موتوریاری واکنشی به معضل رسوب موتور بود

سرویس حوادث جوان آنلاین: نگرانی از تخلف‌های بی‌شمار موتورسوار داد شهروندان را در آورده و تلاش‌های مستمر پلیس در سال‌های گذشته هنوز نتوانسته مانعی برای بروز تخلف از سوی عمده راکبان باشد. عبور از چراغ قرمز، حرکت در خلاف جهت خودروها، عبور از پیاده‌رو، عبور از روی پل‌های عابر‌پیاده، عبور از خط ویژه و به طور خلاصه عبور غیرمجاز از هر جایی که تصورش ممکن نباشد از سوی راکبان متخلف امکان پذیر شده است.
دلایل بسیاری برای استفاده از موتورسیکلت مطرح است دلیل عمده آن پیوست‌های اقتصادی دارد. بسیاری از مردم در نابسامانی وضع اقتصادی ناگزیر به مسافرکشی با موتور یا فعالیت در کار پیک هستند که در صورت داشتن شغل و درآمد مناسب از کار کردن با موتورسیکلت منصرف می‌شدند. موضوع دیگر اینکه بسیاری از استفاده‌کنندگان از موتورسیکلت چاره‌ای جز استفاده از این وسیله نقلیه خطرناک ندارند؛ چراکه در نابسامانی حمل و نقل عمومی برای رفت و آمد به محل کار یا تردد در شهر ناگزیر به استفاده از آن می‌شوند. عمده‌ترین دلیل دیگر که باز هم پیوست‌های نابسامانی مدیریت شهر را شامل می‌شود مربوط است به نبودن جای پارک کافی برای وسیله نقلیه از همین‌رو بخش مهمی از استفاده‌کنندگان از این وسیله نقلیه از این امتیاز موتورسیکلت استفاده می‌کنند و به راحتی و در هر کجا آن را پارک می‌کنند. عبور از نقاط طرح ترافیک، کم هزینه بودن سفر و دسترسی آسان به نقاط مختلف از دیگر دلایل عمده استفاده از موتورسیکلت در شهر است.
حجم گسترده استفاده از این وسیله نقلیه منجر به آسیب‌های بسیاری در شهر شده‌است. از جمله اینکه نظم عمومی را به هم ریخته، منجر به نابسامانی در نظم‌بخشی پلیس به ترافیک شده، بروز سوانح را افزایش داده و آسیب‌های بسیاری از جمله مرگ موتورسواران به دلیل بروز تخلف را افزایش داده است.
در مقابل این حجم از تخلف، اما پلیس همواره تلاش کرده همزمان با برخورد سلبی، فرهنگ‌سازی متخلفان را که از سوی دستگاه‌های دیگر بر زمین مانده هم دنبال کند. هر چند این برخورد‌ها و تلاش برای فرهنگ‌سازی نتایجی را به همراه داشته و منجر به قانونمند شدن بخشی از متخلفان شده‌است، اما در نگاه بصری، حجم تخلف‌های بروز یافته از حجم قانونپذیری افراد بیشتر نمود دارد. برخورد پلیس که چرخه‌ای نخ‌نما شده را شامل می‌شد هزینه‌های بسیاری را متوجه متخلفان می‌کرد از جمله اینکه با توقیف وسیله نقلیه‌اش برای آزاد‌سازی آن در چرخه‌ای معلول گرفتار می‌شد و فرد متخلف بعد از طی این چرخه و رها کردن وسیله‌نقلیه‌اش به چرخه تخلف باز می‌گشت بدون اینکه محرومیت اجتماعی را شامل شود. بعد از طی سال‌ها آزمون و خطا در این چرخه حالا پلیس طرح موتوریاران را اجرا کرده و امیدوار است که اجرای این طرح در درازمدت منجر به نظم بخشی عمومی به شهر شود.


تلاش‌های انجام شده
سرهنگ علی‌همه‌خانی، معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ درباره تلاش‌های صورت گرفته در گفتگو با «جوان» می‌گوید: «برای پلیس استفاده شهروندان از موتور‌سیکلت همیشه یک دغدغه بوده و هست، به همین خاطر از دهه‌های گذشته پلیس تلاش داشته به صورت قانونمند متخلفان را ناگزیر به اجرای قانون کند. یکی از طرح‌هایی که در دستور کار پلیس قرار داشت، طرح توقیف موتور و انتقال آن به پارکینگ بود، اما این طرح مشکلاتی را از جمله پر شدن ظرفیت پارکینگ‌ها به علت عدم مراجعه صاحبان وسیله نقلیه و رسوب آن‌ها داشت که حتی اجرای طرح رسوب هم موفق نبود. با بی‌نتیجه بودن اقدامات سلبی تصمیم گرفته شد با ابتکاری‌نو، طرح موتوریار را با هماهنگی دستگاه قضا و اداره بیمه و تشکیل شورای فرهنگی و اتاق فکری که شامل جامعه‌شناس، روانشناس، کارشناس‌های تلویزیونی، برنامه‌سازان تلویزیونی و چند کارشناس شهری بود، جایگزین طرح قبلی کنیم.»
نحوه اجرا
سرهنگ همه‌خانی درباره نحوه اجرای طرح هم می‌گوید: «بعد از انجام مراحل قانونی، طرح به صورت پایلوت در ۱۰ نقطه از شهر تهران اجرا شد به این صورت که مأمور پلیس بعد از توقف موتور سیکلتی که دچار تخلف شده از راکب می‌خواهد کاور پلیس بپوشد و راکت دست بگیرد و بعد از یک تایم کوتاه آموزشی از سوی کارشناس آموزش به راکبان متخلف تذکر بدهد. البته این را هم بگویم که این فرد به حال خودش رها نیست و کنارش مأمور پلیس و کارشناس آموزش حضور دارند. همچنین طرح قبلی نیز کنار این طرح انجام می‌شود و در صورتیکه فرد متخلف موافق اجرای طرح موتوریار نباشد موتور او توقیف و راهی پارکینگ خواهد شد.»
معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران درباره آمار برخورد با متخلفان هم می‌گوید: «تا کنون با اجرای این طرح از توقیف ۱۳ هزار موتورسیکلت و از انتقال آن به پارکینگ جلوگیری شده است.»
میزان رضایتمندی
وی درباره میزان رضایتمندی متخلفان از اجرای طرح هم می‌گوید: «در ارزیابی صورت گرفته مشخص شده‌است که طرح موتوریار با اقبال شهروندان مواجه شده‌است. ذکر این نکته هم ضرورت دارد که انتظار می‌رفت عدم تمکین متخلف منجر به تنش وی با موتوریار شود که خوشبختانه گزارشی در این باره اعلام نشد؛ چراکه مأموران پلیس در محل حاضرند و هر نوع تنش احتمالی را برطرف خواهند کرد. از مزایای این طرح اینکه مردم شاهد مسائل حاشیه‌ای از برخورد‌های پلیس مثل توقیف وسیله نقلیه و التماس‌های راکب آن نیستند و به جای آن یک کار فرهنگی جایگزین شده‌است تا با یک آموزش عملی به امرار معاش راکب متخلف لطمه‌ای وارد نشود و تنها با معطلی و وقفه ۲ الی ۱۲ ساعته آن فرد می‌تواند به کار یا مأموریت محوله خود ادامه بدهد. همچنین افراد با اجرای این طرح با مأموریت‌های پلیس و سختی‌های آن بیشتر آشنا می‌شوند. با اجرای این طرح پلیس نشان داد پای نگرانی مردم ایستاده تا با وجود شرایط سخت کرونایی و اقتصادی از نظر روحی و روانی به مردم نزدیک شود تا بدون بار مالی، اما با جدیت و تلاش مضاعف از بروز تخلفات پیشگیری کند. آموزش راکبان متخلف هم مثل طرح‌های قبلی به جای خودش باقی است با این تفاوت که با توجه به شرایط کرونایی این آموزش در فضای باز و در همان محل اجرای طرح به صورت میدانی انجام خواهد شد. با این حال پلیس تلاش می‌کند این طرح را در همه نقاط شهرتهران و همچنین در همه نقاط کشور اجرا کند، اما برای انجام این مأموریت همکاری همه دستگاه‌ها لازم و ضروری است.»
سلفی گرفتن متخلف
پس از طرح موضوعات اجرای طرح از زبان معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ راهی یکی از محل‌های اجرای طرح در تقاطع خیابان آزادی با بزرگراه نواب شدم. ترافیک مثل همیشه به قوت خودش باقی است و حجم گسترده‌ای‌از آهن و فولاد در شهر در حال تردد هستند. مأموران سفید‌پوش میان آلودگی هوا و صوت در حال ساماندهی ترافیک هستند. یکی از مأموران پلیس راکب موتورسیکلتی را که کلاه‌ایمنی به سر نداشته است، متوقف کرده‌اند. راکب که پسری ۲۸‌ساله به نام محمد است با رضایت کاور پلیس را به تن کرده و مشغول اجرای طرح است. محمد می‌گوید: «چند روز پیش پدرم اجرای این طرح را از اخبار شنیده بود، به همین خاطر از این طرح خبر داشتم. امروز وقتی پلیس من را متوقف کرد آموزش مختصری دیدم و لباس پوشیدم و همان موقع یک عکس سلفی گرفتم و در فضای مجازی منتشر کردم تا همه دوستانم را از اجرای این طرح با خبر کنم.» او ادامه می‌دهد: «من پیک موتوری هستم و حدود یک‌ساعتی هست که اینجا هستم و با اینکه بارم روی موتور مانده و از کار عقب افتاده‌ام، اما از این طرح راضی هستم. واقعاً کار پلیس سخت است قول می‌دهم دیگر تخلف نکنم.»
پروتکل رعایت نمی‌شود
کمی آن طرف‌تر مردی به نام سیاوش هم در حال انجام همین کار است. سیاوش می‌گوید: «من در یک شرکت خصوصی کار می‌کنم و به دلیل ترافیک زیاد مجبور هستم از موتورسیکلت استفاده کنم تا بتوانم کار‌های مالی شرکت را انجام دهم. اگر به راحتی می‌توانستم از اتوبوس یا مترو استفاده کنم سمت موتور نمی‌رفتم، اما آنجا خیلی نابسامان است و وقت آدم تلف می‌شود.» سیاوش که به دلیل عبور از خط ویژه متوقف شده از اجرای طرح رضایت دارد و می‌گوید: «این طرح تنش ندارد و جنبه فرهنگی دارد. همین‌که موتورمان متوقف نمی‌شود و در پارکینگ خارج از شهر برده نمی‌شود راضی‌ام. این طرح بار روانی هم ندارد و شاهد صحنه‌های ناراحت کننده هم نیستیم.» سیاوش حالا سختی کار پلیس را هم مد نظر دارد و می‌گوید: «ایستادن مدام در یک محل آن هم در ترافیک و آلودگی کار سختی است با این حال فکر نمی‌کردم روزی خودم خلاف کنم.» سیاوش، اما از بی‌توجهی به پروتکل‌های بهداشتی در اجرای این طرح گله دارد و می‌گوید: «راکت‌ها ضدعفونی نشده بود برای همین خودم با الکلی که همراه داشتم ضدعفونی کردم!»
تکرار تخلف
یکی دیگر از کسانی که موتورش متوقف شده مرد جوانی به نام رامین است. رامین می‌گوید به خاطر عبور از خط ویژه متوقف شده است. او چندروز قبل هم حوالی صادقیه متوقف شده و در طرح شرکت کرده‌بود برای همین در این باره تجربه دارد. رامین دانشجو است و برای اینکه در ترافیک نماند و بتواند کارهایش را زود انجام دهد از موتور استفاده می‌کند. او می‌گوید: «من از اجرای این طرح راضی هستم و از اینکه قبلاً هم تخلف کرده‌ام شرمنده پلیس هستم.» رامین هم از اینکه راکتش ضد‌عفونی نشده گلایه دارد.
درس معلم
یکی دیگر از متخلفان مردی ۴۰‌ساله است. نیما معلم است و از اینکه حالا مجبور است به خاطر تخلفی که کرده این طور جریمه شود ناراحت است. نیما می‌گوید: «من کلاه ایمنی نداشتم که مأموران پلیس من را متوقف کردند. به خاطر شغلی که داشتم همیشه در حال آموزش دادن بودم، اما حالا آموزش دیده‌ام و باید آموخته‌هایم را آموزش بدهم.»
کاستی‌ها
طرح تازه پلیس فقط در ساعت محدودی از روز و در ساعت و نقاط محدودی از شهر در جریان است با این حال پلیس توان خود را برای اجرای طرح تازه به کار گرفته است. به نظر می‌رسد در جایی که کاستی‌های صورت گرفته دستگاه‌های دیگر به صورت آسیب در کف خیابان‌های شهر جاری می‌شود، باید همکاری عمومی برای نظم بخشی به شهر از سوی همه شهروندان به کار گرفته شود. آسمان شهر گر گرفته و خیابان‌ها در هجوم خودرو‌ها به تنگ آمده‌اند. هر کس تلاش می‌کند معبری برای عبور خود پیدا کند. مأموران پلیس در هجمه دود و آهن برای عبور خودرو‌ها تلاش می‌کنند، اما ترافیک و سختی عبور به قوت خودش باقی است.