آلودگی هوا در سایه کووید 19

علی‌اکبر پیوندی‪-‬ کسی نمی‌داند شاید یکی از دلایل انتخاب قصبه آن روز تهران از طرف سرسلسله قاجار به عنوان پایتخت هوای صاف و آسمان آبی و شفاف این ناحیه باشد چیزی که مانند خود او حالا دیگر در عمق تاریخ رسوب کرده و محو شده است و اکنون تعداد روزهای آلوده هوای تهران در سال از عدد روزهای پاک آن بیشتر است. لیکن امسال رقیب قدرتمند و خطرناک‌تری هم به نام کووید 19 در صحنه حاضر شده و نفس مردم شهر را به شماره انداخته است. البته آلودگی هوای شهرهای بزرگ پدیده نوظهور و ناشناخته‌ای نیست و یک عارضه مبتلا به همه شهرهای بزرگ در همه جای دنیا است از جمله بعضی شهرهای بزرگ چین یا دهلی در آسیا و هند و یا میلان و رم در اروپا با این تفاوت که هر سال بعد از وقوع و تسلط هوای ناپاک بر فضای شهر حرف و حدیث مسئولان و متولیان با حجم زیاد آغاز می‌شود تا اینکه یکی از پدیده‌های باد و باران و قضا و قدر وارد عمل می‌شوند و قضیه ختم به خیر می‌شود. فارغ از اینکه عوامل متعدد جهانی و از جمله تغییرات آب و هوایی هم کم و بیش در ایجاد این واقعه نقش دارند لیکن عوامل مختلفی که اغلب ناشی از فعل و عمل خود ما انسان‌ها هم هست. هر روز صبح حجم زیادی از اتومبیل‌ها به اضافه تعداد انبوهی موتورسیکلت با سوخت ناقص حجم انبوهی ذرات مضر معلق به فضا می‌فرستند. به علاوه کثیری از اتومبیل‌های متحرک در کف خیابان‌ها و سطح شهر محصول صنایع اتومبیل‌سازی معیوب داخلی است که با تکنولوژی نیمه دوم قرن بیستم ساخته می‌شود و در بازار انحصاری و بدون رقابت داخلی زیرپای مردم قرار می‌گیرد و به طور مستمر هم بر تعداد آنها اضافه می‌شود. مسئله ثانوی کسر و کمبودهایی است که شبکه حمل و نقل عمومی گرفتار آن است و ظرفیت موجود متناسب با حجم مسافر و تعداد سفرهای آنها نیست و باعث اجبار گروهی از مردم به استفاده از وسیله نقلیه شخصی می‌شود و در نهایت اینکه تاکنون راه‌کار عملی و موثری که تاثیر ملموس و آشکاری بر کمیت و کیفیت آلودگی هوا گذاشته باشد بروز و ظهور نکرده است و یا اگر هم کرده آمار و ترازنامه مستندی مشاهده نشده است و اقدامات موضعی و موسمی هم مانند معاینه فنی و از اجرای طرح زوج و فرد برآیند آشکار و چشمگیری ظاهرا مشاهده نشده است. چرا که این نتیجه یک ناهنجاری رفتاری عمومی است که برای رفع اثر از آثار زیانبار آن نیاز به یک حرکت و تحرک عمومی از جانب مردم و متولیان امر است که باید درهم‌آهنگی کامل انجام گردد از جمله استفاده از انرژی‌های پاک و تجدیدنظر که در همه‌جا مورد توجه قرار گرفته به خصوص در کشور ما که دارای حجم و سطح بی‌پایان از نور خورشید است که با احداث نیروگاه‌های خورشیدی می‌توان مقادیر معتنابهی الکتریسیته مطمئن به شبه‌انتقال برق سراسری تزریق کرد حتی در بعضی از کشورها که
در طول سال مجموعا دو ماه روز آفتابی ندارند با الزام سازندگان ساختمان‌های جدید بخشی از کف بام را با پانل‌های خورشیدی مفروش می‌کنند تا نیروی برق قسمت‌های اشتراکی ساختمان‌ها را تامین کرده باشند. لیکن همه آنچه گفته شد عجالتا در سایه یک همه‌گیر فعلا مهارنشدنی قرار گرفته و توجه عموم را به خود جلب کرده و البته طبیعی هم هست که اول قدرت دفاعی رودرروی آسیب تازه قرار بگیرد تا اقلا از نفوذ مرگبار آن بکاهد که البته بار اصلی این مهم نیز بر دوش توده مردم و رعایت موازینی است که متخصصین امر ابداع و انشاء می‌کنند که البته همان طور که تاکنون ابناء بشر توانسته‌اند بر آسیب‌ها و صدمات غیرمنتظره حادث شده در طول تاریخ غلبه کنند طبعا بر این مصیبت هم فائق خواهند آمد.
لیکن آثار مصیبت‌بار قبل از دور کنترل بیماری هم کم نیست که ظاهرا گریزی از آن هم نیست و درهم آمیختگی و درهم‌پیچیدگی این بیماری همه‌گیر با پدیده زیانبار آلودگی هوا قطعا باعث صدمات زیان بار مضاعف بر جوامع شهری مانند تهران شده و خواهد شد.