اگر آیت‌ا... هاشمی بود، با بایدن چه می‌کرد؟

محمد محمودی تحلیلگر مسائل سیاسی آیت‌ا... هاشمی استاد دوقطبی‌سازی بود. البته نه از نوع احمدی‌نژادی آن، که دودش فقط توی چشم نظام رفت! آیت‌ا... هاشمی استاد دوگانه‌سازی به نفع نظام بود؛ نه در داخل و برای تفرقه‌اندازی در کشور، بلکه در سیاست خارجی و برای منافع‌اندوزی نظام. مثال هم زیاد دارد دوگانه‌سازی‌های منحصربه‌فرد آیت‌ا... هاشمی؛ ریز و درشت. مثل بلایی که سر صدام آورد با دوگانه‌سازی از او مقابل سران کشورهای عربی حوزه خلیج فارس یا ولوله‌ای که در اردوگاه روس‌ها انداخت با سفر مک‌فارلین آمریکایی به تهران. از همه اینها بالاتر، هراسی بود که آیت‌ا... هاشمی به جان صهیونیست‌ها انداخت با ایجاد روابط برادرانه خود با پادشاه عربستان. حالا این مثال آخری را مقایسه کنید با دوقطبی‌سازی «اسلام ایرانی-عربی» احمدی‌نژاد که عملا اکثر کشورهای عربی را علیه ایران متحد کرد تا فرق دوقطبی‌سازی دلسوزانه و خانمانسوز برایتان روشن‌تر شود! ذکر این مقدمه از جهت پاسخ به این سوال است که اگر آیت‌ا... هاشمی امروز بود، در مقابل بایدن چگونه موضع می‌گرفت؟ برای پاسخ به این سوال باید برگردم به یادداشت سال گذشته‌ام؛ درباره واکنش آیت‌ا... هاشمی نسبت به ترامپ که نوشتم نسخه آیت‌ا... هاشمی برای ترامپ، «مهار دیوانه» بود. امروز نه تنها نسخه «مهار دیوانه» درباره ترامپ به ثمر نشسته که فرصت استثنایی دوگانه ترامپ- بایدن هم روبه‌روی ما قرار گرفته است. تعبیر «ترامپ و بایدن فرقی ندارند»؛ جمله‌ای انحرافی است؛ چراکه اگر ایدئولوژی آمریکایی‌ها واحد است. ولی یقینا تغییر افراد در ماهیت اجرای آن تغییرات تاکتیکی ایجاد می‌کند و همین می‌شود برای ما یک فرصت که اگر قدر آن را بدانیم به‌جای آنکه نگران دوقطبی‌های داخلی باشیم، می‌توانیم تهدید دوقطبی را به قلب آمریکا ببریم. پس اگر آیت‌ا... هاشمی امروز زنده بود، نسخه تقویت دوقطبی ترامپ- بایدن را می‌پیچید. جالب است که برگ برنده این استراتژی هم امروز در دست خود ماست؛ با کارت برنده‌ای به نام برجام که ترامپ دنبال خواندن فاتحه آن بود و بایدن قول احیای آن را داده است! این معجزه برجام است که آمریکای همیشه خواهان دوقطبی در ایران، خودش در معرض بزرگ‌ترین دوقطبی تاریخ خود قرار گرفته! پس اگر جمهوری اسلامی به هر دلیلی به راهی برود که نظر بایدن و ترامپ درباره برجام به هم نزدیک شود بزرگ‌ترین فرصت خود را تبدیل به مهم‌ترین تهدید تاریخ خود کرده است. طرفداران پروپاقرص دوگانه «سازش-مقاومت» در داخل کشور هم باید بدانند با هرگونه مانع تراشی در برابر بازگشت بایدن به برجام در واقع به رفع دوقطبی بایدن-ترامپ کمک کرده و زمینه بازگشت اجماع بین‌المللی را علیه ایران اسلامی مهیا کرده‌اند چراکه مرگ برجام و احیای اجماع بین‌المللی، خواست ترامپ بود. احیای خواست ترامپ هم در دوره بایدن یعنی پایان دوقطبی در آمریکا درباره برجام. پس آیت‌ا... هاشمی هرگز اجازه نمی‌داد این اتفاق بیفتد، درست مثل زمان ریگان و کلینتون که اول با ماجرای مک‌فارلین. دوقطبی ایران‌گیت را به قلب آمریکا برد. بعد هم با ایجاد دوقطبی عربستان- آمریکا در قبال ایران در دوره کلینتون، اجرای قانون تحریم جامع داماتو را با اختلال جدی روبه‌رو کرد. باید توجه داشت با تداوم وضع فعلی درباره برجام، خطر ایجاد گسست‌های جدید در وضعیت مذاکرات وجود خواهد داشت و در نهایت شاید به انهدام کامل آن در دولت برآمده از انتخابات ۱۴۰۰ بینجامد. امروز وظیفه دولت روحانی حرکت سریع در مسیر بازگشت آمریکا به میز مذاکرات برجام است؛ دقیقا مطابق خواست رهبری که «در برداشتن تحریم‌ها، یک ساعت تاخیر هم جایز نیست.» امروز احیای میز مذاکرات برجام با حضور آمریکا، احیای مجدد مسیر برداشتن تحریم‌هاست که آخرین آرزوی آیت‌ا... هاشمی برای ملت ایران بود.