مهار طوفان شن اعتبار ویژه می‌خواهد

دکتر علی زینی وند
استاندار کرمان
استان کرمان به لحاظ برخورداری از عوارض جغرافیایی، کوهستان و کویر از استان‌های حادثه خیز به شمار می‌رود به طوری که طی سال با مجموعه‌ای از حوادث طبیعی نظیر زلزله، سیل، طوفان شن، گرد و غبار، آتش‌سوزی جنگل و همچنین سوانح متعدد جاده‌ای مواجه است.
طوفان شن در طول قرن‌ها معضل همیشگی استان کرمان بوده که سالانه در چند نوبت با این معضل دست و پنجه نرم می‌کند و خسارات جدی به بار می‌آورد اما می‌توان با درس‌هایی از گذشته درصد قابل توجهی از این خسارات را کاهش داد. طوفان روزهای گذشته در شرق استان کرمان، خسارت‌های زیادی در بخش کشاورزی و محصولات زراعی و جالیزی این منطقه به بار آورده که عمده این خسارات در منطقه جازموریان و شهرستان رودبار جنوب است.


طوفان دوم بهمن ماه در این منطقه از استان کرمان، باعث انسداد راه 30 روستا، قطع ارتباط محورهای اصلی «فهرج – زاهدان»، «ریگان – ایرانشهر»، «نرماشیر – بم»، «زهکلوت - دلگان در سیستان و بلوچستان» و «زهکلوت - رودبار جنوب» و قطع برق در 25 روستای این منطقه شد.
در پی وقوع این طوفان و کاهش دید افقی شاهد خروج قطار «کرمان – زاهدان» از ریل در منطقه فهرج و انحراف یک دستگاه اتوبوس از مسیر اصلی جاده بودیم ضمن آنکه افزایش غلظت آلایندگی هوا در این مناطق به گونه‌ای بود که در بیشتر مناطق استان شاهد کاهش کیفیت هوا بوده به طوری که شاخص آلایندگی در شهرستان ریگان به 500، در شهرستان راور به 385 و در شهرستان انار به 234 رسید.
هرچند روند پرداخت خسارت محصولات کشاورزی با اقدام جدی ستاد مدیریت بحران کلید می‌خورد اما پرداخت خسارات ناشی از وقوع حوادث به صندوق بیمه محصولات کشاورزی ارجاع داده می‌شود که این صندوق اولاً به‌صورت کامل خسارت کشاورزان را پرداخت نمی‌کند ضمن آنکه تمام محصولات کشاورزی زیر پوشش این صندوق نبوده و حتی این صندوق تأسیسات و ادوات کشاورزی را پوشش نمی‌دهد. این در حالی است که حمایت‌های صندوق بیمه محصولات کشاورزی کامل نیست و دوگانگی در بیمه محصولات کشاورزی وجود دارد و متأسفانه ستاد بحران فقط یک مرتبه به‌دلیل گستردگی سیل ابتدای سال 98 اعتباری برای جبران خسارت‌های کشاورزی در قالب تسهیلات و کمک‌های بلاعوض مصوب کرده و بعد از آن کمک‌هایی در بخش محصولات کشاورزی خسارت دیده از حوادث داده نشد و اگر کشاورزان مناطق جنوبی که خسارت بسیار زیادی دیده‌اند حمایت نشوند و اقدام عاجلی برای آنها صورت نگیرد، مشکلات بخش حوادث به حوزه‌های اجتماعی و امنیتی نیز سرریز خواهد شد.
براساس اعلام ستاد ملی مقابله با گرد و غبار، کرمان غبارخیزترین استان کشور است و ما باید از گذشته درس بگیریم و در منطقه‌ای که شدت طوفان‌های شن و گرد و خاک زیاد است، روش‌های سنتی کشاورزی خسارت‌زا بوده و باید به سمت کشت‌های گلخانه‌ ای با سازه‌های مستحکم رفته که در هنگام وقوع چنین حوادثی کمتر خسارت ببینند
کاشت بادشکن‌های بیولوژیک و غیرزنده اطراف اراضی کشاورزی به منظور حفظ مزرعه و محصولات کشاورزی راهکار دیگری است که باید به کار گرفته شود. 7.8 میلیون هکتار اراضی استان کرمان بیابانی و 4.8 میلیون هکتار کانون‌های ریزگرد هستند ضمن آنکه 29 کانون حساس به فرسایش بادی در استان کرمان شناسایی شده است.
تالاب جازموریان 69 هزار کیلومتر مربع وسعت دارد که بخش عمده آن یعنی 35 هزار کیلومتر مربع در استان کرمان بوده و خشکسالی‌های اخیر و ساخت چندین سد و بند خاکی و بتونی این تالاب را رو به خشکی برده و به مرکز غبارخیز جنوب شرق کشور تبدیل کرده است که همه این موارد نشان می‌دهد باید اعتبار ویژه‌ای برای مقابله با ریزگردها به این استان اختصاص داده شود.