روزنامه شرق
1399/11/21
تنها انتخاب بایدن
موضع تغییرناپذیر ایران در مورد برجام تنها انتخاب بایدن روح‌اله نخعی: مقامات ایران درباره برجام تن به اما و اگر نمی‌دهند. وزیر خارجه ایران در تازه‌ترین گفت‌وگویش بار دیگر تأکید کرد ایالات متحده باید گام اول را در احیای برجام بردارد. محمدجواد ظریف در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان گفت: «این ایالات متحده است که باید برای اجرای تعهدات خود به توافق بازگردد». تأکید دوباره وزیر خارجه ایران در این زمینه در‌حالی بود که ساعاتی پیش از پخش مصاحبه او با سی‌ان‌ان، رئیس‌جمهور آمریکا در مصاحبه‌ای با سی‌بی‌اس گفته بود برای بازگشت ایران به میز مذاکره تحریم‌ها را بر نخواهد داشت. این اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا البته ساعاتی بعد با توضیحاتی از سوی یک مقام آگاه آمریکایی در گفت‌وگو با رویترز همراه شد که تأکید کرده بود «چیزی در موضع آمریکا تغییر نکرده است». البته پیش از این اظهارات، روز یکشنبه، صحبت‌های مقام معظم رهبری دراین‌باره نیز در رسانه‌های داخلی و خارجی منتشر شده بود: «آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها حق هیچ‌گونه شرط‌گذاری ندارند؛ زیرا تعهدات برجامی خود را نقض کردند و آن طرفی که باید شرط بگذارد، جمهوری اسلامی است زیرا به تعهدات خود پایبند بود؛ بنابراین ایران هنگامی به تعهدات برجامی خود بازخواهد گشت که آمریکا همه تحریم‌ها را در عمل و نه در حرف یا بر روی کاغذ، لغو کند و این لغو تحریم‌ها مورد راستی‌آزمایی ایران قرار گیرد. این، سیاست قطعی و غیرقابل برگشت جمهوری اسلامی و مورد اتفاق همه مسئولان است و هیچ‌کس از آن عدول نخواهد کرد».ظریف: برجام غیرقابل مذاکره است
وزیر خارجه ایران، واکنش مستقیمی به اظهارات منتشرشده از بایدن داشت. ظریف در توییتر در کنار پیوند مربوط به ویدئوی مصاحبه‌اش با سی‌ان‌ان نوشت: «آمریکا توافق هسته‌ای را کنار گذاشت و آن را نقض کرد. بنابراین، این آمریکاست که باید بازگردد و تعهدات خود را اجرا کند». او ادامه داد: «رئیس‌جمهور بایدن یک انتخاب دارد؛ یا باید سیاست شکست‌خورده ترامپ را متوقف کند یا روی شکست‌های او چیزی بنا کند. ساختن روی شکست‌های او تنها شکست‌های بیشتر را در پی خواهد داشت».
این توییت ظریف البته خلاصه و تا حدی نقل‌قول از مواضعی بود که در مصاحبه‌اش با سی‌ان‌ان تبیین شده بود. او در پاسخ به سؤالی درباره روند بازگشت و احیای برجام گفت: «کاملا واضح است، این ایالات متحده بود که توافق را ترک و آن را نقض کرد. این ایالات متحده بود که هر کشوری را که به توافق احترام می‌گذاشت و پایبند به آن بود، مجازات می‌کرد. بنابراین، این ایالات متحده است که باید برای اجرای تعهدات خود به توافق بازگردد». او تصریح کرد: «روش بازگشت به انطباق کامل از نظر ایران، بازگشت ایالات متحده به توافق است». ظریف افزود: «اکنون مسئله روشن است؛ اینکه آیا آنها می‌خواهند از سیاست‌های شکست‌خورده رئیس‌جمهور ترامپ جدا شوند یا اینکه می‌خواهند روی آنها سیاست خود را بنا کنند، تصمیمی است که رئیس‌جمهور بایدن و مشاورانش باید اتخاذ کنند. اگر آنها بخواهند سیاستشان را بر شکست‌های ترامپ بنا کنند، نتیجه‌ای جز ناکامی برای آنها نخواهد داشت».
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران همچنین بار دیگر بر موضع ایران درباره مذاکره مجدد تأکید کرد: «کل توافق هسته‌ای غیرقابل مذاکره است زیرا به‌طور‌کامل مذاکره شد. ما باید توافقی را اجرا کنیم که در مورد آن مذاکره کردیم. ما یک اسب را دو بار نمی‌خریم». او تصریح کرد: «بگذارید خیلی شفاف به شما بگویم که برجام مورد مذاکره قرار گرفته و نمی‌تواند مجددا مورد مذاکره قرار گیرد». او در پاسخ به سؤالی مربوط به مذاکره درباره برنامه تسلیحاتی ایران، به هزینه‌های تسلیحاتی بالای دیگر کشورهای منطقه مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی اشاره کرد و گفت: «منطقه ما یک بشکه باروت است. ایالات متحده نباید درخصوص توان دفاعی ایران صحبت کند. ایالات متحده باید درخصوص تمام این تسلیحاتی صحبت کند که دارند به منطقه ما می‌فروشند و این تسلیحات در‌حال استفاده علیه کودکان بی‌گناه در یمن است. بنابراین، این سؤالی است که باید پرسیده شود، نه اینکه از ایران درخصوص محدودکردن بودجه دفاعی بسیار محدودش سؤال شود». وزیر خارجه ایران همچنین در پاسخ به سؤالی درباره جبران خسارت برجام یا کفایت معافیت تحریم‌ها گفت: «ایالات متحده باید تحریم‌ها را لغو کند نه اینکه معافیت صادر کند. ایالات متحده باید تحریم‌ها را رفع کند و جبران خسارت هرگز یک پیش‌شرط نبود. گفتیم هنگامی که ایالات متحده به توافق بازگشت، درباره آن بحث خواهیم کرد و این دلیل کاملا واضحی دارد؛ معامله یا هر توافق بین‌المللی درب چرخشی نیست، آنها نمی‌توانند به‌سادگی مطابق میل خود بروند و بیایند. ایالات متحده باید شفاف‌سازی کند و باید به ایران و سایر اعضای توافق ضمانت دهد که رفتار رئیس‌جمهوری ترامپ تکرار نخواهد شد». او در پاسخ به سؤالی که به مصوبه مجلس درباره برنامه هسته‌ای مربوط بود، بار دیگر تأکید کرد اقدامات ایران پنجره را نخواهند بست و بازگشت‌پذیر هستند. ظریف در پاسخ به سؤالی مربوط به سخنان مشاور امنیت ملی آمریکا درباره مذاکره حول برنامه موشکی ایران گفت: «جیک سالیوان بخشی از تیم مذاکره‌کننده این توافق بود. او باید بهتر بداند که ما درباره این مسائل بحث کردیم و این به دلیل عدم توانایی ایالات متحده در پرداختن به بحث فروش تجهیزات نظامی خود به منطقه ما بود... آنها نمی‌توانند به این مسائل بپردازند. بنابراین، ما توافق کردیم که به چه مواردی بپردازیم و به چه مواردی نپردازیم. ایالات متحده نمی‌تواند سیاست خود را بر اساس «آنچه برای من است، برای من است و آنچه برای شماست، قابل معامله است» تنظیم کند».
از پاسخ رئیس‌جمهور تا توضیح بدون ذکر نام
جو بایدن که هنوز اولین هفته‌های حضور خود در کاخ سفید را می‌گذراند، در این مصاحبه که از جمله اولین مصاحبه‌های او در قامت ریاست‌جمهوری است، اولین موضع‌گیری صریح و مصداقی خود در دوران ریاست‌جمهوری در قبال ایران را مطرح کرده است و البته، آنچه در فضای مجازی و رسانه‌ای به‌شدت مورد توجه قرار گرفته، گزیده‌ای از صحبت‌های اوست که توسط این رسانه به‌عنوان پیش‌نمایش مصاحبه منتشر شده است. در این بخش منتشرشده از مصاحبه او در پاسخ خبرنگار شبکه سی‌بی‌اس گفت کشورش حاضر نیست برای بازگرداندن ایران به میز مذاکره تحریم‌ها را لغو کند. او سؤال بعدی که این موضوع را مشروط به توقف غنی‌سازی از سوی ایران کرد، با سر تأیید کرد. اشاره به «توقف غنی‌سازی» از سوی بایدن، البته موجی از واکنش‌ها و گمانه‌زنی‌ها را در پی داشت اما ساعتی بعد، رویترز پاورقی این جمله بایدن را منتشر کرد. این مقام آمریکایی تصریح کرد که منظور بایدن از متوقف‌شدن غنی‌سازی اورانیوم ایران در‌واقع «پایان‌دادن به غنی‌سازی فراتر از محدودیت‌های برجام» بوده است. به گزارش ایسنا، به نقل از رویترز مقام آمریکایی که نخواسته نامش فاش شود، درباره مصاحبه اخیر بایدن بیان کرد: «آنها باید به غنی‌سازی فراتر از محدودیت‌های برجام پایان دهند. چیزی در موضع آمریکا تغییر نکرده است. آمریکا می‌خواهد که ایران به پایبندی به تعهدات برجامی خود بازگردد و اگر این کار را انجام دهد، آمریکا نیز همین کار را انجام خواهد داد». این البته اولین بار نیست که تصمیم ایالات متحده درباره بازگشت به برجام چنین تبیین میشود و پیش‌تر دیگر مقامات دستگاه دیپلماسی آمریکا، از جمله شخص وزیر خارجه، آنتونی بلینکن نیز همین موضع را بیان کرده بودند.
سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست خبری هفتگی خود در واکنش به انتشار این اخبار گفت: «آنچه را دیروز گفتند، بلافاصله اصلاح کردند و گفتند دقیق نبوده است. این نشان می‌دهد در دولت آمریکا یک سردرگمی وجود دارد». سعید خطیب‌زاده افزود: «همان‌طور که به حرف‌های کمپین‌های انتخاباتی اهمیت نمی‌دهیم و بارها تأکید کرده‌ایم، به حرف اهمیت نمی‌دهیم، مبنای قضاوت ما اقدام است که اساس آن را برجام و قطع‌نامه ۲۲۳۱ روشن کرده است». او ادامه داد: «طرف آمریکایی باید بلافاصله و بی‌کم‌وکاست به تعهداتش بازگردد. آن‌گاه می‌تواند به میز مذاکره برگردد و آن‌وقت می‌توانیم درخصوص مسائل برجام گفت‌وگو کنیم». خطیب‌زاده دیروز همچنین درباره پیشنهاد میانجیگری مکرون میان ایران و آمریکا تصریح کرد «برجام نیازمند میانجیگر نیست».
واکنش خطیب‌زاده به ماجرای صندوق بین‌المللی پول
دیروز سخنگوی وزارت خارجه همچنین مستقیما به خبری پرداخت که در یک گزارش بلومبرگ مطرح شده بود. خطیب‌زاده در واکنش به گزارش بلومبرگ که از تصمیم آمریکا برای کاهش بخشی از فشارها خبر داده بود، گفت: «باید آمریکا به تعهدات خود ذیل قطع‌نامه ۲۲۳۱ بازگردد. این مسئله هم انتخابی نیست که بخواهد کدام‌ها را اجرا کند و کدام‌ها را اجرا نکند».
بلومبرگ شنبه نوشته بود منابع آگاه گفته‌اند مقام‌های آمریکایی در‌حال رایزنی درباره اعطای وام توسط صندوق بین‌المللی پول به تهران برای مقابله با ویروس کرونا و کاهش تحریم‌هایی هستند که مانع از کمک به ایران برای مقابله با کرونا شده است. یکشنبه و یک روز بعد از این گزارش بلومبرگ، جهاد ازعور، مدیر بخش خاورمیانه و آسیای میانه صندوق بین‌المللی پول نیز خبرهایی در مورد بررسی پرداخت وام به ایران داشت. او گفت: «درخواست پنج میلیارد دلار وام ایران در حال بررسی است». وی همچنین در آنچه اشاره مستقیمی به ادعای همین گزارش، یعنی تأثیر تصمیم‌گیری دولت بایدن در این زمینه بود، گفت: «هنوز خیلی زود است که سیاست دولت بایدن در مورد ایران را بدانیم».
روسیه: این مشاجره بی‌ثمر است، همگام‌سازی کنید
به‌جز ایران، روسیه نیز به روال چندین ماه اخیر خود واکنشی فوری به موضع دولت آمریکا درباره برجام داشت. به گزارش ایسنا، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در توییتر نوشت: «این همان چیزی است که از آن می‌ترسیدیم. هم آمریکا و هم ایران مایل به احیای اجرای کامل برجام هستند اما خود را درگیر مشاجره بی‌ثمر «چه کسی قدم اول را بردارد» کرده‌اند که نتیجه‌ای معکوس خواهد داشت». اولیانوف ادامه داد: «واضح است که تنها راه رو به جلو، همگام‌سازی اقدامات مربوطه است».
سایر اخبار این روزنامه
تجربه بایدن از اعتراضات ۸۸
غرب‌گراها نمی‌خواهند رابطه ما با روسیه خوب باشد
تنها انتخاب بایدن
عفو یا تخفیف مجازات تعدادی از محکومان
۱۲ تا ۲۲ بهمن به روایت انقلابیون
مسیرهای حرکت خودرویی و موتوری ۲۲ بهمن
بلاتکلیفی بهارستانی‌ها
پایان وحدت اصولگرایان؟
ناگفته‌های تعلیق جنجالی جودوی ایران
اصلاح سهمیه‌ها در کما
سیاست خارجی در دهه پنجم انقلاب اسلامی
راه‌های جبران خسارت بدنی (فوت) ناشی از کرونا
راه و بیراهه توسعه سیستان‌و‌بلوچستان
