روزنامه جوان
1400/01/16
سرشاخ شدن ملوک عربی در امان
سرویس بین الملل جوان آنلاین: ملوک عربی معمولاً برای جبران ناکارآمدی خود امیدوار به بهره‌گیری از مواهب عادی‌سازی با اسرائیل بوده‌اند و در عین حال هر یک کوشیده‌اند خود لیدر جریان سازشکاری باشند و امتیاز قدس‌فروشی از کانال آن‌ها بگذرد کما اینکه مخالفت ملک عبدالله شاه اردن با معامله قرن، نه مخالفت بر سر قدس فروشی که از رؤیای دونالد ترامپ برای انتقال این کانال به امارات-عربستان بود. در چنین شرایطی رسانه‌های خبری شنبه شب به وقت تهران از دستگیری برادر پادشاه اردن و برخی از مقام‌های عالی‌رتبه این کشور به اتهام تلاش در براندازی «عبدالله دوم» پادشاه این کشور خبر دادند.روزنامه «یدیعوت آحارونوت» و شبکه خبری «کان» شنبه شب مدعی شدند که برادر «عبدالله دوم» پادشاه اردن و شماری از مقام‌های ارشد این کشور در اردن دستگیر شدند. این منابع خبری نوشتند که دلیل این دستگیری‌ها برملا شدن توطئه در براندازی پادشاه این کشور بوده است. هنوز مشخص نیست که کدام برادر پادشاه اردن دستگیر شده است، اما گفته میشود «الشریف بن زائد» نماینده شاهزاده «علی بن حسن» در بین دستگیر شدگان است.
یک خبرنگار صهیونیستی نیز در توئیتی با اشاره به موج دستگیری‌ها در بین مقام‌های عالی رتبه اردنی نوشت که «حمزه» ولیعهد سابق اردن و همسرش ملکه «نور» در حصر خانگی قرار دارد. بر اساس گزارش رسانه‌ها، حداقل ۲۵ نفر از نزدیکان شاهزاده «حمزه» در روز‌های اخیر به ظن ارتباط سری با عربستان سعودی برای برنامه‌ریزی کودتا علیه کاخ سلطنتی اردن دستگیر شده‌اند.
این رویداد در حالی در این کشور رخ داده که شهروندان اردنی چندی قبل با برگزاری تظاهرات در «امان»، علیه سیاست‌های دولت شعار سر داده و مبارزه با فساد، لغو افزایش قیمت سوخت و عدم لغو یارانه نان را خواستار شدند. معترضان همچنین آزادی زندانیان سیاسی، لغو قانون مالیات بر درآمد و جرایم الکترونیکی را خواستار شدند.
امارات، عربستان و صهیونیست‌ها مظنونان اصلی
اطلاعات رسمی اردن جز باسم عوض‌الله و حسن بن‌زید، نام هیچ یک از بازداشت شدگان را اعلام نکرده است. با اینکه مقامات سعودی درباره کودتا در اردن اظهارنظر و ادعا کردند که آن‌ها در کنار اردن ایستاده‌اند و از تصمیمات عبدالله دوم شاه اردن برای حفظ امنیت این کشور حمایت می‌کنند، اما وجود نام باسم عوض‌الله در میان بازداشتی‌ها گویای بسیاری از واقعیت‌هاست. عوض‌الله به عنوان رئیس اسبق دربار پادشاهی اردن و بعد از مدتی به عنوان نماینده ملک عبدالله در عربستان فردی تعیین‌کننده میان دو دربار بود تا اینکه در سال ۲۰۱۸ از این سمت برکنار شد، اما انتصاب وی از مسئولان پروژه شهر «نئوم» عربستان از رابطه نزدیک او با بن سلمان ولیعهد عربستان حکایت داشت. عوض‌الله همچنین روابطی را با امارات دارد، طوری که در سال ۲۰۱۸ به عنوان عضوی از هیئت مدیره دانشکده مدیریت دولتی دوبی تعیین شد.
او همچنین در کنفرانس اقتصادی برگزار شده توسط عربستان در اکتبر ۲۰۱۸ و چند روز پس از قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی دیده شده است و طبق گزارش روزنامه «الانباط» اردن، همچنین پس از برکناری از سمت نماینده اردن در عربستان در نماز عید مکه در سمت راست محمد بن سلمان ایستاده بود. از سوی دیگر روزنامه صهیونیستی «یدیعوت آحارونوت» با استناد به آنچه منابع بسیار گسترده در اردن توصیف کرد، نوشت که دولت سعودی و این کشور عربی حاشیه خلیج فارس [نام این کشور در گزارش ذکر نشده است]، با یکدیگر برای انجام کودتا در اردن هماهنگ بوده و از اتفاقات آگاه بودند. یدیعوت آحارونوت پیش‌بینی کرد که کشور دیگر عربی، امارات متحده عربی باشد.
به نوشته این روزنامه، «عبدالله دوم» پادشاه اردن از نقشه کودتا آگاه بوده و ماه گذشته در سفری غیرمنتظره وارد عربستان شد و با «محمد بن سلمان» دیدار کرد. شرح این سفر و سخنان رد و بدل شده، هیچ وقت رسانه‌ای نشد. پس از آن، شاه اردن به همه از جمله اسرائیل و موساد گفت که به کسی اعتماد ندارد و در راستای ثبات قدرت خود در اردن تلاش خواهد کرد. آحارونوت افزوده است: «امروز مشخص شده است که بی‌تردید بنیامین نتانیاهو از چیزی که ذهن پادشاه اردن را در هفته‌های اخیر به خود مشغول کرده بود، آگاه بوده است. یکی از دلایل ممانعت پادشاه اردن از عبور هواپیمای نتانیاهو از آسمان این کشور و پرواز به سمت امارات متحده عربی، انتقام از ابوظبی به دلیل همکاری با کودتاگران در اردن بود.»
روزنامه عبری زبان «یسرائیل هیوم» نیز فاش کرد که بنیامین نتانیاهو، از رخداد‌های اخیر اردن که در پس پرده و مخفیانه در حال انجام بود، مطلع بوده است. «سمدار بیری»، تحلیلگر مسائل عرب یدیعوت آحارونوت هم گفت: «بدون شک نتانیاهو کاملاً از آنچه عبدالله دوم را در هفته‌های اخیر به خود مشغول کرده، اطلاع داشته است. به عنوان مثال چرا برای پادشاه اردن مهم بود که مانع از سفر نخست‌وزیر «اسرائیل» به امارات از طریق راه هوایی اردن شود؟» وی افزود: «امان به نتانیاهو مظنون است، چراکه وی خوشحال میشود از شر عبدالله دوم خلاص شود و به جای او یک حاکم اردنی دیگری را ببیند. همچنین قطعی نیست که نتانیاهو برنامه‌های خود را از طریق شخصی از خانواده سلطنتی اردن منتقل می‌کند؛ این شخص می‌تواند یک نظامی ارشد نیز باشد.» باراک راوید روزنامه‌نگار اسرائیلی دیروز نوشت: «اردن به اسرائیل پیامی ارسال کرد که پس از موج دستگیری‌ها «اوضاع تحت کنترل است» و هیچ تهدیدی برای ثبات پادشاهی وجود ندارد. مقامات اسرائیلی به من گفتند که پیام از سوی مقامات ارتش اردن به همتایان اسرائیلی خود منتقل شده است.» انتقال پیام از طریق دستگاه‌های امنیتی به تل‌آویو از این جهت مهم است که ارتش و اطلاعات در اسرائیل، لابی اردن در داخل اسرائیل است. اردنی‌ها از تعامل با نهاد‌های امنیتی راحت‌تر از نتانیاهو هستند.
کشور غرق در فساد
حمزه بن الحسین، برادر ناتنی پادشاه اردن و ولیعهد سابق در ویدئویی که شنبه شب منتشر کرد، گفت: «به من اطلاع دادند که من اجازه ندارم از خانه‌ام بیرون بروم یا با کسی تماس بگیرم یا با کسی ملاقات کنم، زیرا در جلساتی که شرکت کردم یا پست‌هایی در سایت‌های رسانه‌ای در مورد بازدید‌های من، انتقاداتی از دولت یا پادشاه شده است. از آن لحظه تعدادی از افرادی که می‌شناسم دستگیر شده‌اند از جمله تعدادی از دوستان من و ضمن قطع اتصال اینترنت و تلفن، محافظان من هم بازداشت شده‌اند... این شاید آخرین بار باشد که من می‌توانم با (مردم) تماس بگیرم.»وی در ادامه درباره فساد دولتی در ساختار حکومتی گفت: همانطور که به رئیس ستاد کل ارتش گفتم، من مسئول فروپاشی دولت، فساد و بی‌کفایتی نیستم که در ساختار حکومت در ۱۵ یا ۲۰ سال گذشته حاکم بوده و هر سال بدتر میشود. من مسئول بی‌اعتماد مردم به مسئولان نهاد‌ها نیستم. متأسفانه، این کشور از یکی از پیشرفته‌ترین کشور‌های منطقه در زمینه‌های آموزش، مراقبت‌های بهداشتی و آزادی‌ها به کشوری عقبنشینی کرده است که حتی انتقاد جزئی از جنبه محدود سیاست منجر به دستگیری و آزار و اذیت از سوی سرویسهای امنیتی میشود.
