روزنامه وطن امروز
1400/01/29
کرونا هم حریف شنای پروانه نشد
عباس اسماعیل‌گل: ابتدای سال گذشته همزمان با شیوع کرونا، خط «اکران آنلاین» در کنار سالن‌های سینما به راه افتاد؛ خطی که با فیلم «خروج» ابراهیم حاتمی‌کیا شروع شد و در ادامه با فیلم‌های «طلا»، «زیرنظر»، «خوب، بد، جلف» و... ادامه یافت. شاید این فیلم‌ها که می‌توانستند در اکران عمومی پرمخاطب باشند، هزینه خط‌شکنی خود را دادند اما فروش همین‌ها هم کم نبود. خروج حاتمی‌کیا بیش از 5/2 میلیارد در اکران آنلاین کسب درآمد کرد. در آن سوی ماجرا، ۳ فیلم «کشتارگاه»، «تیغ و ترمه» و «بُهت» که درباره شکست اقتصادی‌شان در سالن‌های سینما تردیدی نیست، در اکران آنلاین توانستند در مجموع 5/1 میلیارد تومان کسب درآمد کنند. رونق گرفتن اکران آنلاین و ایجاد بستری وسیع برای توزیع فیلم‌هایی که در چرخه اکران سالن‌ها قدرت رقابت ندارند، برای سینماداران نیز مفید است، چرا که آنها فرصت بیشتری برای استفاده از فیلم‌های پرفروش روی پرده خواهند داشت. اکنون فیلم «شنای پروانه» به کارگردانی محمد کارت با فروش بیش از ۴میلیارد، لقب پرفروش‌ترین فیلم اکران آنلاین را از آن خود کرده است. این فیلم سینمایی که طی یک سال و نیم اخیر فراز و نشیب‌های بسیاری را در راه اکران پشت سر گذاشته است با فروش قابل توجه تنها 17 روز پس از اکران آنلاین، دوباره بارقه‌های امید را به این چرخه نوپای سینمای ایران در دوران سخت کرونا باز گرداند. اما انگار قسمت «شنای پروانه» با کرونا گره خورده است، زیرا این فیلم سینمایی که جزو فیلم‌های اکران نوروز 99 بود، همان چند روز اول اکرانش با شیوع ویروس کرونا مواجه شد و سازندگانش تصمیم گرفتند فیلم را از روی پرده سینماها بردارند و در فرصتی مناسب پس از شیوع کرونا اکران عمومی کنند تا اینکه چند ماه پیش با بهبود نسبی شیوع کرونا در کشور و باز شدن نصف و نیمه سینماها، سازندگان «شنای پروانه» این فیلم را مجددا راهی اکران، کردند که تنها چند روز پس از اکران، سینماهای کشور به خاطر شیوع مجدد کرونا با تعطیلی مواجه شد و همان روزها بود که خبر انتشار نسخه قاچاق «شنای پروانه» در رسانه‌ها درج شد. حالا 3-2 ماه پس از انتشار نسخه قاچاق این فیلم، «شنای پروانه» راهی اکران آنلاین شده است. البته درباره قاچاق فیلم‌های سینمایی باید خیلی کوتاه و گذرا به این نکته اشاره کرد که طی یکی دو سال اخیر پس از قاچاق هر فیلم که با اعتراض سازندگان آن مواجه میشود، برخی‌ها انگشت اتهام را به خاطر سهل‌انگاری مسؤولان سینمایی به سمت آنها نشانه می‌گیرند که عدم پاسخگویی مسؤولان سینمایی نیز به شبهات این اتفاق دامن زده است و همچنان سوال‌های بسیاری پیرامون سونامی قاچاق فیلم‌های سینمایی در ایران برای اهالی رسانه و سینما در این زمینه وجود دارد که در زمان مناسب به آن خواهیم پرداخت. شاید در ابتدا بسیاری بر این باور بودند که با توجه به پخش نسخه قاچاق فیلم «شنای پروانه»، این اثر در اکران آنلاین هم با شکست مواجه شود اما عدم استقبال اغلب مخاطبان این فیلم از نسخه قاچاق «شنای پروانه» تمام معادلات را به هم زد و افزایش قیمت بلیت اکران آنلاین به 30 هزار تومان هم مانع استقبال مخاطبان از این اثر تحسین شده نشد و «شنای پروانه» با گذشت تنها 17 روز از آغاز اکران آنلاین رکورددار فروش شد و بنا بر پیش‌بینی‌ها، این افزایش فروش همچنان ادامه خواهد داشت و احتمالا با ادامه همین روند فروش، شاهد انتقادات ناجوانمردانه جریان روشنفکر خواهد بود. البته اینکه این فیلم به مذاق نومحافظه‌کاران کارگزارانی و روشنفکر خوش نیامده است، دلایل روشنی دارد که «وطن‌امروز» در گزارش هفته گذشته خود مفصل به آن پرداخت اما طبیعی است ساختارگرایی افراطی و «مغزهای کوچک زنگ‌زده» جریان روشنفکری، مخالف این گزاره باشد و آن را نپسندد. سینمای اجتماعی این سال‌ها به ویژگی‌های دیگری نیز معروف است؛ کندی و نداشتن ریتم و کشش. اصرار بر کلیشه‌هایی چون «این همه اختلاس شده»، تاکید بر اعتیاد، سیاه‌نمایی در توصیف وضعیت و حتی طراحی صحنه و دوری از کنش‌مندی شخصیت‌ها به طور طبیعی شرایطی به وجود می‌آورد که سینمای موسوم به اجتماعی را شبیه سینمای بی‌مخاطب اروپای شرقی می‌کند. «شنای پروانه» اما با تکیه بر قهرمان و قصه‌گویی، مسیر دیگری را پیش گرفته و برخلاف قواعد سینمای اجتماعی، از ابتدا بنای سینمای غیرکلیشه‌ای را می‌گذارد. اما همان‌طور که مطلع‌اید «شنای پروانه» به تهیه‌کنندگی رسول صدرعاملی سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه مردم را از سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر دریافت کرده است. بدون شک بر اساس همین پشتوانه، اکران آنلاینش را از ۱۱ فروردین آغاز کرده بود و در کمتر از ۲۰ روز رکورددار فروش شد. بنا بر اعلام سامانه‌های پخش آنلاین، «شنای پروانه» ساخته محمد کارت، پس از گذشت تنها ۱۷ روز با فروش بالای ۴ میلیارد و ۲۹۵ میلیون تومان رکورد فروش در اکران آنلاین را شکست. گفتنی است، پیش از این فیلم سینمایی «خوب، بد، جلف: ارتش سری» رکورددار فروش آنلاین سینمای ایران بود و فیلم‌های سینمایی «خروج»، «زیر نظر»، «طلا»، «زن‌ها فرشته‌اند»، «لتیان»، «بی‌حسی موضعی»، «حکایت دریا» و «بنفشه آفریقایی» در رده‌های بعدی فروش قرار دارند. اما «شنای پروانه» که از حضور بازیگرانی چون جواد عزتی، طناز طباطبایی، امیر آقایی، علی شادمان، مهدی حسینی‌نیا، مه‌لقا باقری، ایمان صفا، ناهید مسلمی، نادر شهسواری، بهروز پناهنده، روح‌الله مهرابی، محمد مطهری‌پور، نیلوفر شهفری، علیرضا داوودنژاد، پانته‌آ بهرام و آبان عسکری بهره برده است، به اصطلاح توانسته است بدجور دل مخاطبان را به دست بیاورد که به‌رغم در دسترس بودن نسخه قاچاق فیلم در فضای مجازی، بسیاری از مخاطبان تصمیم گرفتند از این فیلم شریف سینمای ایران بخوبی حمایت کنند تا برگ زرینی در ارتقای فرهنگی مخاطبان سینما رقم بخورد. در پایان ناگفته نماند در سایر کشورهای دنیا به‌رغم انتشار دانلود غیرقانونی فیلم‌ها، طرح «اکران آنلاین» سال‌هاست با موفقیت ادامه پیدا می‌کند و این موضوع تنها یک علت دارد که آن هم به عدم استقبال بالای اغلب مخاطبان از نسخه‌های قاچاق و غیرقانونی دانلود فیلم‌ها بازمی‌گردد؛ مسأله‌ای که معمولا توسط اغلب مردم کشورمان رعایت نمی‌شود (به استثنای ماجرای لورفتن «شنای پروانه»). در نتیجه باید گفت اکران آنلاین سینمای ایران اگر در ادامه راه خود با حمایت مردم و عدم استفاده آنها از نسخه‌های قاچاق همراه شود، می‌تواند مسیر تازه‌ای را پیش‌روی سینمای ایران قرار دهد.