يک هزارم بودجه قانوني طب سنتي را مي‌دهند!

سرویس جامعه جوان آنلاین: سهم بودجه طب سنتی در بودجه سال آینده نظام سلامت تقریباً هیچ است! در حالی که در قانون بودجه ۱۴۰۰ چیزی معادل ۱۵۵ هزار میلیارد تومان برای بودجه سلامت سهمیه در نظر گرفته شده، از این مبلغ ۵ /۷ میلیارد تومان یعنی چیزی کمتر از ۵ هزارم‌درصد آن به طب سنتی اختصاص دارد. این در حالی است که در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه سلامت، بر بازشناسی، تبیین، ترویج، توسعه و نهادینه کردن طب سنتی ایران تأکید ویژه‌ای شده و با چنین بودجه‌ای تحقق این تأکیدات، امری غیر ممکن خواهد بود. از سوی دیگر طب سنتی حتی در بحران کرونا هم امتحانش را پس داد و در اوج شکست طب مدرن برای درمان بیماران کرونایی، آمار مرگ و میر بیمارانی که با توصیه‌های طب سنتی درمان شدند چیزی نزدیک به صفر بود. همین مسئله هم موجب شد تا وزارت بهداشت پس از ۱۰ ماه بالاخره طب سنتی را هم در درمان کرونا بپذیرد و برای چند داروی گیاهی مؤثر در درمان این بیماری مجوز صادر کند. هر چند این حرکت دیرهنگام چندان قوی دنبال نشد.
لایحه بودجه ۱۴۰۰ در بخش سلامت علامت سؤال‌های متعددی را پیش روی خود قرار داده‌است. رشد چند برابری بودجه سلامت و رسیدن آن به مبلغ ۱۵۵ هزار میلیارد تومان در نگاه اول اهمیت به سلامت مردم را به ذهن متبادر می‌کند، اما با نگاهی دقیق‌تر متوجه خواهیم شد این بودجه بنا نیست صرف سلامت مردم شود! در بودجه پیشنهادی نظام سلامت در سال آینده بیش از ۱۰۵ هزار میلیارد تومان به دانشگاه‌های علوم پزشکی تخصیص یافته و اعتبارات مربوط به برنامه «خدمات رفاهی، فرهنگی و ورزشی دانشجویان علوم پزشکی» در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ تقریباً دو برابر شده و به بیش از هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان رسیده‌است. این رشد در این ردیف بودجه خاص در حالی رخ داده که به دلیل بیماری کرونا بسیاری از کلاس‌ها و برنامه‌های حضوری دانشگاه‌ها تعطیل بوده‌است. ماجرا زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانیم دانشگاه‌های علوم پزشکی بر‌اساس ماده یک قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه از هرگونه حسابرسی مالی مستثنی هستند! نکته قابل‌توجه اینجاست که دانشگاه‌های علوم پزشکی ماهیتاً «بنگاه‌های اقتصادی فروش خدمات سلامت» هستند! در کنار ابهامات رشد عجیب بودجه خدمات رفاهی، فرهنگی و ورزشی دانشجویان علوم پزشکی در حوزه طب سنتی که پشتوانه اسناد بالادستی و تأکید مقام معظم رهبری را به همراه دارد نه فقط با رشد بودجه مواجه نبوده‌است، بلکه سهم این بخش از دانش سلامت از بودجه ۱۵۵ هزار میلیارد تومانی وزارت بهداشت ۵ هزارم‌درصد تعیین شده‌است!
تقابل همیشگی طب مدرن با طب سنتی
نظام بودجه کشور نشانه‌ای از درجه اهمیت مسائل در نزد مسئولان و سیاستگذاران جامعه است. طب سنتی هم نه فقط در اولویت‌های نظام سلامت نبوده‌است، بلکه تقابلی علنی میان طب سنتی و طب مدرن را در برهه‌های گوناگون در نظام سلامت شاهد بوده‌ایم تا جایی که در ماجرای همه‌گیری ویروس کرونا، نظام سلامت کشورمان حاضر شد در کارآزمایی بالینی سازمان جهانی بهداشت و آزمودن دارو‌های شیمیایی خاص روی بیماران شرکت کند و شکست این کارآزمایی را بپذیرد، اما به طب سنتی و محققان این طب مجال انجام فعالیت‌های تحقیقاتی و اثبات کارآمدی طب سنتی در درمان بیماری کرونا داده نشد و در نهایت پس از شکست کارآزمایی بالینی سازمان جهانی بهداشت و رد اثرگذاری داروهایی، چون رمدسیویر، در اقدامی دیرهنگام در تهران مرکزی برای ارائه خدمات طب سنتی به بیماران کرونایی راه اندازی شد و چهار داروی مؤثر در درمان کرونا مجوز تولید گرفت. این در حالی است که به اذعان وزارت بهداشت، تلفیق طب سنتی و نوین در کشور‌هایی مانند چین، کمک شایانی در درمان بیماران مبتلا به کرونا و کاهش عوارض ناشی از بیماری کرده‌است؛ همچنین ایران کشوری پهناور با ریشه‌های تاریخی و پزشکی کهن و دارای بیش از ۸ هزار گونه گیاهی است و به همین دلیل یکی از کشور‌های بسیار مهم در حوزه «اتنوفارماکولوژی» محسوب می‌شود و از فرصت‌های مطالعاتی بسیاری برای پژوهش در این حوزه برخوردار است. حالا هم از میزان بودجه تخصیص یافته به طب سنتی در بودجه ۱۴۰۰، می‌توان به نگاه مدیران وزارت بهداشت نسبت به این طب پی برد.


تأکید اسناد بالادستی و توجه جهانی به طب سنتی
در بند ۱۲ سیاست‌های ابلاغی رهبر انقلاب اسلامی ایران در حوزه سلامت، تولید و عرضه فرآورده‌های دارویی سنتی تحت نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مورد تأکید قرار گرفته‌است؛ استانداردسازی و روزآمد کردن روش‌های تشخیصی و درمانی طب سنتی و فرآورده‌های مرتبط با آن، اصلاح سبک زندگی در عرصه تغذیه و برقراری تعامل و تبادل منطقی میان طب سنتی و طب نوین برای هم‌افزایی تجربیات و روش‌های درمانی از دیگر سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه سلامت است که با توجه به «تخصیص بودجه نزدیک به صفر» به حوزه طب سنتی ذیل وزارت بهداشت، عملی شدن سیاست‌های ابلاغی از سوی رهبری در حوزه سلامت را عملاً غیرممکن کرده‌است!
علی مظفرپور، پزشک متخصص طب سنتی و عضو هیئت مدیره انجمن علمی طب سنتی کشور با اشاره به اسناد بالا دستی مختلف و تأکید آن‌ها بر پژوهش و تمرکز در حوزه طب سنتی می‌گوید: «ما یک‌سری اسناد بالادستی در کشور داریم که در آن‌ها تکیه زیادی بر طب سنتی شده‌است؛ این اسناد شامل سند جامع علمی کشور، سند آمایش سرزمین، سند پنج‌ساله برنامه ششم توسعه، سیاست ابلاغی مقام معظم رهبری که در سیاست کلی سنوات بند ۱۲ اختصاص به طب سنتی دارد، در تمام این اسناد بند‌های اختصاصی مربوط به طب سنتی وجود دارد و تکیه زیادی بر طب سنتی دارند. در کنار این‌ها صحبت از طب سنتی مختص کشور ما نیست و از سال ۲۰۰۲ طب سنتی در تمام دنیا در حال ترویج است؛ هر ساله سازمان جهانی بهداشت، وزارت بهداشت کشور‌های مختلف را برای گزارش درباره اینکه در طب سنتی چه‌کار‌هایی انجام داده‌اند، دعوت می‌کند.»
سهم قانونی ۵ درصدی طب سنتی از بودجه پژوهش را نمی‌دهند
به گفته عضو هیئت مدیره انجمن علمی طب سنتی کشور، در هفت سال گذشته هیچ دانشکده طب سنتی در کشور تأسیس نشده و هیچ کدام از دانشکده‌های قبلی نیز نتوانستند موافقت قطعی دریافت کنند. همچنین معاونت طب سنتی منحل شد و در حالی که هفت سال پیش قرار بود دارو‌های طب سنتی تحت پوشش بیمه قرار بگیرد و ارزان شود و رشته‌های پشتیبان طب سنتی تأسیس شود، از بین ۳۰ رشته‌ای که بنا به تأسیس آن‌ها بود، حتی یک رشته هم تأسیس نشد و تماماً متوقف شدند!
وی تصریح می‌کند: «در حوزه پژوهش سیستم دیماد، جایی است که بازوی پژوهشی وزارت بهداشت محسوب می‌شود و بودجه‌های کلان دارد حتی یک طرح طب سنتی در این چند سال روی آن مصوب نشده‌است! در قانون است که حداقل ۵ درصد بودجه‌های وزارت بهداشت باید مختص طب سنتی باشد که این عدد در زمان حاضر صفر است!»