روزنامه خراسان

ماموریت تاریخی «فردوسی» بر دوش «اخوان ثالث»

الهه آرانیان – تهران، خیابان دکترفاطمی، خیابان ششم، کوچه خجسته، پلاک 31؛ مهم‌ترین خبر امسال درباره مهدی اخوان‌ثالث در این مکان اتفاق افتاد؛ روز 29 مردادماه، افتتاح خانه‌موزه او با عنوان «م.امید»، پس از هفت‌سال؛ خانه‌ای که اگرچه انتقادهایی به نحوه بازسازی آن وارد است، اما بعد از گذشت این همه سال، همین که محل زندگی این شاعر احیا شده ‌است و دوستدارانش می‌توانند به آن پا بگذارند، وجودش غنیمت است. امروز، 10 اسفندماه، زادروز مهدی اخوان‌ثالث، شاعر قاصدک‌ها، امیدها و آرزوهاست؛ شاعری که سبک خراسانی و زبان هم‌ولایتی‌اش فردوسی را، وارد شعر نو کرد. به همین مناسبت با مصطفی محدثی‌خراسانی، شاعر و پژوهشگر ادبیات، درباره شعر اخوان و تأثیر ویژه او بر جریان شعر معاصر گفت‌وگو کرده‌ایم. محدثی‌خراسانی در گفت‌وگو با خراسان، اخوان‌ثالث را در میان شاعران برجسته معاصر فارسی، از جمله نیما، شاملو، سهراب سپهری و فروغ فرخزاد، باسوادترین و باپیشینه‌ترین شاعر دانست و گفت: «اخوان‌ثالث از همه بیشتر به زبان فارسی خدمت کرده است. او حوزه‌های مفهومی زبان فارسی را وسعت داده و به ساخت‌های زبانی شعر فارسی هم کمک کرده است. ویژگی دیگر اخوان کامل‌کردن راه نیماست. نیما پیشنهادهایی برای شعر نو داشت و نتوانست نمونه‌های کامل و موفق آن‌ها را ارائه کند و ما این را در شعر اخوان می‌بینیم. دیگر ویژگی شعر اخوان، دلبستگی شدید او به پیشینه‌های ملی و فرهنگی این سرزمین است.» شعر اخوان، ملاک و معیارِ شعر اصیل شعر اخوان‌ثالث را که می‌خوانی، زبان و لحنش یادآور شاهنامه فردوسی است. اخوان، حکمِ فردوسی در دوره معاصر را دارد؛ زیرا به‌نظر محدثی‌خراسانی، مانند حکیم توس که نجات‌دهنده زبان فارسی در روزگار خود بود، او هم شعر معاصر فارسی را از آفات و آسیب‌ها نجات داد و اجازه نداد زبان شعر، اسیرِ بی‌قیدی‌ها و تفنن‌ها شود. شاعر مجموعه شعر «هزار مرتبه خورشید»، تأثیر ویژه اخوان‌ثالث را در شعر معاصر، پیشگیری از آسیب‌هایی دانست که در آن دوره، گریبان شعر را گرفته بود: «دوره اخوان، دوره نوآوری‌های من‌درآوردی و بی‌پیشینه بود. هر روز کسی ادعای سبک تازه‌ای در شعر می‌کرد. اخوان با میراث‌داری و شعر نو و ریشه‌داری که سرود، توانست راه درست و مفهوم و زبان درست را به عنوان ملاک و معیار در آن روزگار، مشخص کند. به تعبیری، شعر اخوان، معیار و ملاک شعر اصیل و نو فارسی شد.» آرزوی رونق انجمن‌های ادبی مهدی اخوان‌ثالث، با این‌که تحصیلات دانشگاهی نداشت، اما شعرش چنان به اوج رسید که دانشگاهیان کتاب‌ها و مقالات پرشمار در وصفش نوشته‌اند. محدثی‌خراسانی درباره این‌که چطور ممکن است شاعری بدون تحصیلات دانشگاهی به این مرتبه از اعتبار برسد، گفت: «در گذشته فرهنگی ما، دانشگاه تنها راه کسب علم نبوده و انجمن‌های ادبی و مطالعات شخص کمک زیادی به پشتوانه فرهنگی‌اش می‌کرده است. رفقای اخوان، کسانی مانند شفیعی‌کدکنی، قهرمان و بسیاری از استادان دانشگاه بودند. حشر و نشر با این‌افراد به او کمک می‌کرد تا پشتوانه ادبی پیدا کند. اخوان، با انجمن ادبی فرخ که یک انجمنِ چند دهه‌ای بود و افرادی مانند دکتر یوسفی، دکتر مجتهدی و سایر بزرگان ادبیات مشهد به آن رفت و آمد می‌کردند، مأنوس بود. این‌ها با انجمن‌هایی که امروزه در فرهنگسراها برگزار می‌شود، خیلی متفاوت است. به همین دلیل هم، مقام معظم رهبری در دیدار شاعران،بر رونق دوباره انجمن‌های ادبی تأکید کردند». مصطفی محدثی‌خراسانی معتقد است شعر و زبان اخوان‌ثالث، بر شاعران جوان تأثیر خودش را دارد و از شاعرانی مانند علیرضا رجبعلی‌زاده کاشانی نام می‌برد که از شعر اخوان متأثر هستند. این شاعر معاصر کشورمان در پایان،در توصیف شعر اخوان، تعبیر مقام معظم رهبری را در وصف او یادآوری کرد که فرموده‌اند: «آن‌چه یک ملت از شاعر خودش انتظار و توقع دارد، در شعر اخوان هست.»     گزارش مرتبط  توصیف رهبر انقلاب از جایگاه کم نظیر اخوان ثالث در ادبیات معاصر فارسی پیشتاز شاعران نوپرداز در خدمت به آگاهی و بیداری مردم قبل از انقلاب شعرای خوبی داشتیم؛ شعرای بزرگی داشتیم که در انواع مختلف شعر، در کیفیّت‌های گوناگون و در درجات مختلف شعر می‌گفتند؛ لکن آن‌چه در میان آن شعرها به درد این ملّت می‌خورد، زیاد نبود، کم بود؛ چه شعر قدیمی - و به قول آقایان، کلاسیک - و چه شعرهای نو.  خب ما در محیط ادبیِ آن روز بودیم، می‌دیدیم؛ کسانی بودند، شعر می‌گفتند، شعر نو می‌گفتند، داعیه نوگرایی و نواندیشی هم داشتند، امّا در واقع هیچ خدمتی به پیشرفت کشور و تجدّد واقعی و صحیح کشور نمی‌کردند. خیلی از همان‌هایی که شعر نو می‌گفتند و افتخار می‌کردند و پُز این را می‌دادند که در خدمت مفاهیم نو هستند، در دستگاه‌های دربار و وابستگان دربار و مانند این‌ها نوکری می‌کردند؛ [یعنی] نمی‌شود گفت آن‌جا همکاری می‌کردند؛ به‌معنای واقعی کلمه نوکری می‌کردند؛ خب ما بعضی‌هایشان را از نزدیک می‌شناختیم، بعضی‌ها را هم دورادور؛ هم کارهایشان را می‌دیدیم، هم می‌شناختیم. شعر در خدمت مفاهیم انقلاب نبود؛ شعر در خدمت مفاهیم آگاهی و بیداری کشور نبود؛ نه این‌که هیچ نبود، کم بود، خیلی کم بود؛ نسبت به آن‌چه باید می‌بود، کم بود؛ آن چیزهایی هم که بود، جوری نبود که عامّه مردم و طبقه محتاجِ راهنمایی و راهبری از آن استفاده کنند. شما ملاحظه کنید در بین شعرای نوپردازِ آن روز -آن تراز اوّل‌هایشان و بالاهایشان- آن که شعرش مثلاً در خدمت این‌جور مفاهیم بود، بیشتر از همه اخوان بود. بیانات در دیدار جمعی از شاعران و اهالی فرهنگ و ادب (20/3/96)    
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
وزیر کار:یارانه ثروتمندان به تدریج حذف می‌شود (شهروند)فرصت‌هاي ترامپيزم (اعتماد) اتمام حجت هسته‌ای تهران (جوان) اخبار ویژه (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
60.000 قربانی کرونا این شیوه بازیکن سالاری نوبر است ! روز پرترافیک وزیر خارجه عراق در تهران شاخص های انتخاباتی اصلاحات به روایت عطریانفر پایان چادرنشینی یک خانواده کم بضاعت سرقت را از کیف زنی شروع کردم! نسخه جدید سیاست «گاو شیرده» لبخند مهریه به بدهکاران!  دلیل تراشی هایی که برای مردم روغن نمی شود! خروج 9 هزار میلیارد پس از مصوبه عجیب ماموریت تاریخی «فردوسی» بر دوش «اخوان ثالث»