برخورد روسای شورای رقابت و بورس در دو راهی صنعت خودرو

آقای شیوا، با مردم صادقانه و شجاعانه سخن بگویید!
آفتاب یزد- گروه اقتصادی: چند روز پیش دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس مواضع مهمی را در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا و کنارگذاشتن قیمت‌گذاری خودرو در شورای رقابت مطرح کرده بود. رئیس سازمان بورس گفته بود: «فروش خودرو به صورت قرعه کشی مضحک است و قیمت‌گذاری دستوری اصلاٌ قابل قبول نیست.» ظاهرا همین اظهارات کافی بود تا «رضا شیوا» تیغ از نیام بیرون کشد و در موضعی تند و شدیداللحن به دهقان دهنوی تاخت که چرا باید به «نهاد فراقوه»‌ای شورای رقابت بتازد و نهادی که به ادعای «شیوا» با روش خود مانع ۲ برابر شدن قیمت کنونی خودرو در ایران شده است را زیر سوال ببرد! در نهایت او زیاد تاب نیاورد و از کوره در رفت تا در موضع مقابله به مثل خطاب به خبرنگار تسنیم بگوید: «چرا با محاسبه‌های غیرمنطقی سهام شرکت‌ها اوضاع بورس را امروز به این وضعیت رسانده‌اید؟ چرا بجای ساماندهی بازار بورس به فکر قیمت خودرو افتاده اید!»
شیوا با اشاره به اظهارات اخیر رئیس سازمان بورس که فروش خودرو را به صورت قرعه‌کشی «مضحک» دانسته و اعلام کرد «قیمت‌گذاری دستوری اصلاٌ قابل قبول نیست»، اظهار کرد: واقعا نمی‌دانم رئیس سازمان بورس براساس کدام استدلال این موضوعات را مطرح کرده است. شورای رقابت یک «نهاد فراقوه‌ای» است که از بخش خصوصی، دولت و نمایندگان مجلس تشکیل شده است. به نظر می‌رسد وی آشنایی با بازار خودرو نداشته باشد، چرا که اگر شناختی نسبت به بازار خودرو داشت، این اظهارات غیرکارشناسی را مطرح نمی‌کرد.
وی با اعلام اینکه در بازار انحصاری باید رگولاتورها ورود پیدا کرده و مانع اقدامات انحصارگرایانه در بازار شوند، افزود: اگر رگولاتورها به بازار انحصاری ورود پیدا نکنند آن‌ها از شرایط انحصاری بازار استفاده کرده و قیمت‌های غیرمنطقی و غیرمنصفانه‌ای را برای محصولات خود تعیین می‌کنند.


رئیس شورای رقابت با اعلام اینکه تعیین دستورالعمل قیمت‌گذاری خودرو توسط شورای رقابت عاملی شد تا به مصرف‌کننده‌ها در خرید خودرو اجحاف نشود، گفت: در شرایطی که واردات خودرو آزاد بود و دستورالعمل قیمت‌گذاری خودرو وجود نداشت، خودروسازان در قالب طرح‌های ویژه در تلاش برای فروش محصولات خود بودند اما از آن طرف مردم چندان تمایلی به خرید نداشتند.
شیوا اضافه کرد: رئیس سازمان بورس می‌گوید چرا قیمت‌های خودرو متناسب با هزینه‌های تمام شده آن تعیین نمی‌شود باید در پاسخ بگویم ما به هیچ عنوان قیمت تمام شده محصولات را در فرمول قیمت‌گذاری لحاظ نمی‌کنیم، چرا که باید تولیدکننده خود جوابگوی هزینه‌های سربار و هزینه‌‎های ناکارآمدی خود باشد.
وی افزود: ما در فرمول شورای رقابت هزینه‌های تولید را محاسبه کرده و براساس آن ضمن رعایت برخی از فاکتورهای کیفیت فرمول را تعیین کرده‌ایم حال اگر خودروساز می‌خواهد هزینه‌های سربار خود را با تعیین قیمت‌های بالا از مشتریان بگیرد ما به هیچ عنوان این موضوع را قبول نمی‌کنیم.
رئیس شورای رقابت با اعلام اینکه در حال حاضر در بازار انحصاری خودرو تقاضا بیشتر از عرضه است، تصریح کرد: ما اگر می‌خواستیم براساس هزینه تمام شده خودروها قیمت‌ها را تعیین کنیم قیمت خودرو ۲ برابر ارقام فعلی می‌شد و مصرف‌کننده به هیچ عنوان نمی‌توانست نسبت به خرید خودرو اقدام کند. وظیفه شورای رقابت جلوگیری از اقدامات انحصارگرایانه است.
شیوا خطاب به رئیس سازمان بورس، گفت: شما باید پاسخ دهید چرا با محاسبه‌های غیرمنطقی سهام شرکت‌ها اوضاع بورس را امروز به این وضعیت رسانده‌اید، مکانیزم قیمت‌گذاری سهام شرکت‌ها در بورس به حدی غیرمنطقی بود که حتی شرکت‌های کاغذی هم با سود بالا روبرو شدند. همین موضوع عاملی شد تا وضعیت نابسامان بورس امروز بوجود آید. نکته قابل تامل اینجاست باید بورس پاسخ دهد براساس کدام فرمول و محاسبات اقتصادی سهام شرکت‌ها را به گونه‌ای تعیین کرد که غیرواقعی باشند.
وی اضافه کرد: علاوه براین بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت کالاهایی که در بورس عرضه می‌شود حتی بیش از بازار بوده و مصرف‌کنندگان واقعی به ندرت می‌توانند نسبت به خرید کالا اقدام کرده و بیشتر محصولات در دست دلالان است. چرا بجای ساماندهی بازار بورس به فکر قیمت خودرو افتاده اید، مگر نه اینکه رئیس سازمان بورس پیش از این معاون اقتصادی وزیر اقتصاد بود؛ چرا در آن مقطع صحبتی مبنی بر غیرمنطقی بودن فرمول شورای رقابت مطرح نکرد. امروز بورس باید فکری به حال اوضاع نابسامان خود کند، نه اینکه با اظهارات غیرکارشناسانه قیمت‌گذاری خودرو را زیر سوال ببرد.
رئیس شورای رقابت با بیان اینکه مخالف عرضه خودرو در بورس هستم گفت: اگر خودرو در بورس عرضه شود فاتحه قیمت منصفافه آن را باید بخوانیم. کدام کالا امروز در بورس با قیمت مناسب در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد که در آینده خودرو بخواهد بفروش برسد. در نهایت باید به رئیس سازمان بورس بگویم «اگر طبیب بودی سر خود دوا نمودی».
«فربد زاوه»، کارشناس صنعت خودرو در گفتگو با روزنامه «آفتاب‌یزد» وقتی از عکس‌العمل رئیس شورای رقابت به نقد هر چند صریح رئیس سازمان بورس آگاه می‌شود، نمی‌تواند نقدش را به اظهارات وی از تشبیه این نوع موضع‌گیری به اظهارنظر مشابه «همتی» رئیس‌کل بانک‌مرکزی که چندی پیش در مورد اینکه اگر تدابیر او نبود، ارز دو برابر میزان کنونی شده بود، آغاز نکند!
وی با بیان اینکه در نقطه مقابل چنین ادعایی کارشناسان و مدیران بسیاری هم هستند که حاضرند اثبات کنند که اگر «رضا شیوا» رئیس شورای رقابت نبود، قیمت پراید هیچگاه به ۱۶۰ میلیون تومان نمی‌رسید؛ اظهار می‌کند: آقای شیوا چرا در این زمینه توضیح نمی‌دهد که ۷۵ هزار میلیارد تومان بدهی شرکتهای خودروساز چگونه نقد می‌شود!؟
زاوه با بیان اینکه رئیس شورای رقابت چرا برای نجات این دو خودروساز خودش مدیریت این دو شرکت را با حفظ سمت نمی‌پذیرد؟
این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه این دست اظهارات از سوی شورای رقابت توهین به شعور مردمانی است که به اصل مسئله و دلیل زیان دهی و در عین حال فساد پشت جریان صنعت خودروسازی در ایران واقف هستند می‌گوید: خسارت وارده از نوع مدیریت حاکم بر بازار صنعت خودرو به قدری فاجعه بار بوده است که ۳۰ سال به درازا خواهد کشید تا به شرط استقرار سیاست درست در نظام تصمیم‌گیری این صنعت ترمیم شود.
وی تعبیر خود رضا شیوا مبنی بر «فراقوه» بودن شورای رقابت در صنعت خودرو را جمله‌ای پرمعنا و دقیقا مبتنی بر همان باور حاکم بر اذهان اعضای این شورا می‌داند و می‌گوید: در واقع وقتی قیمت‌گذاری دستوری صورت می‌گیرد از چند جهت زیان متوجه خودروساز و در نهایت خود مردم خواهد شد که فاحش‌ترین آن از بین رفتن انگیزه حضور سرمایه‌گذار حرفه‌ای و تخصصی در بازار است؛ کما اینکه هیچ سرمایه‌گذار عاقلی در این شرایط سرمایه خود را به مخاطره نخواهد انداخت تا رئیس شورای رقابت به هر دلیل صلاح بداند قیمت تمام شده و فروش وی را نپذیرد.
زاوه با بیان اینکه نوع نظام فکری رئیس شورای رقابت و هر آنکه اینگونه می‌اندیشد به مانند این است که سود شبکه بانکی را از اساس مردود بداند می‌افزاید: رئیس شورای رقابت در حالی زیان‌دهی خودروسازان را به ناکارآمدی مدیریتی نسبت می‌دهد که خودش نیز حاضر به پذیرش همین مسئولیت برای رفع اشکالاتی که منجر به چنین زیان انباشته هنگفت برای کشور شده است نیست.
این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه در کشور ما اتفاقات خارج از چارچوب قانونی مانند مصوبه مجلس در تعیین تعرفه برای واردات خودرو می‌افتد می‌گوید: مجلس در حالی به خود حق چنین مداخلاتی را می‌دهد که کمیسیون ماده (۱) آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات مرجع قانونی چنین تصمیم‌گیری است، نه مجلس و هر دستگاه دیگر.
وی با بیان اینکه حد مداخلات نمایندگان مجلس در صنعت خودروسازی به قدری است که برای یک سرمایه‌گذار صنعت خودرو در یک منطقه نیز مداخله مستقیم دارند می‌گوید: تاسف بار اینکه این مداخلات نیز صرفا بر مبنای شعار هر حوزه انتخابیه یک واحد خودروسازی است و این مداخلات به گونه‌ای است که یک سرمایه‌گذار را تحت فشار قرار می‌دهند که بجای منطقه مطالعه شده مناسب برای تولید و صادرات در نقطه‌ای به یک منطقه صرفا با مختصات باغداری سوق می‌دهند.
زاوه با بیان اینکه رئیس شورای رقابت به جای تاختن عصبی به منتقدانش از جمله رئیس سازمان بورس، بهتر است به این پرسش پاسخ دهد که چرا حقایق را صادقانه و شجاعانه به مردم بازگو نمی‌کند و به دنبال توجیه خطاهای استراتژیک و بزرگ مدیریت حاکم بر صنعت خودرو در ایران است!؟
وی می‌افزاید: شوربختانه با وجود اینکه ایران تمدنی بیش از ۶ هزار سال دارد، اما رفتار تصمیم‌سازان و تصمیم گیران ما در صنعت خودروسازی بسیار مبتدیانه است.
این کارشناس صنعت خودرو از نبود یک اراده قاطع و کارشناسی و مبتنی بر علم اقتصاد در صنعت خودرو که حجم انبوهی از منابع و ثروت ملی را به تاراج برده و خواهد برد ابراز تاسف شدید می‌کند و می‌گوید: زیان‌های هنگفت ناشی از این نوع مدیریت از جیب مردمانی پرداخت می‌شود که از قدرت خرید بسیاری از نیازهای واجب و روزمره خود نیز عاجز مانده اند.