روزنامه آفتاب یزد
1399/11/01
بازی دوگانه دوحه
آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: «جاه طلب و بی‌آزار» این عنوان«گزارش ـ مصاحبه»ای بود با موضوع «قطر» و بازیگری‌های منطقه‌ای این کشور به خصوص از؛«پایان حیات زیستی و سیاسی سلطان قابوس»، «آغاز عربستانِ بن سلمان»، «روی کار آمدن ترامپ و تغییر رویکردهای منطقه‌ای آمریکا»، «بی ثباتی سیاسی ـ اقتصادی عراق»، «سیاست‌های تجاوزکارانه ی عربستان و متحدانش در باره یمن»، «عادی‌سازی روابط امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی»، «ادامه تزلزل سیاسی در کویت» و«فراز و نشیب‌ها در مذاکرات صلح طالبان» که در همین روزنامه آفتاب یزد منتشر شد. چند روز پس‌از انتشار آن گزارش، خبرهایی حکایت از آغاز بازیگرهای منطقه‌ای قطر به گوش می‌رسد.> کشورهای حاشیه خلیج فارس وارد گفت‌وگو با ایران شوند
آن طور که العالم می‌نویسد، «شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی»، وزیر امور خارجه قطر آمادگی کشورش را برای میانجی‌گری جهت برگزاری نشستی میان اعضای ۶ کشور شورای همکاری خلیج فارس و جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است. او در مصاحبه‌ای با تلویزیون بلومبرگ گفت: «دولت قطر امیدوار است که این اتفاق بیفتد و ما معتقدیم که باید بیفتد. سایر اعضای شورای همکاری هم همین تمایل را دارند.» قطر اخیراً توانست بحران دیپلماتیک خود با عربستان سعودی، بحرین، امارات و مصر را که بیش از سه سال به طول انجامیده بود را حل و فصل کند. عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی و مصر حدود سه سال و نیم پیش با متهم کردن قطر به حمایت از گروه‌های تروریستی و نزدیک بودن سیاست‌هایش به ایران روابط دیپلماتیک با دوحه را قطع کرده و این کشور را تحت محاصره دریایی، زمینی و هوایی قرار دادند.
وزیر خارجه قطر در مصاحبه با بلومبرگ برای تسهیل گفت‌وگوی میان ایران و آمریکا هم اعلام آمادگی کرده است. او گفت: «چنانچه طرف‌ها از قطر بخواهند ما مذاکرات را تسهیل خواهیم کرد. ما خواستار این دستاورد هستیم. می‌خواهیم شاهد وقوع این توافق باشیم.» وی اضافه کرد: «هر کسی که این مذاکرات را پیش ببرد و آن مذاکرات هر چه باشند ما از آنها حمایت خواهیم کرد.» جمهوری اسلامی ایران پیش‌از این تاکید کرده چنانچه آمریکا به توافق هسته‌ای برجام برگردد مذاکرات در چارچوب این توافق با واشنگتن را طبق روال سابق ادامه خواهد داد.
> قطر آماده است به جای ایران گاز عراق را تامین کند
عراق برای کمبود گاز وارداتی خود به دنبال شریکی مناسب است. به گزارش خبرگزاری‌ها، قطر آماده است جایگزینی برای ایران در صدور گاز مایع به عراق باشد. عراق مایل است به وابستگی اقتصادی به ایران پایان دهد. صدور گاز مایع ایران به عراق با موانعی برخورد کرده که به کمبود برق در عراق منجر شده است. اکنون عراق مایل است واردات گاز از ایران را کاهش دهد و در جستجوی منابعی «مطمئن» است. بحران برق، که در سرمای زمستان به شکل قطعی متناوب برق پدیدار گشته، بیش از پیش دولت کاظمی را زیر فشار قرار داده است تا به فکر جایگزینی برای گاز ایران باشد.رسانه‌های خاورمیانه عربی، مانند «خلیج آنلاین»، گزارش می‌دهند که عراق در حال بررسی گزینه‌های متعددی برای تنوع بخشیدن به منابع گاز مایع خود و کاستن از وابستگی به گاز ایران است، زیرا به علت تحریم‌های بین‌المللی، ایران قادر نیست بهای انرژی صادراتی خود را به شکل مناسب دریافت کند.
با این که آمریکا، عراق را از عقوبت‌های مربوط به معاملات تجارتی با ایران، در زمینه تامین انرژی، معاف نموده، اما عراق همچنان در پرداخت بدهی خود دچار مشکل است و همین اختلافاتی را میان دو کشور پدید آورده است.
به گفته «خلیج آنلاین»، در ۲۷ دسامبر ۲۰۲۰، ایران گاز مایع صادراتی خود به عراق را به نسبت ۴۰ درصد کاهش داد، که دلیل این اقدام پرداخت نشدن بهای آن توسط بغداد بود، این در حالی است که عراق در ژوئن گذشته اعلام کرد که ۴۰۰ میلیون دلار به ایران در ازای خرید گاز و برق پرداخت نموده است. اما به گفته ایران، بدهی عراق در این زمینه به ۵ میلیارد دلار می‌رسد.
> قطر؛ پیام به ایران یا پیام به بغداد؟!
تا اینجای ماجرا، قطر به عنوان کشوری که می‌کوشد نقش پررنگ‌تری در تعاملات سیاسی ـ اقتصادی منطقه بر عهده بگیرد راه حل‌های دوگانه‌ای پیش روی همسایگان این کشور قرار داده یا می‌دهد که یا این کشور را به عنوان بازیگری قدرتمند اما«بی آزار» به رسمیت بشناسند و یا این که «آلترناتیو»های سیاسی ـ اقتصادی خود را
فعال کنند.
قریب به اتفاق تحلیلگران معتقدند کوتاه آمدن عربستان از ادامه تخاصم با قطر بیشتر از آن که به دوحه ارتباط داشته باشد به ریاض و آینده ی سیاسی خاندان سلمان مرتبط است زیرا وجهه ی تخریب شده ی عربستان در دوران چهارساله ی حضور ترامپ در کاخ سفید به گونه‌ای است که کمتر کشوری قادر خواهد بود لیدر بودن عربستان را در بین حتی کشورهای عرب منطقه بپذیرد چه رسد به این که خواسته باشد به عنوان یک کشور محوری در تعاملات سیاسی منطقه‌ای روی آن حساب باز کرد.
> عربستان و تلاش برای بازپس‌گیری نقش از دست رفته!
عربستان تا پیش از روی کار آمدن ترامپ، حمله به یمن، مواجهه ی سیاسی و ارتباطی با تهران و دخالت در امور دیگر کشورها، فصل الخطاب تمامی رخدادهای منطقه به شمار می‌آمد اما با روی کارآمدن ترامپ و وسعت بخشیده شدن به دایره ی ژئوپلیتیکی حضور سعودی‌ها در منطقه از افغانستان و پاکستان تا شمال آفریقا، قتل فجیع خاشقچی در خاک ترکیه، ادامه ی مواجهه ی تند با تهران، شدت بخشیدن به حملات به یمنی‌ها و اختلافات بعضاً آشکار شده با امارات؛ به یک باره عربستان را به یک تهدید منطقه‌ای بدل کرد.
حال با پایان ترامپ و تغییرات وسیع در منطقه، طبیعی است که عربستان دست به دامان قطر و دیگر کشورها شود تا اگر بایدن نگاه و مشی سیاسی کاملاً متفاوت‌تری از ترامپ در خاورمیانه در پیش گرفت چندان نیز از قافله باز نماند.
> حضور نیابتی عربستان زیر سایه قطر
با توجه به مسائل مطرح شده، از بعد از نشست شورای همکاری خلیج فارس به طرز قابل تاملی؛ تحرکات سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک قطری‌ها افزایش پیدا کرده و حکایت از یک دوره ی جدید دارد. نزدیکی عربستان و قطر بعد سه سال کشمکش و دوری، در کنار نوع روابط قطر با حتی مخالفان ریاض این احتمال را در ذهن می‌پروراند که شاید قطر از این جای ماجرا به بعد حضور نیابتی از سوی عربستان در برخی مسائل داشته باشد مسئله‌ای که در عالم سیاست نمی‌تواند چندان ناصحیح باشد.
قطر حالا یک کشور مهم در منطقه و شورای همکاری خلیج فارس است. از یک سو می‌خواهد در قامت میانجی به برخی کشورها کمک کند و از سوی دیگر می‌کوشد خود به عنوان یک قدرت اقتصادی حضوری چشمگیرتر داشته باشد. در دوسوی ماجرای قطر، هم پیغام وجود دارد و هم هشدار؛ پیغام به طرف‌های مقابل که اگر نمی‌توانند با عربستان، امارات یا هر کشور عرب منطقه، رو در رو گفتگو کنند قطر این آمادگی را دارد که نقش میانجی یا حتی کاتالیزور را برعهده گیرد و اما هشدارآمیز است به این معنا که قطر به دلیل ثروت کلانی که از محل صادرات نفت و گاز دارد می‌تواند سرمایه‌گذاری پرقدرت به شمار آید.
امروز پیشنهاد صادرات گاز به عراق و فردا این پیشنهاد می‌تواند تا دروازه‌های اتحادیه اروپایی ادامه پیدا کند در این میانه اما اگر صلح طالبان در دوحه به نتیجه برسد این کشور در منطقه افغانستان و شبه‌قاره دارای موقعیت ویژه‌ای خواهد شد آن قدر ویژه که شاید محور تحولات مرزهای شرقی ایران شود و این محور تحولات شدن می‌تواند روی دیپلماسی منطقه‌ای ایران نیز تاثیرگذار باشد.
آن چه دیده‌ایم به ما این هشدار را می‌دهد که زین پس بسیار و بیشتر از همیشه از قطر خواهیم شنید، کشوری کوچک، ثروتمند و امن که همچنان به عنوان تنها کشور چندملیتی دنیا از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. روابط حسنه با اروپا و آمریکا، روابط عالی با روسیه، چین و کشورهای شرق آسیا و نزدیکی به تهران، بغداد و آنکارا باعث خواهد شد به آسانی و بدون شلیک حتی یک گلوله جانشین عربستانی شود که به شدت دچار آسیب حیثیتی شده است آن هم کشوری که عادت به ریاست و فرماندهی داشته و نه عادت به دوم بودن و فرمانبری!
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
زمان ورود اولین محموله واکسن کرونا به ایران از زبان رئیس جمهور
فرشته نجات حیوانات
بازی دوگانه دوحه
نخستین قربانی بورس
دو کارت زرد به ظریف در یک روز!
نشانه‌های افسردگی
نقش تغییرات اقلیمی در آتش سوزی جنگل ها
آتش سوزی گسترده در نزدیکی مترو شوش
بایدن و تجدید قدرت نَرم آمریکا در حکمرانی تجارت بین‌الملل
راننده تاکسی خط جمهوری -بهارستان
تحقیق و تفحص از کانون وکلای دادگستری
