روزنامه ایران
1399/11/12
نمایشگاهی که راهی تازه پیش روی نشر گذاشت
مریم شهبازی/ پرونده نخستین نمایشگاه کتاب تهران در حالی بسته شد که شروع حرکت تازه‌ای را برای اهالی کتاب و دوستدارانش رقم زد؛ اتفاقی که طی روزهای اخیر با عناوینی همچون رنسانس صنعت نشر یا حتی تنفس مصنوعی برای نجات این بخش فرهنگ‌مان یاد کرده‌اند. این نمایشگاه شامگاه جمعه‌ای که گذشت، با فروش 64 میلیارد تومانی به کار خود پایان داد.ایرانی‌ها پیشتاز برپایی نمایشگاه مجازی کتاب در جهان
سی و سومین دوره نمایشگاه کتاب برپا نمی‌شود؛ این خبری بود که تصمیم ستاد ملی مبارزه با کرونا در 28 تیرماه سال جاری پیش روی اهالی نشر گذاشت. اتفاقی که وقوع آن چندان دور از تصور نبود هرچند که در اوایل سال بنا بر خبرهای منتشرشده در عرصه جهانی هنوز امیدهایی در کنترل زودهنگامی پاندمی کرونا احساس می‌شد. با این حال از همان اواخر فروردین‌ماه طرح برپایی نمایشگاه کتاب در بستر وب از سوی خانه کتاب وقت مطرح شد. همزمان با طرح این پیشنهاد موجی از مخالفت‌ها شکل گرفت که نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بعد از سال‌ها برگزاری هنوز با اماواگرهای مختلفی روبه‌رو است! گفته مخالفان مبتنی بر فقدان امکانات کافی و از سویی زمان کم برای برنامه‌ریزی‌ها بود. مسائلی که البته بی‌راه هم نبودند چراکه حتی در عرصه جهانی و از سوی کشورهایی که در زمره سکانداران تکنولوژی‌های ارتباطی هم به شمار می‌آیند هنوز هیچ کدام حاضر به قبول ریسک‌های احتمالی برپایی نمایشگاه کتاب در فضای مجازی نشده بودند. اما چرا برپایی این نمایشگاه تا این اندازه برای ناشران مهم بوده و هست؟ اهالی نشر هرساله از اواسط زمستان بخش عمده‌ای از نقدینگی خود را برای انتشار کتاب‌هایی متمرکز می‌کنند که قرار است در نمایشگاه بهار پیش روی آنان به فروش برسد. البته این برنامه به طریق دیگری درباره مخاطبان کتاب هم صادق است. یکی از مسائل مهم در نظر گرفتن تخفیف‌های مختلف از سوی ناشران و از سویی یارانه‌هایی است که وزارت ارشاد در اختیار برخی گروه‌ها از جمله دانشجویان می‌گذارد.
اقدامی برای حفظ حیات نشر
وقتی ناشران از قطعیت برگزار نشدن نمایشگاه کتاب در سال جاری باخبر شدند خود را در برابر شرایط ناگزیر تازه‌ای دیدند که منجر به برگزاری نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران با حضور یک هزار و 732 ناشر داخلی و 180 ناشر خارجی و عرضه بیش از 120 هزار عنوان کتاب فارسی، عربی و لاتین شد. اما بازگردیم به آمار نهایی نخستین نمایشگاه مجازی کتاب که دیروز اعلام شد.
بر این اساس، طی 10 روز میزبانی ناشران از علاقه‌مندان طی برپایی این نمایشگاه که البته دومرتبه‌ای هم تمدید شد، فروش یک میلیون و ۲۵۴ هزار و ۵۹۹ نسخه کتاب به ارزش ۶۴۰ میلیارد و ۲۵۸ میلیون و ۷۷ هزار و ۵۶۸ ریالی را به دنبال داشت؛ فروشی بیش از 64 میلیارد تومان. در این نمایشگاه ۲۲۳هزار و ۸۶۷ سفارش ثبت شده است که از این تعداد ۱۲۲هزار و ۴۵۸ سفارش ارسال شده و ۱۰۱هزار و ۴۰۹ سفارش در انتظار ارسال هستند. همچنین در مدت‌زمان برگزاری این نمایشگاه، ۵۷۰ هزار و ۸۲۹ بسته از طریق پست و ۲۷ هزار و ۸۰۵ بسته از طریق خود ناشر ارسال‌شده است. روزهای برپایی نمایشگاه مجازی کتاب با انتشار خبرهای متعددی همراه شد. در این حین برخی همکاران رسانه ای تمرکز خود را تنها بر انعکاس نقاط ضعف این تجربه تازه گذاشتند و گلایه برخی اهالی نشر را سبب شدند. ازجمله هومان حسن‌پور، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران که خطاب به اهالی رسانه و حتی ناشران تأکید کرد برای بررسی کاستی‌های نمایشگاه تا پایان زمان برگزاری‌اش صبر کنند تا شاهد بی اعتمادی مخاطبان و زیان مالی ناشران نشویم. با همه اما و اگرها و از سویی دشواری‌هایی که پیش روی نخستین کسب تجربه نشرمان در بهره‌مندی از فضای مجازی برای برگزاری نمایشگاه کتاب قرار گرفت، گفته‌های ناشران طی روزهای اخیر حاکی از امیدواری آنان به ادامه این راه در سال‌های آینده و به عنوان مکملی در برپایی شکل فیزیکی نمایشگاه کتاب تهران است. به‌رغم برخی نقاط ضعفی که طی روزهای ابتدایی نمایشگاه خودنمایی کرد اما نمی‌توان از ذکر این نکته صرف‌نظر کرد که به قول علیرضا رئیس دانایی، مدیر نشر نگاه تا تجربه‌ای کسب نشود نمی‌توان به نقاط ضعف آن پی برد. بنابراین آن‌طور که ناشران هم عنوان کرده‌اند مسئولان می توانند از همین حالا پرونده برگزاری دوره بعدی نمایشگاه مجازی کتاب را بازکنند.
در کنار برخی انتقادهای زودهنگام، برخی از ناشران هم دست به ارائه راهکارهایی برای دوره های بعد زده اند که از آن جمله می توان به سروسامان دادن در چگونگی ارسال‌ها اشاره کرد. طی نمایشگاهی که گذشت ، مخاطبان بنا به خرید خود از هر ناشر باید در انتظار دریافت جداگانه کتاب‌ها بودند؛ ارسال‌های چندباره برای مخاطبان کتاب،حجم کاری قابل توجهی را به کارکنان اداره پست تحمیل می‌کرد. یکی از مهم‌ترین ضرورت‌ها در اظهار نظر هر چه دقیق‌تر اتمام نمایشگاه بود که ساعت 24 روز جمعه پایان یافته است. اما حالا باید تا تسویه حساب با ناشران و از سویی ارسال همه کتاب‌ها به خانه‌های مخاطبان هم صبر کرد. از این طریق می‌توان از میزان رضایتمندی آنها هم باخبر شد و بر این اساس در برپایی هرچه بهتر نمایشگاه مجازی کتاب در دوره‌های بعد برنامه‌ریزی کرد.
سایر اخبار این روزنامه
# من - ماسک - می‌زنم
در این 2 ماه کاری کنیم که با موج چهارم کرونا مواجه نشویم
تضعیف نهاد ریاست جمهوری عامل کاهش مشارکت است
ارز 4200 تومانی به داد کشور رسید
فجر جشنواره ها دیروز تئاتر، امروز فیلم
سلام ایران
آغاز دهه فجر و سالروز بازگشت شکوهمندانه حضرت امام خمینی(ره) به میهن را تبریک می گوییم
فجری در کردستان
مردم تکیه‌گاه مستحکم انقلاب
آینده انرژی در ایران
بایدن درباره برجام سریع تصمیم نمی گیرد
شایعه در بامداد پایتخت
مهار آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در 9 استان کشور
نمایشگاهی که راهی تازه پیش روی نشر گذاشت
رانندگی در مسیر کرونا
مسئولان کمپ ترک اعتیاد در شیراز بازداشت شدند
ورود به محل کار بدون داشتن پاسپورت «کرونا» ممنوع
پرسپولیس «پرنور» شد
استودیو خبر «ایران»
