روزنامه ابتکار
1399/11/23
آیا برگزاری آنلاین جشنواره موسیقی فجر انتخاب مناسبی بود؟ سفر نُت‌ها در دریای نِت!
گروه فرهنگ و هنر – تقریبا یک هفته مانده تا سی و ششمین دوره جشنواره موسیقی کار خود را آغاز کند، جشنواره‌ای که برگزار شدنش مانند دیگر جشنواره‌های فجر در هاله‌ای از ابهام بود و حالا اما برخلاف آنها تنها به صورت آنلاین اجرا میشود. اما آیا این روش برگزاری برای جشنواره موسیقی فجر مناسب است؟اوایل اسفندماه بود که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پی انتشار ویروس کرونا در کشور تمامی فعالیت‌های هنری کشور را به حالت تعلیق درآورد. پیروی این دستور تمامی کنسرت‌ها به حالت تعلیق درآمدند. البته اهالی موسیقی اولین گروهی بودند که خود را با شرایط پیش آمده تطبیق دادند و با برگزاری کنسرت‌های آنلاین بسیار با همکاری نهادهای دولتی و شهرداری تهران سعی در آسان کردن روزهای پرفشار و پر استرس ایام کرونا برای مردم داشتند. در 25 شهریور در جلسه شورای سیاستگذاری، سید مجتبی حسینی معاون امور هنری سه راهکار را برای برگزاری جشنواره موسیقی فجر امسال با توجه به شرایط کرونایی مطرح کرد و گفت: سه سناریو برای جشنواره درنظر گرفته میشود، سناریوی اول وضعیت سفید است که اگر شرایط از نظر بیماری مناسب بود، با این سناریو جشنواره برگزار شود و سناریو برای وضعیت زرد و قرمز نیز درنظر گرفته میشود تا در صورت شیوع بیماری و شدت آن جشنواره به شیوه‌های دیگر و متناسب با شرایط دنبال شود. در این شرایط مرحله نخست چهاردهمین جشنواره موسیقی جوان که یکی از گسترده‌ترین رویدادهای کشور است به صورت مجازی برگزار شد پس تجربه جشنواره موسیقی جوان در جشنواره موسیقی فجر هم می‌تواند مورد استفاده باشد.
حسن ریاحی، آهنگساز پیشکسوت موسیقی کشورمان که روز ششم مهر ماه برای پنجمین بار به عنوان دبیر جشنواره موسیقی فجر انتخاب شده، در گفت‌وگویی نیز درباره چگونگی برگزاری جشنواره در ایام کرونا گفت: به طور حتم با توجه به شرایط کرونایی این ماه‌ها آنچه در جشنواره موسیقی فجر امسال پیش روی مخاطبان قرار می‌گیرد، میزبانی از تعداد کمتری از گروه‌های موسیقی اما معتبر موسیقی است که امیدوارم شرایط به گونه‌ای هدایت شود که ما شاهد یک جشنواره باکیفیت در شرایط کرونایی باشیم.
ریاحی تصریح کرد: ماه‌های گذشته و پیش رو به دلیل شیوع ویروس کرونا برای همه ما شرایط سختی است. بنابراین آنچه در این میان می‌تواند مورد توجه بنده و همکارانم در جشنواره موسیقی فجر قرار گیرد توجه به یک رویداد ملی مهم در کنار مردم عزیزمان است که به واسطه پیشگیری و مراقبت از خود و دیگران در سخت‌ترین شرایط زندگی به سر می‌برند. بنابراین چه بهتر که بتوانیم در یک ساختار موسیقی محور و البته با کیفیت شرایطی را برای آنها فراهم کنیم که بتوانند با کمک ابزاری چون موسیقی از این شرایط بحرانی عبور کنند.
ماه‌ها می‌گذشت و موج سوم کرونا کشور را درنوردید. بیشتر شهرهای کشور به رنگ قرمز درآمدند و احتمال برگزاری تمامی جشنواره‌ها کمتر و کمتر می‌شد. اما با مدیریت و قوانین سخت‌گیرانه برای کنترل این بیماری، به تدریج از شدت همه‌گیری کاسته شد تا اینکه کمی پیش از ایام دهه فجر، بیشتر شهرهای کشور به رنگ آبی درآمدند. بنابراین احتمال برگزاری فیزیکی جشنواره‌ها قوت گرفت. گرچه هنوز هم به دلیل تجمعاتی که ناگزیر برگزاری چنین رخدادهایی است مخالفانی در این زمینه وجود داشت.14 بهمن ماه، دو روز بهد از برگزاری فیزیکی جشنواره‌های تئاتر و فیلم فجر اما به صورت محدود، با وجود انتقادهایی که به برگزاری این جشنواره‌ها در شرایط پاندمی کرونا می‌شد، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از برگزاری این جشنواره‌ها دفاع کرد و گفت: اوایل امسال به دلیل شیوع کرونا موضوع چگونگی جشنواره‌ها از جمله جشنواره‌های فجر مطرح شد و جلسات متعددی در این زمینه برگزار شد. با شیوع کرونا شرایط خاصی پیش آمد و ابهامات و تردیدهای زیادی در این حوزه ایجاد شد.
او با تاکید بر نقش فرهنگ و هنر بر زندگی مردم، تصریح کرد: در زمان جنگ و دفاع مقدس و اوج جنگ و حملات دشمن جشنواره‌های فجر برگزار می‌شد و این علامت خوبی برای کشور بود و کشور را به فضای آرامش و اعتماد می‌کشاند که هنر در کشور همچنان زنده است. بنابراین با این نگاه که ایام کرونایی هم اگر سخت‌تر نباشد ولی بی شباهت به ایام جنگ نیست، صلاح ندانستیم جشنواره‌ها تعطیل شود.
با توجه به برگزاری فیزیکی جشنواره‌های فیلم، تئاتر و هنرهای تجسمی فجر گمان بر این بود که جشنواره موسیقی هم به صورت فیزیکی برگزار خواهد شد. همچنین برپایی چندین کنسرت در شهر کیش پس از حدود یک سال این احتمال را تقویت می‌کرد اما 18 بهمن ماه اعلام شد که این جشنواره تماما به صورت آنلاین برگزار خواهد شد. اما حالا همین موضوع باعث شده برخی از هنرمندان این حوزه معتقد باشند که شاید برگزار نشدن این جشنواره در این دوره تصمیم بهتری می‌بود. رضا شایسته، رهبر ارکستر چکاوک، در این رابطه گفته است: هنرمند با اجرای صحنه زنده است، باید مخاطب خود را ببیند، دیده شود، مورد انتقاد و تشویق قرار گیرد. حضور مخاطب در سالن به هنرمند انرژی مثبت می‌دهد.
او اضافه کرد: استاد شجریان می‌گفتند که همیشه به عوامل پشت صحنه می‌سپردند که سالن را تاریک نکنند و نوری باشد که بتوانند چهره‌های مخاطبان را ببینند و انرژی مثبت دریافت کنند. کنسرت آنلاین همانند اجرا در استودیو است و حس خاصی حین اجرا منتقل نمی‌شود. من اجرای آنلاین را نمی‌پسندم و به همین علت امسال در جشنواره شرکت نکردم.
او ادامه داد: گاهی برخی از گروه‌هایی که در جشنواره شرکت می‌کنند مخاطبان بالایی دارند و شاید برای عوامل اجرایی دشوار باشد که بخواهند با تعداد مخاطب محدود به روی صحنه بروند. از طرفی اگر تصمیم بر برگزاری اجراهای صحنه‌ای در فضای باز با حضور مخاطبان بیشتر بود که به علت سرمای هوا این کار چندان عملی نیست.
او تصریح می‌کند: برگزاری امسال جشنواره تنها برای این است که بگویند جشنواره برگزار میشود و از یاد نرفته وگرنه که کار بسیار سنگین و سختی است؛ چراکه برخی از اجراها از قبل ضبط خواهند شد و حتی آنلاین هم به روی صحنه نمی‌روند و معلوم نیست که قرار است نتیجه و حس کار به چه صورتی باشد. به نظر من و خیلی از همکارانم بهتر بود که امسال از برگزاری جشنواره صرف نظر می‌شد.
اما برخی هم چنین نظری ندارند و معتقدند نباید چرخ جشنواره متوقف می‌شد. حمید عسکری، رهبر گروه کُر اردیبهشت، در این‌باره گفت: تجربه نشان داده که وقتی کاری در کشور با توقف رو به رو میشود، دوباره به جریان انداختن آن بسیار سخت خواهد بود، و در آینده ممکن است اتفاقات غیرقابل پیش بینی رخ دهد. اساسا برگزار نشدن جشنواره در یک دوره منجر به تضعیف آن خواهد شد و اکنون هدف این است که حیات جشنواره حفظ شود. به این مطلب باید افزود که امیدبخشی و ایجاد انرژی در شرایط کنونی نوعی عبادت است. پژوهش‌های علمی ثابت کرده است که موسیقی می‌تواند بر کاهش استرس و بهبود عملکرد مغز انسان اثر گذاشته و ایمنی بدن او را تقویت کند.
او در پاسخ به این سوال که آیا ممکن بود که جشنواره موسیقی فجر همانند جشنواره فیلم حضوری برگزار شود؟ افزود: اگر در هر حوزه‌ای متخصصان آن نظر دهند، شاید امور به نحو بهتری پیش رود. مثلا در این شرایط در حوزه سلامت متخصصان علوم پزشکی یا ستاد مبارزه با کرونا که مرجع تصمیم گیری است، صلاحیت تصمیم گیری دارند و مسلما اگر ستاد کرونا این اجازه را می‌داد، شاید می‌شد با استفاده از امکاناتی، این کار را ممکن کرد. ولی درباره موسیقی تا حدودی ملاحظات و حساسیت‌های دیگری وجود داشته که بی‌تاثیر نبوده‌اند؛ مثلا اینکه تعداد قابل توجهی از نوازندگان باید کنار یکدیگر بنشینند در زمان اجرای آثار ارکسترال، برای مثال ممکن است که پرتاب نفس نوازنده بادی سوای نوازندگان ارکستر، تماشاچیان را نیز درگیر کند؛ در حالی‌که در جشنواره فیلم، آثار روی پرده به نمایش درمی‌آیند و «فرایند اجرا» خطرآفرین نیست. به هر حال جشنواره موسیقی فجر از ۲۸ بهمن تا ۳ اسفندماه برگزار میشود. تجربه موفق کنسرت‌های آنلاین هم نشان داد که می‌توان از طریق فضای مجازی موسیقی را به خانه‌ها برد. اما برای موفقیت یا عدم موفقیت جشنواره موسیقی فجر 99 باید هنوز منتظر ماند.
سایر اخبار این روزنامه
ظریف خطاب به دولت جدید آمریکا:
پنجره کنونی به سرعت در حال بسته شدن است
ژوبین صفاری
طلب عفو رئیس جمهوری و چند نکته
آیا برگزاری آنلاین جشنواره موسیقی فجر انتخاب مناسبی بود؟
سفر نُت‌ها در دریای نِت!
به رغم شیوع کرونا مردم به صورت خودرویی و موتوری پیروزی انقلاب را جشن گرفتند
حضور متفاوت مردم ایران در جشن 42 سالگی
حسن روحانی در مراسم ۲۲ بهمن:
به مذاکره افتخار می‌کنم، پیامبر هم با دشمنان خود مذاکره و صلح کرد
رئیس قوه قضائیه:
تحریم هیچگاه ملت ایران را متوقف نکرده است
