فرصت های اقتصاد دیجیتال


نسیم توکل

عضو اتاق بازرگانی تهران

جهان ما با تحولات بی سابقهای روبهرو شده است. مسائلی که حتی بدبینترین شهروند نیز لحظهای وقوع آن را محتمل نمیدانست. فناوری اطلاعات و ارتباطات بخشهای زیادی از زندگی بشری را دگرگون و بهرهوری، کارآیی و البته رشد پایدار اقتصادی را برای برخی تضمین کردند. علاوه بر این امکان ارتباط مستمر و ایجاد بازارهای پیوسته سبب قدرت گرفتن اقتصادهای در حال رشد شد این امکانات و رشد متناسب خدمات مربوط به آن «اقتصاد دیجیتال» را به وجود آوردند. واژهای که با خود فرصتهای فراوانی به ارمغان آورد.

آنچه در این معادله اقتصادهای در حال توسعه را به رشد پایدار رساند، توانایی ارزشآفرینی و بهره بردن از اقتصاد دیجیتال و سپس پاسخگویی و هماهنگی با ضربآهنگ جهانی با هدف قرار گرفتن در نهاد مرکزی جامعه جهانی است. ابزار رسیدن به نقطه مذکور دیپلماسی است. در واقع، این پیشرفتها سبب تغییر عملکرد دیپلماتها در سراسر جهان و تحول در دیدگاه آنها به مسائل سیاسی و نمایان شدن اهمیت موضوع اقتصاد و تجارت بینالمللی شد.

اقتصاد دیجیتالی به یک رشته اعمال مبتنی بر فناوریهای محاسباتی دیجیتال اطلاق میشود که پایه آن بر تراکنشها و تعاملهای اینترنتی گذاشته شده است. این امکان جدید در جهان اقتصاد سبب سرعت گرفتن اختراعات و نوآوریها شد و همچنین فرصتهای کارآفرینی، اشتغال زایی و خود اشتغالی را فراهم کرد.

این تحولات در اقتصاد کشورهای صنعتی سبب باز شدن دریچههای سودآوری جدید و پیشرانی آنها در حوزههای مختلف شد. در کشورهای دیگر هم بسیاری از زیرساختها را دچار تحول کرد و رشد اقتصادی پدید آورد. از این طریق بود که به عنوان نمونه کشور سنگاپور توانست با ارائه جذابیتهای طبیعی و متنوع خود صنعت گردشگری این کشور را در زمان کوتاهی به نقطه اوج رسانیده و در مدت ۱۵ سال به مکانی کاملاً متفاوت تبدیل شود.

یکی دیگر از پیامدهای مثبت اقتصاد دیجیتالی کاهش هزینهها و افزایش تولید است. در واقع، بهکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات هزینهها را کاهش میدهد و با گسترش بازارهای مقصد سبب رونق و افزایش تولید میشود. از نگاه آمار، ارزش اقتصاد دیجیتال در سال ۲۰۲۰ حدود ۲۴ هزار و ۶۱۵ میلیارد دلار برآورد شد. پیشبینی میشود تا پایان سال ۲۰۲۱ سهم اقتصاد دیجیتال ۹۸ هزار و ۴۹۰ میلیارد دلاری جهان به حدود ۲۵ درصد برسد. تجارت الکترونیکی با ارزش ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد دلار پس از فناوری مالی (فینتک) با گردش مالی هشت هزار میلیارد دلار در جایگاه دوم، سپس گردشگری الکترونیک یکهزار میلیارد دلار و تبلیغات دیجیتال ۴۰۰ میلیارد دلار، بیشترین سهم را از اقتصاد جهانی دیجیتال خواهند داشت.

ورود به دوران اقتصاد دیجیتال، اقتصاد جهانی را به فضای چند قطبی هدایت کرد. این پدیده نقش دیپلماسی اقتصادی را تقویت کرد و سبب بروز تغییراتی در سیاست خارجی کشورها شد. دولتها دریافتند که باید نقاط اقتصادی خود را قوت بخشیده و با توسعه تجارت فرای مرزهای خود خدمات دیجیتال، خدمات اطلاعاتی و تجارت دادهها را دنبال کنند و برای تعریف و اجرای استانداردهای نوین با یکدیگر همکاری کنند.