جلوگیری از دخالت در بورس؛ ماموريت اصليِ دهقان

آرمان‌ملي- محمدميلاد عبداللهي: حواشي بازار سرمايه در يک ماه گذشته به حدي بالا گرفت که حسن قاليباف‌اصل از سمت خود استعفا داد و پس از آنکه نام‌هاي متعددي براي کرسي رياست عنوان شد، در نهايت محمدعلي دهقان دهنوي، معاون وزير اقتصاد، به‌عنوان رئيس جديد سازمان بورس معرفي شد. خيلي از فعالان بازار بر اين باورند او مسير پر چالشي را طي خواهد کرد و اميدوار هستند تا خيلي از قوانيني که تا کنون عامل نابساماني وضعيت بازار بوده‌اند اصلاح شوند. از طرفي او بايد در مقابل تخلف‌ها بايستد و بتواند صداي سهامداران و فعالان قديمي‌تر را بشنود. گرچه استعفاي دو رئيس در کمتر از يک سال را مي‌توان از جنبه‌هاي مختلفي بررسي کرد اما نکته مهم ديگر دخالت‌هاي غيرکارشناسي است که به عقيده کارشناسان همين موضوع بلاي جان بازار سرمايه است. به هر جهت بازار سهام اکنون با بيش از 50 ميليون سهامدارا نسبت به هر تصميم و صحبتي واکنش نشان مي‌دهد و لازم است مسئولان در اين خصوص دقت بيشتري به خرج دهند. در همين خصوص همايون دارابي، کارشناس ارشد بازار سهام، گفت‌وگويي با «آرمان‌ملي» انجام داده که در ادامه مي‌خوانيد.
استعفاي رياست قبلي سازمان بورس را از چه منظري مي‌توان بررسي کرد و به نظر شما انتظارات سهامداران و فعالان بازار در شرايط فعلي از رئيس جديد چيست؟
ابتدا بايد گفت استعفاي دو رئيس ظرف 10 ماه نشان مي‌دهد که مشکلات و موانعي بسياري در بازار سهام ما وجود دارد، به‌عنوان مثال، بخش عمده آن به جايگاه رئيس سازمان بورس بازمي‌گردد که در تعامل با ساير مديران و دستگاه‌ها به اندازه جايگاه رئيس کل بانک مرکزي نيست. متاسفانه سازمان بورس از حمايت‌هاي قانوني که بتواند جايگاه آن را به گونه‌اي ارتقا دهد که بتواند در برابر 50 ميليون سهامدار پاسخگو باشد و دستگاه‌هاي اجرايي و قضائي را همراه کند، برخوردار نيست و اين جاي کار بسياري دارد و لازم است براي اين بخش اقدامات بسياري به عمل آيد. از ديدگاه من، عملکرد آقاي قاليباف در طول اين مدت خوب بود و او گام‌هاي بسياري خوبي برداشت، اما نکته اصلي آن است که در چارچوب نظام اداري تنها بود. يک نمونه آن را مي‌توان برخورد او با نماينده بورس کالا در وزارت صمت دانست که نشان مي‌دهد اختلاف‌هاي جدي در اين حوزه وجود دارد. در حال حاضر هم اميدواريم رئيس جديد که از جايگاه بالاتري برخودار است و از نهاد دولت به بازار سرمايه آمد بتواند عملکرد خوبي داشته باشد. به هر جهت بانک‌ها و بيمه‌ها از او حرف‌شنوي دارند، همچنين او در مجلس شناخته‌شده‌تر است و اميدواريم بتواند در زمان حضور خود از ظرفيت ارتباطي براي هماهنگ‌سازي دستگاه‌ها استفاده کند و ما شاهد اين باشيم که گام‌هاي موثري برداشته شود. البته بايد متذکر شويم آقاي قاليباف باتجربه بود و بازار را خوب مي‌شناخت، اما به لحاظ جايگاه او در ساختار اداري ما و اينکه چند نفر به حرف گوش دهند يا با وزرا ارتباط موثري شکل گيرد، مقداري با رئيس جديد تفاوت دارد و اميدواريم که اين کار به بهترين شکل انجام شود.
يکي از مباحثي که خيلي از فعالان بازار بر آن اتفاق نظر دارند اين است که متولي بازار مشخص نيست و هر نهادي با در اختيار داشتن تريبون صحبت‌هايي درباره بازار مطرح مي‌کند. آيا مي‌توان اين اتفاقات را نوعي موج‌سواري سياسي دانست؟


من فکر نمي‌کنم اينگونه باشد. به واقع بازارسرمايه مجموعه‌اي از منافع اقتصادي حقيقي‌ها و حقوقي‌ها را در برمي‌گيرد و به هيچ عنوان نمي‌توان گفت هرکسي مي‌تواند از آن سوء‌استفاده کند. لازم است بگويم، ما چرخه‌هاي اميدواري و نا اميدي در بازار داريم. به هر جهت با به‌کارگيري يک متغير خوب همچون کاهش نرخ بهره که اول سال جاري شاهد آن بوديم بازار بالا رفت و اين در مورد نرخ دلار نيمايي هم صدق مي‌کند، به طوريکه با واقعي شدن قيمت آن صادرکنندگان مي‌توانند از آن استفاده کنند. در اين ميان زماني که تصميمات نامناسبي همچون افزايش نرخ بهره اتفاق مي‌افتد منجر مي‌شود تا مردم به جاي سرمايه‌گذاري در بورس پول خود را روانه بانک کنند. از يک طرف با قيمت‌گذاري دستوري براي محصولات هم دلالان سود مي‌کنند. به‌عنوان مثال در صنعت خودرو مي‌بينيم که خودروسازهاي ما نمي‌توانند پول قطعه‌ساز را پرداخت کنند و با بدهي‌هاي سنگنن مواجه‌اند، اما دلالان از هر معامله‌اي پول زيادي را به جيب مي‌زنند و اين منجر مي‌شود تا صنعت دچار از هم گسيختگي شود. ما بايد اين موارد را در نظر داشته باشيم و به نظر من بورس آيينه و انعکاس‌دهنده شرايط اقتصاد است.
ظرف روزهاي گذشته خبرهايي مبني بر جداسازي معامله‌گران از بازارسرمايه به گوش رسيد. به طوريکه عملکرد سهامداران عمده و حقوقي‌ها بر منافع سهامداران کوچک اثر منفي نگذارد. نظر شما در اينباره چيست؟
من فکر مي‌کنم اين اتفاق نمي‌تواند به بازار کمک آنچناني کند و اين ممکن است حقوقي‌ها را محدود کند. به علاوه ما نياز داريم بازار آزاد داشته باشيم، من معتقدم مشکلات دامنه نوسان و حجم مبنا بايد اصلاح شود تا همه بتوانند راحت در بازار فعاليت کنند. اميدواريم که اين مساله باعث محدوديت نشود چراکه محدوديت‌هاي دستوري که منشا منطقي نداشته باشد عاملي است تا در درازمدت افراد بازار را ترک کنند و اين مي‌تواند در نهايت به ضرر سهامداران تمام شود و بازار سرمايه بايد روان‌تر کار کند.
نظر شما درباره دخالت‌هاي غيرکارشناسانه در بازار سهام چيست؟
صحبت درباره بازار سهام بايد سنجيده باشد چراکه هر حرف و سخني مي‌تواند بر روند بورس و شاخص کل تاثير بگذارد. البته چند روز قبل ديدم معاون رئيس جمهوري تاکيد کرد که تصميمات درباره فولاد بايد به گونه‌اي اتخاذ شود که اثر منفي را به بازارسهام تحميل نکند. اين در حالي است که بايد مصالح 50 ميليون سهامدار حفظ شود و هرکس که مي‌خواهد برنامه‌اي بدهد يا صحبتي کند، بايد جوانب آن را مدنظر قرار دهد. به هر جهت اميدواريم که قوانين به درستي اصلاح شود و شرايط به بهترين شکل پيش رود.