گروه صنعت و تجارت: حدود یک ماه از ابلاغ تصمیم ستاد هماهنگی اقتصادی دولت در مورد بازار محصولات فولادی توسط معاون اقتصادی رییس جمهوری به وزیران اقتصاد و صنعت می گذرد. این دستورالعمل ها تحت عنوان «شیوه نامه ساماندهی عرضه و تقاضای زنجیره فولاد» ابلاغ شد، اما اجرای آن به اعتقاد صاحب نظران ضمانتی بدنبال نداشته است. از همان زمان دولت و مجلس در اظهار نظرهای منتشر شده، تدوین شیوه نامه را راهکاری موثر برای به نظم درآوردن بازار فولاد می دانند و در این زمینه تاکید دارند. مدتی پس از ابلاغ این تصمیم بود که برخی از فعالان بخش خصوصی نیز به اظهار نظر پرداختند. پس از آن اما صحبت هایی از گوشه و کنار درباره اقدامات وزارت صنعت، معدن و تجارت برای قیمت گذاری دستوری محصولات فولادی شنیده می شد؛ اقداماتی که به اعتقاد برخی از نمایندگان مجلس و فعالان صنعت فولاد می تواند زمینه ساز توزیع رانت باشد. با این حال روز گذشته نمایندگان مجلس نیز اولین گام خود را برای حذف رانت خواران از بازار فولاد برداشت.

با وجود جنجالآفرینیها و حملات سوادگران و حامیان آنها به مجلس، در نشست روز گذشته کلیات طرح توسعه و تولید پایدار زنجیره فولاد با رویکرد اصلاح سیاستهای تنظیم بازار برای قطع دست رانتخواران و کنترل قیمتها تصویب شد. در نشست علنی دیروز (سه شنبه، ۲۳ دی ماه) مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی کلیات طرح توسعه و تولید پایدار زنجیره فولاد با رویکرد اصلاح سیاستهای تنظیم بازار با ۱۸۶ رأی موافق، ۲۲ رأی مخالف و ۸ رأی ممتنع از مجموع ۲۲۸ نماینده حاضر در صحن علنی موافقت کردند. متن گزارش یک شوری در اجرای تبصره (۱) ماده (۴۵) قانون آییننامه داخلی مجلس شورای اسلامی تنظیم شده از سوی کمیسیون صنایع و معادن به مجلس به شرح زیر است: طرح توسعه و تولید پایدار زنجیره فولاد با رویکرد اصلاح سیاستهای تنظیم بازار که در اجرای تبصره ۱ ماده ۴۵ قانون آییننامه داخلی مجلس جهت بررسی به این کمیسیون ارجاع شده بود در چندین جلسه کارگروه و کمیسیون با حضور مسئولان و کارشناسان دستگاههای اجرایی ذیربط، انجمنها، مرکز پژوهشهای مجلس و اتاق ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در تاریخ ۱۱/۸/۹۹ با اصلاحاتی در عنوان و متن به تصویب رسید اینک گزارش آن در اجرای تبصره (۱) ماده(۴۵)قانون آییننامه داخلی تقدیم مجلس می شود. با نظر نمایندگان رئیس مجلس شورای اسلامی طرح توسعه و تولید پایدار زنجیره ای فولاد با رویکرد اصلاح سیاست های تنظیم بازار را برای بررسی بیشتر به کمیسیون صنایع و معادن ارجاع داد. محمدباقر قالیباف، رییس مجلس نیز در نشست علنی دیروز (سه شنبه، ۲۳ دی ماه)، پس از تصویب کلیات طرح توسعه و تولید پایدار زنجیره ای فولاد با رویکرد اصلاح سیاست های تنظیم بازار در صحن علنی گفت: با توجه به این که این موضوع حساسیت ویژه ای دارد و کمیسیون صنایع و معادن درخواست ۲ شوری شدن این طرح را دارد، طبق ماده ۱۳۹ آئین نامه داخلی طرح توسعه و تولید پایدار زنجیره ای فولاد با رویکرد اصلاح سیاست های تنظیم بازار برای بررسی بیشتر به کمیسیون ارجاع می شود.

رضا تقی پور، نماینده مردم تهران در موافقت با این طرح گفت: سال گذشته دولت در بازار زنجیره فولاد نظارت داشت، اما از ابتدای سال ۹۹ این نظارت برداشته شد نتیجه برداشتن این نظارت یک فاجعه اقتصادی بود؛ یعنی ۷ ماه امسال مبلغ رانت دلالان عددی بین ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزار میلیارد تومان است، فقط در ۱۷ میلیون تن شمش ۸۵ هزار میلیارد تومان سود به جیب دلالان رفته است. وی افزود: در این طرح جلوی رانت خوران گرفته میشود ما منابع ارزان اعم از برق و گاز در اختیار فولاد قرار می دهیم اما ۱۰۲ دلار گرانتر از نرخ جهانی فولاد را به مردم کشورمان میفروشیم این حق مردم است که وضعیت این بازار کنترل شود.

علیرضا سلیمی در موافقت این طرح گفت: ۹۰۰ هزار میلیارد تومان گردش مالی بازار فولاد است و ۸۰ هزار میلیارد تومان در سال رانت ایجاد میکند مجلس باید برای ساماندهی ورود کند. نماینده محلات گفت: سالانه ۴۰ هزار میلیارد تومان یارانه گاز و برق صنعت فولاد است و دستمزد کارگران داخل ایران در صنعت فولاد میانگین ۴۰۰ دلار است که در دنیا این میانگین ۴ هزار دلار است دولت به بخش فولاد یارانه می دهد و با قیمت بیشتری از قیمت جهانی به مردم میفروشد.

داریوش اسماعیلی معاون معدنی وزیر صنعت در مخالفت با این طرح گفت: امروز صنعت فولاد کشور یکی از افتخارات بزرگ جمهوری اسلامی است در بیست سال پیش تمام فولاد مورد نیاز کشور را وارد میکردیم و در عوض تمام سنگ آهن را به شکل خام صادر میکردیم. اسماعیلی افزود: در سال ۹۸، ۲۲ میلیون تن سنگ خام صادر شد و در سال گذشته این مقدار به حدود ۶ میلیون تن و صادرات امسال سنگ به کمتر از یک میلیون تن رسیده است و اکنون تولید کننده بیش از ۳۰ میلیون تن فولاد در کشور هستیم. وی خاطرنشان کرد: هر قانونی که در مجلس تصویب میشود باید به تولید کمک کند و اگر قرار باشد قانونی برای تنظیم بازار فولاد تهیه شود باید برای تنظیم بازار مس، سرب و روی هم این کار را انجام دهیم این طرح جامع نیست و شیوه نامه ای از سوی وزیر صنعت و معدن و تجارت برای تنظیم بازار فولاد تهیه شده است. الیاس نادران در مخالفت با این طرح، گفت: جزییات طرح دارای اشکالات متعددی است و اینکه یک سامانه برای شفافیت سازی در بحث فولاد مطرح شود باعث سو استفاده سودجویان میشود و در بحث خرده فروشی نیز ایرادتی دارد.

حجت الله فیروزی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن در موافقت با این طرح گفت: وقتی ما دو برابر میزان مصرف داخلی فولادی تولید میکنیم چرا این وضع بازار است؟ علت عمده این آشفتگی عدم عرضه محصولات فولادی در بورس است ما حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد محصولات فولادی را در بورس عرضه میشود و اگر جریان عرضه به صورت کامل انجام شود و نیازهای داخلی تامین شود قطعاً مازاد آن به راحتی صادر میشود. وی افزود: شیوه نامه نمیتواند بازار را کنترل کند اگر این طرح به قانون تبدیل شود امکان تغییر برای دستگاههای اجرایی وجود ندارد و به ساماندهی وضعیت بازرار فولاد کمک می کند.

بررسی آمار عملکرد در بخش فولاد در دوره ۹ ماهه امسال گویای صادرات ۵.۶ میلیون تن به ارزش بیش از دو میلیارد و ۱۷۹ میلیون دلار است که ۴۷ درصد ارزش آن متعلق به شمش (بیلت و بلوم) است. برپایه جداول آماری گمرک ایران حاکی است، آذرماه ۸۳۹ هزار تن فولاد به ارزش ۳۵۴ میلیون دلار صادر شد. بررسی ارزش صادرات فولاد در دوره ۹ ماهه امسال گویای آن است که شمش ( بیلت و بلوم) با سهم ۴۷ درصدی در مدت یاد شده بیشترین سهم صادرات را به خود اختصاص داد و سپس شمش ( اسلب) سهمی حدود ۲۷ درصد را داشت. سهم وزنی بیلت و بلوم با رقم دو میلیون و ۷۷۲ هزار تن بالغ بر ۴۹ درصد ازحجم صادرات را کسب کرد و شمش اسلب هم با یک میلیون و ۵۹۳ هزار تن بالغ بر ۲۸ درصد سهم وزنی را دارد.