرها صورت بگیرد.
مکتوب کردن تاریخ و فرهنگ ضرورتی انکارناپذیر
«حشمت‌الله صیدی»، شهردار سنندج هم در خصوص تدوین این دانشنامه اظهار داشت: بسیاری از طرح‌های عمران شهری استان دارای پیوست فرهنگی بوده و نگاه به مقوله فرهنگ و هنر در اجرای این طرح‌ها فراموش نشده است. البته کرونا باعث شده بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی - هنری ما در این دوره برگزار نشود اما از آن غافل نیستیم.
وی مکتوب کردن هویت، تاریخ و فرهنگ در راستای معرفی هر چه بیشتر آیین‌ها و رسوم به نسل‌های امروزی را یک ضرورت انکارناپذیر دانست و ادامه داد: خوشبختانه در این دوره تعامل بسیار خوبی با دانشگاه داشته و موفق شده‌ایم طرح‌هایی همچون تدوین دانشنامه، تدوین برنامه ۵ ساله شهرداری و اجرای حسابداری تعهدی را با همکاری دانشگاه در این شهر به سرانجام برسانیم.
صیدی با اعلام اینکه ثبت سنندج به‌عنوان شهر خلاق موسیقی یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی این دوره بوده است، افزود: احداث مجتمع فرهنگی- هنری در خیابان شهدا، نامگذاری ششم اردیبهشت به نام روز «سنه» و برگزاری جشن‌های متفاوت نوروز از دیگر اقدامات فرهنگی این دوره است.
تلاش برای ثبت روز ملی «سنه» در تقویم
«سرکه وت نجفی»، معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری سنندج نیز در این باره اظهار داشت: دانشنامه‌نویسی یک موضوع روشمند برای تحقیق تاریخی است. زمانی که ما می‌خواهیم در مورد تاریخ و فرهنگ یک شهر صحبت کنیم باید منابع کافی در مورد آن داشته باشیم تا صحبت‌ها تبدیل به یک داده علمی شوند. به همین جهت ما تلاش کرده‌ایم در تدوین دانشنامه شهر سنندج از نفرات برتر هر رشته استفاده کنیم تا مرجعی جامع و کامل داشته باشیم. به طور مثال در حوزه تئاتر از دکتر قطب‌الدین صادقی و در حوزه حقوق از دکتر اسد اردلان استفاده کرده‌ایم تا اطلاعات کاملی را جمع‌آوری کنیم.
وی ادامه داد: پیش‌بینی ما تألیف و چاپ حدود 5 یا 6 جلد دانشنامه در این زمینه خواهد بود اما احساس می‌کنیم این تعداد بیشتر شود، زیرا به محض اینکه جلد اول منتشر شود وزن موضوع مشخص شده و دوستان دیگری نیز به جمع ما ملحق خواهد شد.
توجه به موسیقی در دانشنامه سنندج
معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری سنندج افزود: سال گذشته سنندج به‌عنوان شهر خلاق موسیقی از سوی یونسکو به دنیا معرفی شد به همین خاطر ما قسمتی از جلد اول دانشنامه را به بخش موسیقی اختصاص داده‌ایم و به طور تخصصی در این باره صحبت کرده‌ایم. در بقیه قسمت‌ها نیز تمام موضوعات مرتبط با فرهنگ و نهایتاً تأثیر آن بر توسعه پایدار استان را بررسی کرده‌ایم.
نجفی خاطرنشان کرد: دو سال پیش بر اساس مصوبه شورای فرهنگ عمومی استان روز 6 اردیبهشت به‌عنوان روز سنندج در تقویم محلی تعریف شد بر همین اساس تصمیم گرفته‌ایم در این روز دانشنامه را رونمایی کنیم. از سوی دیگر با استناد به اسناد تاریخی سنندج در سده‌های قبل در همین تاریخ اعلام موجودیت کرده و تشکیل شده به همین خاطر تلاش داریم با استفاده از این دانشنامه یک سند رسمی و قابل استناد در این زمینه تهیه و این روز را به‌عنوان روز ملی سنندج در تقویم ملی ثبت کنیم.
وی با اشاره به اینکه در زمان‌های گذشته سنندج به (شهر احسان) معروف بوده است، گفت: در واقع این شهر داستان‌های زیادی دارد که باید روایت و مکتوب شود. ما در حوزه ادبیات شفاهی قدرتمند هستیم اما در حوزه ادبیات مکتوب بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم به همین خاطر این دانشنامه تلاش دارد این داستان‌ها را مکتوب کند.
سایر اخبار این روزنامه
# من - ماسک - می‌زنم
سخنرانی رهبر معظم انقلاب در سالروز قیام ۱۹ دی
معیشت مردم خط قرمز ما است
مردم و انقلاب درمشی آیت الله هاشمی
توسعه سواحل مکران در دستور کار دولت قرار گرفته است
تغییر شاکله بودجه فشار بر اقشار آسیب‌پذیر را بیشتر می‌کند
2 میلیون نفر برای کارت ملی هوشمند ثبت نام نکرده اند
ارسال پیام وزیر دفاع به وزرای دفاع بیش از ۶۰ کشور جهان
«روسیه» دیجیتالی می شود
کرونا چگونه سفر را از سبد زندگی‌ما کش رفت؟
باید به سمت انقلاب در سرمایه‌گذاری برویم
هیأت رئیسه فدراسیون فوتبال ممنوع‌الخروج و ممنوع‌المعامله هستند
ثبت آیین و سبک زندگی کردی در دانشنامه سنندج
«ایران جمعه» و «پرسه» ضمیمه‌های امروز «ایران»
خیر ملت ایران شاقول سیاست‌ورزی آیت‌الله
مجلس یاردولت باشد نه بار خاطر
سلام ایران
