روزنامه شرق
1399/12/04
ایستادگی علیه کودتاچیان
ایستادگی علیه کودتاچیان با گذشت بیش از سه هفته از کودتای نظامیان میانمار نه‌تنها آرامش به شهرهای این کشور کودتا‌زده بازنگشته، بلکه در روزهای اخیر بر شدت اعتراضات مردم نیز افزوده شده است و در جریان اعتراض‌های روز شنبه در شهر «ماندالی»، دومین شهر پرجمعیت میانمار و درگیری میان نیروهای نظامی و مردم، دو نفر کشته شدند تا مرگ‌بارترین اعتراض‌ها در سه هفته اخیر علیه کودتای نظامیان در میانمار رقم بخورد. به‌دنبال کودتای نظامی در میانمار علیه آنگ سان سوچی، رهبر حزب حاکم «اتحادیه ملی دموکراسی» و سرنگونی دولت، اعتراض‌های گسترده خیابانی در میانمار برپا است و تاکنون صدها نفر نیز بازداشت شده‌اند. این کودتا سه ماه پس از آن رخ داد که حزب آنگ سان سوچی، در انتخابات، دومین پیروزی غیرمنتظره را از آن خود کرد. ارتش میانمار ادعا کرده که به‌دلیل تقلب در انتخابات پارلمانی ماه نوامبر 2020 که به پیروزی قاطع حزب حاکم منجر شد، دولت غیرنظامی را برکنار کرده و وعده داده که پس از پایان وضعیت اضطراری انتخابات تازه‌ای برگزار خواهد کرد؛ اما مخالفان، این ادعای ارتش را نمی‌پذیرند. با تداوم اعتراض‌ها در میانمار، از روز شنبه تعدادی از گروه‌های اقلیت قومی هم به معترضان پیوستند تا کار برای نظامیان حاکم بر این کشور دشوارتر شود. رهبر جوانان اقلیت ناگا و سازمان‌دهنده اعتراضات روز گذشته در یانگون، پایتخت میانمار، می‌گوید: «معترضان خواستار یک سیستم فدرال هستند. ما نمی‌توانیم با دیکتاتوری یک کشور فدرال داشته باشیم. ما نمی‌توانیم خونتا را بپذیریم. برخی از احزاب اقلیت به جنبش خود علیه کودتا پایبند نیستند و عقب‌نشینی کرده‌اند. علت آن هم تبعات ناکامی آنگ سان سوچی در ایجاد ائتلاف با احزاب سیاسی اقلیت در سال‌های اخیر است. با‌این‌حال ما باید این مبارزه را ادامه دهیم. ما در کنار مردم هستیم و تا پایان این دیکتاتوری به مبارزه ادامه می‌دهیم». معترضان خواستار احیای دولت منتخب، آزادی آنگ سان سوچی و لغو قانون اساسی 2008 شده‌اند که در دوران حکومت نظامی قبلی تدوین شد و به ارتش اختیارات گسترده‌ای را در سیاست می‌دهد. آمریکا، بریتانیا، کانادا و نیوزیلند تاکنون تحریم‌هایی را علیه رهبران نظامی میانمار وضع کرده که بیشتر شامل ممنوعیت سفر و مسدودسازی اموال آنها میشود. برای نظامیان میانمار (برمه)، کشوری که از سال 1962 تا 2011 تحت حکومت غیردموکراتیک نظامی بود و از نظر بین‌المللی، یکی از کشورهای منزوی تلقی می‌شد، مقاومت سه‌هفته‌ای مردم علیه کودتا امری بود که کمتر انتظارش را می‌کشیدند. در سال 1988 هم مردم خواستار دموکراسی بیشتر شدند و با برگزاری تظاهرات سراسری و اعتصاب‌ها و جلب حمایت کارمندان دولت و همراهی پلیس، چالش‌هایی برای حکومت نظامیان ایجاد کردند و ارتش هم در پاسخ، واکنشی مرگ‌بار نشان داد و صدها غیرنظامی را قتل‌عام کرد. اشتباه محاسباتی تجربه سال 1988 باعث شد تا ژنرال‌های میانمار قدرت را با شروط خود به غیرنظامیان واگذار کنند. آنها اقتدار خود در بندهای قانون اساسی را همچنان حفظ کردند و حتی زمانی که «سوچی» در کانون توجه‌های جهانی قرار گرفت و میانمار را به‌سمت دموکراسی سوق داد، این اختیارات پنهان در اختیارات ارتش باقی مانده بود تا در زمان مناسب از آنها استفاده کند. «تانت مینت یو» مورخ و نویسنده کتاب «تاریخ پنهان برمه» که مدتی به‌عنوان مشاور ویژه رئیس‌جمهور میانمار فعالیت کرده، به سی‌بی‌سی می‌گوید: «شرایط امروز در میانمار یک بن‌بست واقعی است و اصلا پیش‌بینی‌پذیر نبود. ما در وضعیتی قرار داریم که نمی‌دانیم فردا چه اتفاقی خواهد افتاد. در کودتاهای قبلی نظامیان به اندازه‌ای قدرت داشتند که تصور ایستادگی در برابر آنها دشوار بود؛ اما این‌بار نسل جدید میانمار حاضر نیستند در برابر کودتای نظامیان کوتاه بیایند و سران ارتش پیش‌بینی این را نکرده بودند. اگر ارتش در نتیجه این اعتراضات عقب‌نشینی کند، نمی‌توان دقیقا پیش‌بینی کرد که وضعیت به کدام سمت خواهد رفت. این اتفاق به‌دلیل اعتراضات، انقلاب مردمی یا تحریم‌های بین‌المللی رخ نداده است. دلیل اتفاقات سه هفته اخیر این است که سران نظامی میانمار تصور می‌کردند این‌بار هم به‌راحتی کودتا را اجرا می‌کنند. بنابراین با اعتمادبه‌نفس بالایی اقدام کردند. آنها می‌خواستند قدرت را دوباره در دست بگیرند و سپس اختیارات ناچیزی به رهبران غیرنظامی اعطا کنند؛ اما این‌بار وضعیت متفاوت شد و این ناشی از اشتباه محاسباتی نظامیان بود. آنها تصور نمی‌کردند که با چنین احساسات ضد‌نظامی در میان تمام اقشار و در کشوری روبه‌رو شوند که دهه‌ها تحت حاکمیت نظامیان بوده است». مینت که چند سالی با سازمان ملل همکاری کرده، درباره چشم‌انداز پیش‌رو در میانمار می‌گوید: «آنها فکر می‌کردند که می‌توانند این کار را دوباره به روشی آسان انجام دهند و قدرت را بدون مخالفت درخور‌توجهی به دست بگیرند. تصور این بود که آنگ سان سوچی دوباره در حصر خانگی قرار می‌گیرد، حزب سیاسی او منحل میشود و در انتخابات پیش‌رو هم احزابی اجازه حضور پیدا می‌کنند که روابط دوستانه‌ای با نظامیان میانمار داشته باشند. اعتراض‌ها و ایستادگی مردم قابل انتظار نبود، اما با وجود این مخالفت‌ها و با وجود تغییرات اجتماعی و نسلی گسترده در این کشور نباید انتظار داشته باشیم که در صفوف ارتش شکافی ایجاد شود و مردم حاضر در خیابان‌ها به پیروزی برسند. با وجود گستردگی استفاده از اینترنت و راه‌های دیگر که می‌توان برای نظامیان چالش‌هایی ایجاد کرد، باید به این نکته آگاه باشیم که ساختار ارتش میانمار به گونه‌ای است که کاملا از جهان بیرون جدا شده و رهبران نظامی، ارتشیان را کاملا ایزوله کرده‌اند تا تحت تأثیر تحولات بیرونی قرار نگیرند». ژنرال‌های میانمار تاکنون در مقابل تحریم‌هایی که هفته گذشته از سوی ایالات‌متحده، کانادا و بریتانیا و به‌دلیل سرکوب معترضان و نقض حقوق بشر اعمال شده، واکنشی نشان نداده‌اند. به نظر می‌رسد ژنرال «هلاینگ» فرمانده ارتش و رهبر کودتاچیان، نسبت به خواسته‌های ایالات‌متحده، هند، ژاپن و استرالیا مبنی‌بر «احیای سریع سیستم دموکراتیک» یا درخواست سازمان ملل برای جلوگیری از استفاده از زور علیه غیرنظامیان معترض بی‌تفاوت است. اما معترضان نیز همچنان بر خواسته‌های خود پافشاری می‌کنند. «فیو تندر کیاو» 24ساله و یکی از معترضان میانماری می‌گوید که آنها هم درست مثل نسل‌های قبلی که برای دموکراسی در میانمار می‌جنگیدند، ترس و نگرانی دارند. «مادرم بارها درباره خیزش‌های سال 1988 با من صحبت کرده و می‌دانستم آنها چه نگرانی‌هایی داشتند. به نظر می‌رسد این‌بار هم همان اتفاقات در حال رخ‌دادن است. تنها تفاوت این است که ما حاضر نیستیم عقب‌نشینی کنیم. این‌بار ما نسل جوان تحصیل‌کرده‌تر هستیم و راه‌حل‌های بیشتری داریم».
سایر اخبار این روزنامه
اولتیماتوم به کاخ‌سفید یا پاستور؟
اگر جمهوریت نظام خدشه‌دار شود نه اصولگرا خواهد ماند و نه اصلاح‌طلب
ازجاکندگی نظام شهرسازی ایران
ضرب‌الاجل مجلس اولتیماتوم برای جهان نیست
دعوای پدرخوانده‌ها
برای قضاوت درباره سیاست برجامی بایدن زود است
پول، سیاست، صندلی
سیلی می‌زنم پس هستم!
ایستادگی علیه کودتاچیان
زلزله سی‌سخت و پهنه گسله کازرون
فردای کودتای سوم اسفند
انتشار ۲ سند تاریخی از میرزای شیرازی
