روزنامه وطن امروز
1399/12/04
شیشه‌های دودی شهرداری
گروه اجتماعی: مدیریت و پارلمان شهری تهران از 24 دی‌ماه سال جاری درگیر موضوعی به نام دستگیری و احضار مدیران خود توسط دستگاه‌های نظارتی است. در اخبار اولیه ارائه شده از این رویداد مهم اسم «مهناز استقامتی» در قامت «شهردار منطقه8» و «حسن رحمانی» به عنوان «شهردار منطقه 2» در لیست بازداشت‌شدگان جای گرفت و حدود یک ماه بعد اخباری مبنی بر احضار یک عضو شورای شهر و بازداشت تعدادی از مدیران فروشگاه زنجیره‌ای شهروند نیز به گوش رسید. این رویداد در مدیریت شهری سوال‌های بزرگی را در لایه‌های مختلف افکار عمومی ایجاد کرد و این شک و تردید بزرگ را با خود به همراه آورد که هم‌اکنون در مدیریت کلانشهر تهران چه می‌گذرد؟با وجود آنکه ۳ سال و نیم از عمر شورای پنجم شهر تهران گذشته و کارایی این شورا و میزان تاثیرگذاری‌اش در بهبود شرایط زندگی شهروندان در حوزه‌های مختلف خدماتی و عمرانی برای مردم محل انتقادات بسیار است، انتشار اخباری مبنی بر دستگیری مدیران شهری آن هم به دلیل مسائل مالی، کارایی آن را بیش از پیش زیر سوال برده و این نکته را نمایان می‌کند که پای سیستم نظارتی در شورای شهر و شهرداری بشدت لنگ می‌زند. * داستان سریال دستگیری‌ها هنوز جزئیات و چند و چون پرونده این ۲ مدیر ارشد شهری با وجود گذشت بیش از یک ماه از دستگیری‌شان در دست نیست و مراجع قضایی تاکنون اطلاعات چندانی از وضعیت پرونده آنان نداده‌اند اما بر اساس گفته «غلامحسین محمدی» مشاور شهردار و رئیس مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران، «این بازداشت‌ها به ماجرای پروژه‌ای در منطقه ۲۱ تهران برمی‌گردد». اما نکته جالب توجه درباره دستگیری‌های صورت‌گرفته، رویکرد منفعلانه و نشأت‌گرفته از تدبیر سیاسی محسن هاشمی به عنوان رئیس شورای شهر تهران است که در ابتدا خبر دستگیری شهرداران را تکذیب و در نهایت اعلام کرد: «ماجرا در حد احضار بوده و جزئیاتی درباره علت این موضوع هنوز به دست‌مان نرسیده است». در همین حال پیروز حناچی، شهردار تهران در ۲ توئیت جداگانه مواضع خود را درباره بازداشت ۲ مدیر شهرداری و ضرورت مبارزه با فساد چنین اعلام کرد: «مدیریت فعلی شهرداری همواره در برخورد با فساد پیشتاز و پیشقدم بوده است و همان‌گونه که بارها اعلام کرده‌ایم در صورت کشف اسناد فساد یا دلایلی مبنی بر تخلف یا ارائه مستندات از سوی نهادهای ذی‌صلاح، شهرداری تهران تابع قانون است و سریعا وارد عمل خواهد شد. معتقدم فساد در هر دوره مدیریتی و توسط هر شخص مذموم است و مردم نباید احساس کنند در برخورد با آن تبعیضی وجود دارد. تأکید دارم خدمات صادقانه خانواده شهرداری و تلاش‌های مدیران در این شرایط نباید تحت‌الشعاع این موارد قرار گیرد». با وجود اینکه حناچی در این موضع‌گیری تاکید بسیاری بر برخورد با فساد در سیستم تحت مدیریتش داشت اما نتوانست افکار عمومی را با خود همراه کند، به طوری که هم‌اکنون بعد از گذشت بیش از یک ماه هنوز فضای مجازی و رسانه‌ها متأثر از بازداشت این ۲ مدیر شهری به انتشار اخبار و تحلیل‌هایی در این زمینه می‌پردازند. * برخورد با فساد؛ «سریع، قاطع و بدون تبعیض» در حالی که در موضوع برخورد با فساد مردم چشم‌انتظار برخورد شایسته از سوی شورای شهر هستند، سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران اظهار داشت: «برخورد با فساد باید سریع، قاطع و بدون تبعیض باشد». «علی اعطا» با اشاره به دستگیری شهرداران مناطق ۲ و ۸ تهران بر ضرورت برخورد جدی با انحرافات و سوء‌جریانات در مجموعه عریض و طویل شهرداری تاکید کرد و افزود: «جهت‌گیری فسادستیز شورای پنجم و شهردار منتخب آن چه در شیوه اداره شهر و چه در انتصابات، امر پوشیده‌ای نیست». سخنگوی شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه از هر گونه برخورد سریع، قاطع و بدون تبعیض با فساد استقبال می‌کنیم، گفت: همواره باید سریع، قاطع و بدون تبعیض با فساد برخورد کرد تا هم اعتماد عمومی بازگردد و هم سلامت نظام اداری شهرداری افزایش یابد؛ چرا که اگر رسیدگی سریع و قاطع صورت نگیرد، برخورد با فساد کم‌اثر میشود و اثربخشی کافی در افزایش سلامت سازمان نخواهد داشت». * عضویت شهردار دستگیرشده در هیأت رسیدگی به تخلفات اداری(!) یکی از نکات مورد توجه در زمینه این مدیران بازداشتی تقدیرها و انتصاباتی است که درباره آنها صورت گرفته است. در یک نمونه شهردار منطقه ۲ در مراسمی با حضور شهردار تهران، رئیس شورای شهر، معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهردار تهران و اعضای شورای شهر به عنوان مدیر نمونه شهرداری پایتخت در سال جاری انتخاب شد. از سوی دیگر شهردار منطقه ۸ با حکم شهردار تهران به عضویت هیات رسیدگی به تخلفات اداری کارکنان شهرداری تهران منصوب شده بود. همین تقدیرها و انتصابات این سوال را ایجاد می‌کند که آیا عملکرد و رویکردهای مدیران در ساختار شهرداری به صورت نوبه‌ای مورد ارزیابی قرار می‌گیرد یا خیر؟ * حناچی: نمی‌توانیم قسم بخوریم دیگر دستگیری نداریم کش‌و‌قوس‌ها در زمینه پرونده شهرداران بازداشت‌شده ادامه داشت تا اینکه پس از یک ماه یعنی 25 بهمن، حناچی، شهردار تهران در یک نشست خبری سکوت خود را پس از اظهارات اولیه‌اش درباره فساد رخ داده در مجموعه شهرداری شکست و گفت: «شهرداری سازمان طویلی با 30 هزار میلیارد تومان بودجه است و نمی‌توانیم قسم بخوریم که دیگر دستگیری به دلیل فساد نباشد، البته ما خودمان در شناسایی فساد جلوتریم و اگر این قضیه رخ دهد برخورد خواهیم کرد». درست یک روز بعد از این سخنان آقای شهردار، انتشار خبر بازداشت تعدادی از مدیران فروشگاه شهروند درباره مناقصه بیمه، شوک سنگین دیگری به ساختار مدیریت شهری وارد کرد تا این بار هم به مانند قبل محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران از این مورد ابراز بی‌اطلاعی کند و بگوید: «شورای شهر تهران درباره این موضوع هنوز هیچ اطلاعی ندارد و گزارشی به ما واصل نشده است». در همین حال روابط عمومی شهروند درباره خبر بازداشت تعدادی از مدیران خود اطلاعیه‌ای صادر کرد و در آن آورد: «در حال حاضر هیچ یک از مدیران شرکت شهروند بازداشت نیستند و صرفا برخی مدیران جهت شفاف‌سازی در امور اجرایی برای توضیحات به مراجع ذی‌ربط فراخوانده شده‌اند». زهرا نژادبهرام، عضو هیأت‌رئیسه شورای شهر تهران نیز روز بعد از انتشار خبر بازداشت مدیران شهروند (27 بهمن‌ماه) خبر از آزاد شدن مدیران دستگیرشده فروشگاه شهروند داد. وی چنین اظهار داشت: «به دلیل انجام مناقصه‌ای درباره بیمه فروشگاه‌های شهروند دادستانی تعدادی از مدیران را احضار کرده بود. این مناقصه دارای ابهاماتی بوده و همین ابهامات سبب دستگیری و احضار آنها شده بود. دادستانی برای ۲ نفر از این افراد درخواست وثیقه کرده بود که این موضوع محقق و در حال حاضر همه افراد دستگیرشده، آزاد شده‌اند». * ضرورت پاسخگویی مسؤولان در برابر انحراف سیستم مدیریت شهری باید از شفافیت و ابزار لازم جهت جلوگیری از هر گونه فساد برخوردار باشد، چرا که هر گونه اخلال در نظام اداری در این سیستم می‌تواند تبعات منفی بسیاری با خود در فضای عمومی جامعه به همراه داشته باشد. هم‌اکنون که جامعه از سوءتدبیرها در فضای اقتصادی رنج می‌برد، هر گونه تغییر مسیر پارامترها از روند صحیح به سمت انحراف می‌تواند باری بر دوش کشور اضافه کرده و بازخوردهای آن را در سطوحی کلان‌تر به نمایش بگذارد. بر همین اساس ضرورت دارد هر گونه فساد با برخورد جدی رو‌به‌رو شده و مدیران شهری در زمینه تخلفات صورت‌گرفته در زیرمجموعه خود تمام‌قد در جایگاه پاسخگویی برآیند و صرفا مسؤولیت خود را در اظهار بی‌اطلاعی خلاصه ندانند. *** عملکرد شهرداری تهران شفاف نیست عضو سابق شورای شهر تهران درباره عدم شفافیت عملکرد شهرداری تهران و نیز تلاش مدیران شهری نسبت به مخفی نگه داشتن بروز برخی اتفاقات و تخلفات در این نهاد، گفت: قول و فعل مدیران شهری در شفاف‌سازی عملکرد شهرداری یکی نیست، چرا که در این دوره اعلام شد همه اطلاعات و فعالیت‌های شهرداری پشت شیشه گذاشته میشود اما اینگونه نشد. ابوالفضل قناعتی در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره شفافیت عملکرد شهرداری با بیان اینکه چنین اظهاراتی از سوی مدیران شهری چیزی جز شعارهای پوپولیستی نیست، اظهار داشت: عدم استفاده از روش‌های سیستماتیک ارزیابی ارزش و کارکرد در شهرداری تهران و نبود نرم‌افزارهای تعریف‌شده در این زمینه باعث شد شاهد تخلفات و دستگیری برخی شهرداران و مدیران این نهاد باشیم. وی اضافه کرد: به عنوان مثال هر گونه تخریب یا مقابله با ساختوساز غیرمجاز باید طبق ماده 100 شهرداری انجام شود اما بی‌توجهی به قانون و نبود شفافیت در عملکرد شهرداری‌ها موجب شده است تصمیماتی برای قلع‌وقمع برخی بناها یا طبقات غیرمجاز گرفته شود اما بعضا چنین اقدامی عملی نشود. این عضو سابق شورای شهر تهران در ادامه گفت: متاسفانه اکنون در شهرداری مرکزی تحت عنوان کمیسیون توافقات وجود دارد که در چنین مواقعی چنانچه مالک ساختمان به طور غیرقانونی اقدام به ساختوساز کند به جای اجرای قانون، وی را مجاب به پرداخت عوارض یا جریمه به شهرداری می‌کنند که البته پس از راضی شدن مالک، بعضا پشت‌پرده ساخت‌و‌پاخت‌هایی با وی انجام می‌گیرد، این در حالی است که طبق قانون در چنین شرایطی تصمیمات باید مطابق نظر شهرداری، نماینده شورای شهر و دادستانی گرفته شود تا در عمل شبهه‌ای در کار نباشد. وی تصریح کرد: در قانون آمده است برای شفافیت موضوع فردی که در ساختوساز دچار تخلف میشود یا باید اقدام اجرایی همچون تخریب سازه صورت گیرد یا اینکه مالک جریمه شود اما بعضا دیده میشود که در تصمیم‌گیری‌ها کماکان تخلفاتی از سوی شهرداری دیده میشود. یعنی اگر بیش از 4 طبقه ساخت‌و‌سازی انجام شود باید تخریب شود اما معمولا در پشت پرده اتفاقات دیگری رخ می‌دهد. چنین موضوعاتی شفافیتی را که مدیران شهرداری در ابتدا دم از آن می‌زدند زیر سوال ببرد. وی به دستگیری ۲ شهردار و مدیران شهروند اشاره کرد و افزود: شهرداری و شورای شهر نباید در برابر این تخلفات سکوت کنند، بلکه باید تخلفات را در هر رده و جایگاهی، به صراحت بازگو کنند تا علاوه بر رفع ابهامات و شایعات، درس عبرتی برای دیگر مدیران شود.
