خاموشی چراغ 75 درصد هتل‌های مشهد

زهره توکلی
خبرنگار
تا قبل از شیوع کرونا استان خراسان رضوی و بخصوص شهر مقدس مشهد جایی بود که هیچگاه خلوتی آن را ندیده بودیم. گرمای وجود و کرامات حرم مطهر امام رضا(ع) موجب می‌شد، فوج فوج مسافر از اقصی نقاط کشور حتی در سردترین روزهای سال نیز به این شهر بیایند، مناسبت‌های تقویمی که جای خود دارد.
هر بار که به این شهر سفر کرده باشید حتماً ساختمان‌های بلند در حال ساخت را دیده‌اید که در تابلو شناسنامه ساختمان نام هتل یا مجتمع تجاری و تفریحی در آن درج شده باشد. بر این اساس بود که حدود نیمی از تأسیسات گردشگری کشور در این استان ایجاد شد و شهر مشهد جایگاه ویژه‌ای در گردشگری کشور کسب کرد به‌طوری که امروز هتل‌های زیادی حتی در کوچه پس کوچه‌های تنگ و طویل این شهر با ساختمان‌های برافراشته از میان خانه‌های قدیمی و کوچک سر برآورده‌اند.اما حالا با این شرایط کرونایی، نه تنها این شهر مانند قبل میهمان ندارد بلکه ساخت هتل‌ها نیز متوقف و نیمه کاره رها شده‌اند و چراغ‌های هتل‌ها و مجتمع‌های تجاری و تفریحی دیگر مانند قبل خیابان‌های این شهر را روشن نمی‌کند.


طبق اطلاعات آماری گردشگری در بهار سال98، علاوه براینکه بیشترین گردشگر داخلی شهر مشهد را به‌عنوان یکی از مقاصد سفر خود برمی‌گزینند، بیشترین گردشگر خارجی کشور به این شهر وارد می‌شوند اما امروز آمار حضور گردشگران خارجی در این استان به صفر رسیده است.
 تلاش هتلداران برای جذب مشتری
فاطمه هروی که ساکن مشهد است و به‌عنوان بلاگر فضای مجازی و برای ارزیابی هتل‌های مختلف کشور به شهرهای مختلف سفر می‌کند، به «ایران» می‌گوید: این روزها هتل‌ها سعی می‌کنند خود را با شرایط کرونایی تطبیق دهند و تخفیفاتی را برای مسافران در نظر بگیرند تا بتوانند با وجود محدودیت‌های موجود مشتری جذب کنند.
 وی که برادرش نیز در مشهد هتل دارد، معتقد است خدمات برخی هتل‌ها در شهرهای مختلف کشور کاهش یافته چون تعداد مسافران بشدت کم شده است.
هروی می‌افزاید: هتل‌ها با کمترین پرسنل دارند خدمات ارائه می‌کنند در صورتی که زمانی که ابتلا به کرونا در کشور فروکش کرده بود سفرها به برخی شهرها زیاد شد ولی چون تعداد پرسنل کم بود به همان نسبت خدمات نیز کاهش یافت.
وی تصریح می‌کند: متأسفانه برخی هتل‌هایی که به آنها رفتم حتی دمپایی‌های پلاستیکی را جایگزین دمپایی‌های مخصوص هتل کرده‌اند چون برایشان هزینه بر است. صبحانه‌های هتل‌های 5 ستاره در این دوران دیگر بوفه نیست و به‌صورت محدود و بسته‌بندی در اختیار مشتری قرار می‌گیرد.
هروی می‌گوید: این شرایط کرونایی در همه زمینه‌های گردشگری تأثیرگذار بوده است. برخی از هتل‌ها با‌ اینکه ساعت کار پرسنل را کم کرده‌اند اما بازهم برای پرداخت حقوق آنها با مشکل روبه‌رو هستند.
وی اضافه می‌کند: در کنار این مسائل اما استثناهایی هم وجود دارد و هنوز هم هتل‌هایی هستند که حتی در این شرایط، کیفیت یا میزان خدماتشان کاهش نیافته است.
هروی در زمینه رعایت پروتکل‌های بهداشتی در شرایط کرونایی در هتل‌ها می‌گوید: برخی هتل‌ها تمام وسایل مورد استفاده مسافر را به‌صورت بهداشتی و بسته‌بندی شده در اتاق‌های هتل قرار داده‌اند و برای مواد ضدعفونی و استفاده از تب سنج‌های صنعتی و... هزینه می‌کنند اما برخی دیگر بیشتر به ظواهر پروتکل‌ها پرداخته‌اند یعنی ظرف مواد ضدعفونی در ورودی هتل گذاشته شده‌اند اما پس از خالی شدن دیگر کسی آن را شارژ نکرده است.
وی با بیان اینکه بسیاری از هتل‌ها در شهر مشهد تعطیل شده‌اند، تصریح می‌کند: در شرایط کرونایی، مشهد بیشترین ضربه را خورد به این دلیل که حرم مطهر امام رضا(ع) بسته شد بنابراین میزان سفرها بشدت افت کرد چون فعالیت هتل‌های مشهد بر پایه زائران حرم مطهر می‌چرخید و برای بخش گردشگری شهر هنوز آن‌طور که باید کار نشده است.
خراسان رضوی به اندازه تمام ایران واحد اقامتی دارد
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی نیز در این خصوص به «ایران» می‌گوید: حدود نیمی از تأسیسات گردشگری در استان خراسان رضوی است و به اندازه تمام ایران در این استان، واحدهای اقامتی وجود دارد.
یوسف بیدخوری می‌افزاید: مشهد به‌خاطر حرم مطهر امام رضا(ع) از قدیم الایام میزبان خیل عظیم مشتاقان بوده و به‌عنوان بزرگ‌ترین قطب گردشگری زیارتی کشور مدنظر است به طوری که تقریباً نیمی از مجموع افرادی که از خارج وارد کشور می‌شوند به مشهد نیز سفر می‌کنند. لذا تعداد گردشگران بین‌المللی در این شهر نسبت به تمام کشور بی‌نظیر بوده است.
وی درباره آمار مراکز اقامتی استان اظهار می‌دارد: این استان 241هتل و متل، 306 هتل آپارتمان، 384 میهمانپذیر، 682 خانه مسافر دارای مجوز، 109 اقامتگاه بومگردی، 422 دفتر خدمات مسافری دارای مجوز، 10سفره خانه سنتی، 69مجتمع گردشگری بین راهی و 56مجتمع‌ پذیرایی دارد. همچنین 11مؤسسه آموزش گردشگری فعال، 4شرکت عامل تطبیق استاندارد کیفیت خدمات گردشگری در استان داریم که وظیفه تطبیق استاندارد واحدهای گردشگری نظیر هتل‌ها و میهمانپذیرها و... را برعهده دارند. علاوه بر آن 416 راهنمای گردشگری دارای مجوز و حدود 15 ارزیاب دارای کد ارزیابی نیز داریم.
بیدخوری با بیان اینکه بیش از 118هزار تخت و 45هزار و 307 اتاق زیر نظر میراث گردشگری استان فعال بوده است، اظهار می‌دارد: هم اکنون اغلب این تأسیسات گردشگری بویژه واحدهای اقامتی استان به‌خاطر شرایط کرونایی دچار خسارت و مشکلات جدی شده به طوری که بیش از سه چهارم این واحدها تعطیل شده است.
 خسارت 3554 میلیارد تومانی کرونا به تأسیسات گردشگری استان
این مسئول، مجموع خسارت‌های کرونا به تأسیسات گردشگری خراسان رضوی را از ابتدای اسفند ماه سال گذشته تا پایان آذرماه سال‌جاری، 3هزارو 554 میلیارد تومان اعلام می‌کند و درباره میانگین سفرها به این استان می‌افزاید: در سال گذشته 60درصد تأسیسات گردشگری استان اشغال بود که این میزان از ابتدای امسال تاکنون به 16درصد کاهش یافته است.
وی با بیان اینکه در حوزه گردشگری استان، 34هزار و 159 نفر به‌صورت مستقیم و با محاسبه اشتغال غیرمستقیم، در مجموع 84هزار و 159 نفر در این حوزه مشغول به کار بوده‌اند، می‌افزاید: در مدت شیوع ویروس کرونا، 17هزار و 166 نفر از پرسنل شاغل در واحدهای اقامتی استان تعدیل یا بیکار شده‌اند.
این مسئول تصریح می‌کند: 50هزار نفر به‌صورت غیرمستقیم در این حوزه فعال بوده‌اند که اغلب شامل بازاری‌ها و مغازه دارهای خیابان‌های محدوده حرم مطهر می‌شوند که با اینکه شاید مغازه‌های آنها باز باشد اما در این مدت مشتری و درآمدی نداشته‌اند. بسیاری از مجتمع‌های تجاری نیز که زائران شهر مشهد برای خرید به آن مراکز می‌رفتند به‌دلیل کاهش شدید سفرها در این مدت دچار خسارت شدند.
وی در خصوص کیفیت خدمات اقامتگاه‌های استان با توجه به کاهش پرسنل می‌گوید: کیفیت خدمات در واحدهای اقامتی استان تفاوتی نکرده اما نوع خدمات ارائه شده برای جلوگیری از شیوع کرونا دچار تغییرات شده است.
 بیدخوری می‌افزاید: در زمینه رعایت پروتکل‌های بهداشتی نیز این واحدها عملکرد خوبی داشته‌اند اما این توجه نیز به‌خاطر فشار مسئولان نبوده بلکه به‌خاطر انتظار میهمان از هزینه‌ای که پرداخت می‌کنند، بوده است و از سوی دیگر در این استان بین واحدهای اقامتی رقابت وجود دارد که این رقابت‌ها موجب شده واحدها خود را به روز کنند.
این مسئول تصریح می‌کند: بررسی‌ها نشان داده که واحدهای اقامتی در استان خراسان رضوی، بعد از بیمارستان‌ها در زمینه وضعیت رعایت پروتکل‌های بهداشتی بسیار خوب عمل کرده‌اند.
 لزوم نگاه ویژه به گردشگری شهرستان‌های خراسان رضوی
وی با اشاره به اینکه در مشهد بیشتر موضوع گردشگری مذهبی و زیارت حرم مطهر مطرح است، اظهار می‌دارد: شرایط کرونایی باعث شد که به گردشگری در سایر شهرستان‌های استان نگاه ویژه‌ای داشته باشیم چون این استان با داشتن 33 شهرستان جزو پرشهرستان‌ترین استان‌های کشور محسوب می‌شود که قابلیت‌های زیاد و ویژه‌ای برای گردشگری دارند به‌طوری تاکنون 109 واحد بومگردی در شهرستان‌های مختلف این استان مجوز دریافت کرده‌اند و تا پایان فعالیت دولت نیز به 150 واحد می‌رسد.
وی می‌افزاید: این استان روستاهای بی‌نظیری دارد به‌عنوان مثال پس از ثبت جهانی قنات‌های شهر گناباد، استقبال خوبی از این شهرستان شد به طوری که 12 اقامتگاه بومگردی در این شهرستان ایجاد شد که تعداد آن تا پایان این دولت به دوبرابر هم می‌رسد.
این مسئول از کاهش 80درصدی سفر به این استان خبر می‌دهد و می‌گوید: در سال96 حدود 2میلیون و 264 هزار و 875 نفر و در سال 97 حدود 2میلیون و 357 هزار و 498 نفر زائر داشته‌ایم که این آمار در سال 98 و قبل از کرونا به 3 میلیون و 819 هزار و 146 نفر رسیده بود.
به‌گفته وی، اگرچه بخش خصوصی از میزان تسهیلات حوزه گردشگری در شرایط کرونایی به مراکز اقامتی استان رضایت ندارد و آن را کافی نمی‌داند اما به هرحال می‌تواند تا زمان احیا و بازگشت این مراکز اقامتی به چرخه فعالیت کمک کننده باشد البته اداره‌های خدمات دهنده نظیر آب، برق، گاز و تأمین اجتماعی نیز باید به مصوبات ستاد کرونا در به تعویق انداختن مطالبات خود تا آخر سال عمل کنند چون بخش خصوصی به خاطر شرایط کرونایی و نداشتن درآمد تحت فشار هستند.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی با بیان اینکه گردشگری حوزه‌ای است که می‌تواند در دوران پس از کرونا و احیای فعالیت‌ها، بسیار سریعتر از حوزه‌های دیگر به اقتصاد کشور کمک کند، می‌افزاید: در این مدت 131میلیارد و 500 میلیون تومان برای کمک به حوزه گردشگری به‌عنوان تسهیلات این حوزه، تقاضا شده که 80 میلیارد و 500 میلیون آن پرداخت داشته و سازوکارهایی برای پرداخت بقیه این تسهیلات در حال انجام است.