روزنامه جوان
1399/11/13
یک صدایی ناتو و امریکا مقابل طالبان
امریکا به همراه متحدان خود در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) پس از اشغال نظامی افغانستان حدود ۲۰ سال است که در این کشور حضور نظامی دارند. پس از توافق امریکا و طالبان در دوحه در فوریه ۲۰۲۰ نیرو‌های امریکایی روند خروج خود را از این کشور جنگ‌زده آغاز کردند، با این حال ناتو رویکرد متفاوتی را در این زمینه اتخاذ کرده است.خبرگزاری رویترز روز یک شنبه گزارش داد که چهار مقام ارشد ناتو اعلام کردند که نیرو‌های این سازمان نظامی غربی در افغانستان قصد دارند پس از اتمام مهلت می۲۰۲۱ که در توافق طالبان با امریکا تعیین شده در افغانستان بمانند؛ تصمیمی که می‌تواند تنش‌ها را با طالبان که خواستار خروج نظامیان خارجی است، تشدید کند. آن‌ها تأکید کردند که ناتو تا پایان آوریل ۲۰۲۱ هیچ‌گونه عقب‌نشینی‌ای از افغانستان نخواهند داشت، چرا که با روی کار آمدن دولت جدید امریکا، استراتژی خروج «عجولانه» نیرو‌های نظامی بین‌المللی، با توجه به برآورده نشدن شرایط لازم، مورد بازبینی قرار خواهد گرفت.
اعلام تصمیم ناتو درباره باقی ماندن نیرو‌های آن در افغانستان با توجه به رویکرد کلی این سازمان نظامی غربی و نیز تغییر اوضاع و احوال و شرایط معنا پیدا می‌کند. به گفته «استفانو پونتیکورو» نماینده غیرنظامی ناتو در افغانستان، این سازمان تا زمانی که نیاز است به حضورش در افغانستان ادامه می‌دهد و این کابل است که باید در این باره تصمیم‌گیری کند. از دیدگاه اعضای اروپایی ناتو و همچنین دولت مرکزی افغانستان، شرط اصلی خروج نیرو‌های خارجی از افغانستان یعنی کاهش سطح خشونت‌ها در افغانستان از سوی طالبان عملی نشده است. برعکس با توجه به تأکید اخیر طالبان بر ادامه جنگ در افغانستان به نظر می‌رسد زمینه اجرای توافق دوحه بین امریکا و طالبان عملاً از میان رفته است. «شیرمحمد عباس استانکزی» معاون سیاسی دفتر طالبان، با طرح این ادعا که دولت افغانستان مانع برقراری صلح است، پایان جنگ در این کشور را به خروج کامل همه نظامیان خارجی از افغانستان مشروط دانست. این گروه همچنین بر لزوم کنار رفتن اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان از قدرت تأکید می‌کند.
در واقع طالبان با مطرح کردن شرطی که به خوبی از اجرا نشدن آن آگاه است، اکنون عزم گسترش دامنه جنگ در افغانستان را دارد. این مسئله باعث شده ناتو در کنار اتحادیه اروپا، گروه طالبان را مقصر وضعیت ناهنجار کنونی قلمداد کند. در اعلامیه‌ای که کشور‌های اروپایی عضو اتحادیه اروپا و ناتو در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱ منتشر کردند تصریح شده که اقدامات خشونت‌بار طالبان جز آسیب زدن به مردم افغانستان که اکثراً به دلیل ادامه چندین دهه جنگ و شیوع ویروس کرونا با چالش‌های اقتصادی و تأمین امنیت غذایی مواجه هستند، هدف دیگری را دنبال نمی‌کند.
دلیل دیگری نیز از سوی «ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو درباره لزوم ادامه حضور نیرو‌های ناتو در افغانستان مطرح شده است که اعتقاد دارد خروج همه نیرو‌های غربی از افغانستان موجب ایجاد خلأ امنیتی در این کشور میشود و متعاقب آن موج جدید خشونت‌ها می‌تواند روند مذاکرات صلح را از مسیر خود خارج کند. این مسئله به ویژه با توجه به دور جدید درگیری‌های گسترده بین طالبان و نیرو‌های دولتی افغانستان در نقاط مختلف این کشور معنا پیدا می‌کند.
مسئله دیگری که موجب موضع‌گیری متفاوت ناتو و امریکا درباره مسئله خروج نیرو‌های غربی از افغانستان شد، اختلاف نظر ناتو با دولت ترامپ در ارزیابی اوضاع امنیتی افغانستان و نیز اولویت ترامپ، رئیس‌جمهور سابق امریکا، برای خروج کامل نیرو‌های امریکایی از افغانستان تا می۲۰۲۱ به دلیل منافع سیاسی وی بود. با این حال با روی کار آمدن دولت بایدن ظاهراً دیدگاه واشنگتن نیز در این زمینه تغییر کرده و مقامات واشنگتن بر لزوم حضور نظامیان امریکایی به دلیل خلف وعده طالبان تأکید می‌کنند. اکنون به طور آشکار دیدگاه‌های ناتو و امریکا درباره افغانستان به هم نزدیک شده است. بدین ترتیب انتظار می‌رود با کند شدن و حتی توقف خروج نیرو‌های امریکایی از افغانستان، ناتو نیز از هر اقدامی برای کاهش نیرو‌های خود در این کشور جنگ‌زده خودداری کند.
